Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej

lewicowo-piłsudczykowska organizacja młodzieżowa

Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD) – lewicowo-piłsudczykowska organizacja młodzieżowa powstała 12 sierpnia 1927 w Warszawie z połączenia Organizacji Młodzieży Narodowej, Akademickiego Związku Młodzieży Postępowej i Koła Akademickiego Polskiej Organizacji Wolności. 6 listopada tego samego roku do ZPMD przystąpiła Polska Organizacja Akademicka Młodzieży Niezależnej „Kuźnica” i Akademicki Oddział Związku Naprawy Rzeczypospolitej. Zaś w grudniu dołączyły: krakowska Organizacja Młodzieży Radykalnej i Wydział Młodzieży Partii Pracy.

Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej
Ilustracja
Państwo

 Polska

Siedziba

Warszawa

Data założenia

12 sierpnia 1927

Zakończenie działalności

1935

Status

niektywne

Powiązania

Związek Naprawy Rzeczypospolitej

brak współrzędnych

ZPMD liczył kilkanaście tysięcy członków. Związek nie utożsamiał swojej działalności z partiami czy ruchami politycznymi typu lewicowego lub prawicowego, choć faktycznie związany był ze Związkiem Naprawy Rzeczypospolitej. ZPMD miał być „zarzewiem ruchu postępowego”, którego celem była przebudowa polskiej rzeczywistości w kierunku sprawiedliwości społecznej i nieliberalnej demokracji. ZPMD propagował kult J. Piłsudskiego, zwalczał czynnie nacjonalizm i głosił radykalny antyklerykalizm. Od 1931 roku istniał w ZPMD silny nurt syndykalistyczny. Od 1933 r. dochodziło do licznych starć ulicznych pomiędzy członkami ZPMD i Młodzieży Wszechpolskiej. W 1933 roku okręg warszawski ZPMD założył spółdzielnię „Grupa Techniczna”, w której znalazło zatrudnienie 500 osób. Spółdzielnia przetrwała rozłam w organizacji i prowadziła również działalność podczas wojny. Od 1934 r. ZPMD współpracował ze Związkiem Związków Zawodowych (ZZZ). W maju 1934 r. ZPMD powołał Akademicki Związek Młodzieży Wiejskiej, który łączył idee agraryzmu z syndykalizmem.

W 1935 r. doszło do rozłamu w ZPMD. Część działaczy z Warszawy, Krakowa, Wilna i Lwowa opowiedziała się przeciw prorządowemu kierownictwu Związku. Utworzyli nową organizację pod nazwą ZPMD-Lewica. Pierwszy Zjazd ZPMD-L w czerwcu 1936 roku zmienił nazwę na Stowarzyszenie Młodzieży Syndykalistycznej (SMS). W roku 1937 młodzi syndykaliści siłą starali się przerywać antysemickie blokady Młodzieży Wszechpolskiej organizowane wokół Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W tym samym roku SMS nawiązał współpracę ze szwedzkim związkiem anarchosyndykalistycznym Sveriges Arbetares Centralorganisation (SAC). Władze państwowe i uczelniane odmówiły legalizacji SMS. W związku z tym SMS przystąpił do Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury imienia S. Żeromskiego jako Wydział Młodzieży, autonomiczny w stosunku do całości organizacji.

Prawe skrzydło ZPMD połączyło się w grudniu 1938 roku z sanacyjnym Legionem Młodych tworząc Legion Młodzieży Polskiej, którego przewodniczącym został ostatni komendant główny Legionu Młodych Józef Michał Mrozowicki.

ZPMD wydawał liczne czasopisma: „Brzask”, „Życie Akademickie” (Warszawa); „Życie Uniwersyteckie” (Poznań); „Zarzewie”, „Zarzewie Nowe” (Kraków); „Smuga” (Wilno); „Trybuna” (Lublin).

Członkowie edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Członkowie Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej.

Bibliografia edytuj

  • Jarosław Tomasiewicz: „Faszyzm lewicy” czy „ludowy patriotyzm”? Tendencje antyliberalne i nacjonalistyczne w polskiej lewicowej myśli politycznej lat trzydziestych. Warszawa 2020. ISBN 978-83-8196-103-5
  • Maciej Drabiński, W nurcie sorelowskich inspiracji. Studencki ruch syndykalistyczny (ZPMD, ZPMD-lewica i SMS). Działalność i myśl polityczna, [referat wygłoszony podczas Interdyscyplinarnego Kongresu Naukowego „Studenci polscy w XIX i XX wieku. Historia, kultura, język”, Warszawa, 23 listopada 2013 r.].

Linki zewnętrzne edytuj