Zygmunt Dąmbski
Zygmunt Dąmbski z Lubrańca herbu Godziemba (ur. 1632, zm. 1704) – wojewoda brzeskokujawski w latach 1684-1704, kasztelan inowrocławski w latach 1679-1684, podkomorzy inowrocławski w latach 1670-1678, cześnik inowrocławski w latach 1668-1670, starosta inowrocławski w latach 1685-1699, starosta dybowski[1], starosta gnieźnieński już w 1669 roku, marszałek Trybunału Głównego Koronnego w 1686 roku[2]
 Godziemba | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
1632 |
| Data śmierci |
1704 |
| Ojciec | |
| Matka |
Elżbieta Jemielska |
| Żona |
1. Jadwiga Górska |
| Dzieci |
z Jadwigą Górską: |
Był członkiem konfederacji warszawskiej 1704 roku[3].
Rodzina edytuj
Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Godziemba. Ojciec jego Adam Dąmbski (zm. 1660), pełnił urząd kasztelana słońskiego. Matka Elżbieta Jemielska była córką Stanisława, kasztelana kowalskiego. Bracia jego: Ludwik (zm. 1678), sprawował urząd kasztelana konarskiego, Stanisław Kazimierz (zm. 1700) był biskupem kujawskim. Poślubił Jadwigę Górską herbu Łodzia, córkę Piotra. Z małżeństwa urodzili się synowie Wojciech (1676–1725), marszałek nadworny koronny; Andrzej (zm. 1700), Adam, komisarz sejmowy oraz córki: Marianna Katarzyna, późniejsza żona Jakuba Działyńskiego; Teresa Katarzyna (zm. 1700), żonę Jana Łąckiego, kasztelana kaliskiego. Druga żona Zygmunta, Zofia Anna Daniłowicz, córka Mikołaja, podczaszego koronnego i wdowa po Janie Cetnerze, staroście lwowskim została matką Józefa Cetnera (zm. 1724), kasztelana wołyńskiego.
Pełnione urzędy i poglądy polityczne edytuj
Młode lata swego życia spędził na wyprawach wojennych przeciw Turkom i Tatarom. Od 1662 roku został mianowany starostą gnieźnieńskim. Związany z Inowrocławiem, pełnił w mieście tym obowiązki cześnika. Pięciokrotnie poseł na sejm. Poseł sejmiku radziejowskiego na sejm nadzwyczajny 1668 roku i sejm nadzwyczajny (abdykacyjny) 1668 roku[4]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego z województwa brzeskokujawskiego w 1669 roku[5]. Poseł województw kujawskich do króla w 1669 roku[6]. Urząd starosty gnieźnieńskiego sprawował do 1670 roku. Poseł na sejm nadzwyczajny 1670 roku z województwa inowrocławskiego[7]. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1674 roku z województwa brzeskokujawskiego był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 15 stycznia 1674 roku na tym sejmie[8]. W 1674 roku był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa inowrocławskiego[9]. Był też starostą inowrocławskim 1680 oraz starostą dybowskim 1698. Od 1687 marszałek trybunału koronnego. Od 1670 został podkomorzym inowrocławskim. Poseł na sejm koronacyjny 1676 roku[10]. W latach 1678–1704 sprawował urząd kasztelana inowrocławskiego. Początkowo kasztelan Brześcia Kujawskiego 1680, następnie wojewoda brzeskokujawski (1685–1704).
Jako jeden z pierwszych podpisał elekcję Jana III Sobieskiego zostając jego wiernym stronnikiem. Niechętnie podpisał elekcję Augusta II Mocnego na Króla Polski, podpisał jego pacta conventa[11]. Stał się jego wrogiem i przeciwnikiem, ponieważ był spokrewniony z rodziną Leszczyńskich. Jako jeden z 6 senatorów podpisał detronizację króla Augusta II Mocnego w 1704 roku. Wojewoda był człowiekiem gruntownie wykształconym, uprzejmym i rozsądnym, mecenasem ludzi uczonych.
Dobra majątkowe edytuj
Posiadał liczne dobra majątkowe: klucz Grabski ze Starograbiem, klucz Kaczkowski, klucz Giżycki, miasto Iłów z przyległościami, Maciejowo, Śliwne Góreczki, Konary, Jędrowice, klucz Dąbski z Borucinem, Lubraniec ze zamkiem i przyległościami.
Przypisy edytuj
- ↑ Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI–XVII wieku. Spisy. Oprac. Krzysztof Mikulski i Wojciech Stanek przy współudziale Zbigniewa Górskiego i Ryszarda Kabacińskiego. Kórnik 1990, s. 226.
- ↑ Złota księga szlachty polskiej, r. XVIII, Poznań 1896, s. 130.
- ↑ Actum In Curia Regia Varsaviensi Sabbato Ante Dominicam Cantate proximo Anno Dni. Millesimo Septingentesimo quarto [1704], [b.n/s.]
- ↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo - doktryna - praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 341.
- ↑ Svffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, Zgodnie na Naiaśnieyßego Michała Korybvtha, Obranego Krola Polskiego [....] Dnia dziewiętnastego Czerwca, Roku 1669, [b.n.s]
- ↑ Leszek A. Wierzbicki , Poselstwa województw kujawskich do pierwszych królów rodaków (1669 –1690), w: Zapiski Historyczne, t. LXXXVII 2022, Zeszyt 2, s. 49.
- ↑ Kazimierz Przyboś, Sejm nadzwyczajny w Warszawie 5 marca - 19 kwietnia 1670 roku, w: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, Z. 130 (2003), s. 111.
- ↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 130.
- ↑ Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674, [b.n.s.]
- ↑ Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 248.
- ↑ Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 18.
Bibliografia edytuj
- Hr. Seweryn Uruski, "Rodzina Herbarz szlachty polskiej".
Linki zewnętrzne edytuj
- Rodzina Dąmbskich. dabiekujawskie.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-17)].