Zwierciadło morza
Zwierciadło morza (ang. The Mirror of the Sea. Memories and Impressions) – zbiór 15 autobiograficznych esejów Josepha Conrada. Książka, wydana w 1906 roku zawiera wspomnienia autora, wcześniej opublikowane w różnych czasopismach. W Polsce wydana w 1935, w tłumaczeniu Anieli Zagórskiej[1].
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Data powstania |
1901-1906 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania |
1906 |
| Wydawca |
Methuen & Co. |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego |
1935 |
| Wydawca |
Dom Książki Polskiej |
| Przekład | |
Historia wydania edytuj
Projekt spisania „czegoś autobiograficznego o statkach, kapitanach i jednej czy dwu przygodach” pojawił się u Conrada na przełomie lat 1901-1902[2]. W 1903 pisał o planowanym utworze do swego wydawcy, Jamesa B. Pinkera, wymieniając tytuły planowanych szkiców: Porywy wiatru, Kotwica w górę, Reje i maski, Krój żagli, Sieć olinowania, Patyki, Dookoła kompasu, Przypadki zaoczenia lądu[3], ale tak naprawdę „szkice morskie” pisać zaczął w 1904, równolegle z pracą nad powieścią Nostromo[4] i kontynuował przez następny rok. Pracę nad wydaniem książkowym zakończył 6 marca 1906[5]. Początkowo pisarz nie był najlepszego zdania o poziomie literackim swoich wspomnień, traktując je jako okazję do łatwego zarobku. W liście do Herberta G. Wellsa pisał: „Zacząłem serię szkiców o morzu (...). Odkryłem, że tego rodzaju brednie mogę dyktować bez wysiłku w tempie 3000 słów na cztery godziny. Naprawdę! Pozostaje to jedynie sprzedać to jakiemuś pismu, a potem wydać te śmiecie w formie książki”[4].
Szkice powstawały we współpracy z przyjacielem Conrada, Fordem Madoksem Fordem, który w dużej mierze było pomysłodawcą, współpracownikiem i stenografem podczas tworzenia opowieści. Ford tak wspominał proces powstawania książki: „Większa część Zwierciadła morza była po prostu rozmową, którą piszący notował swoim systemem stenografii, na bieżąco przypominając Conradowi (...) różne fragmenty jego własnych opowieści”. Conrad podzielił się z Fordem honorariami za publikację pierwszych szkiców w czasopismach[4]. Wbrew wcześniejszym stwierdzeniom w przedmowie do wydania z 1919 Conrad docenił swe dzieło, pisząc: „Bo ta książka jest spowiedzią sięgająca bardzo głęboko (...). Usiłowałem tu odsłonić z bezpośredniością ostatniej spowiedzi, jaki był mój związek z morzem, który zaczął się tajemniczo jak każda wielka namiętność zesłana na śmiertelnych przez niezbadanych bogów (...). Moja książka, pisana na wskroś szczerze, nie ukrywa niczego poza fizyczna w niej obecnością autora. Na kartach tych spowiadam się najpełniej nie ze swych grzechów, lecz ze swych wzruszeń”[6].
Książka jest dedykowana „Pani Katherine Sanderson, której serdeczne powitanie i łaskawa gościnność okazana przyjacielowi jej syna rozjaśniły pierwsze mroczne dni mego rozstania z morzem”[7].
Recepcja edytuj
Książka została bardzo dobrze oceniona przez krytyków. Chwalili ją także pisarze: Wells, E. V. Lucas, Rudyard Kipling, Henry James. John Galsworthy ocenił, że to „jedna z najświetniejszych książek współczesnych, a epizod Wtajemniczenie to najlepszy utwór morski naszej doby”[8].
Zawartość edytuj
- Zaoczenie lądu i oderwanie się od brzegu
- Godła Nadziei
- Sztuka piękna
- Pajęczyny i babie lato
- Ciężar brzemienia
- Statki zapóźnione i statki zaginione
- Uchwyt lądu
- Charakter wroga
- Władcy Wschodu i Zachodu
- Wierna rzeka
- W niewoli
- Wtajemniczenie
- Kolebka rzemiosła
- „Tremolino”
- Wiek bohaterski
Przypisy edytuj
- ↑ Zwierciadło morza / Joseph Conrad ; przeł. Aniela Zagórska. Biblioteka Narodowa. [dostęp 2020-08-10]. (pol.).
- ↑ Najder 1980 ↓, s. 21.
- ↑ Najder 1980 ↓, s. 42.
- ↑ a b c Najder 1980 ↓, s. 45-48.
- ↑ Najder 1980 ↓, s. 78.
- ↑ Conrad 1963 ↓, s. 5-6.
- ↑ Conrad 1963 ↓, s. 9.
- ↑ Najder 1980 ↓, s. 85-86.
Bibliografia edytuj
- Zdzisław Najder: Życie Conrada-Korzeniowskiego. T. 2. PIW, 1980.
- Przedmowa. W: Joseph Conrad: Zwierciadło morza. Aniela Zagórska (tł.). PIW, 1963.