Zynowij Matła

Zinowij (Zenon) Matła ukr. Зиновій (Зенон) Антонович Матла, ps. Swiatosław Wowk (ur. 26 listopada 1910 we wsi Mostki, zm. 23 września 1993 w Filadelfii) – ukraiński działacz nacjonalistyczny, członek OUN, publicysta.

Życiorys

Ukończył ukraińskie gimnazjum akademickie we Lwowie (1930), następnie student matematyki Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Ponadokręgowy prowidnyk OUN. W 1934 aresztowany, w 1935 skazany za współudział w zabójstwie agenta Policji Państwowej Jacyny na karę śmierci, zamienioną na mocy amnestii na dożywocie. Karę odbywał w więzieniach na Świętym Krzyżu i w Rawiczu, uwolniony w czasie kampanii wrześniowej 1939.

W 1941 był dowódcą południowej grupy marszowej OUN-B. W latach 1941-1942 był przewodniczącym Krajowej Egzekutywy OUN-B w Dniepropetrowsku, w latach 1942-1943 był członkiem Prowodu OUN-B. referentem politycznym Prowodu. Z ramienia Prowodu prowadził rozmowy z Armią Krajową we Lwowie od jesieni 1942 do lipca 1943. Od maja do lipca 1943 członek trzyosobowego Biura Prowodu (obok Dmytra Majiwskiego i Romana Szuchewycza), które zastąpiło Mykołę Łebedia na funkcji p.o. krajowego prowidnyka OUN-B.

W lipcu 1943 aresztowany przez Gestapo, był więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych Sachsenhausen i Auschwitz. Od 1945 na emigracji w Niemczech, od 1952 we Francji, później w Filadelfii w USA.

Był członkiem frakcji Zagraniczne Formacje OUN, od 1954 we frakcji Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów za Granicą, razem z Lwem Rebetem. W latach 1971-1981 redaktor naczelny czasopisma Ameryka (ukr. Америка).

Autor wspomnienia Południowa grupa marszowa, oraz wielu prac publicystycznych.

Wybrane prace

• Південна похідна група, Мюнхен 1952

Bibliografia

• Ryszard Torzecki – "Polacy i Ukraińcy", Warszawa 1993, ISBN 83-01-11126-7
• Матла Зиновій w: Dovidnyk z istorii Ukrainy, opr. Ihor Pidkova, Roman Shust, Kost Bondarenko; Lviv 1999, Wyd. Lvivskyi derzhavnyi universytet im. Ivana Franka i Vydavnyctvo Heneza, ISBN 978-966-504-237-2
• Матла Зиновій w: Енциклопедія історії України: Т. 6. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2009, Wyd. «Наукова думка». ISBN 966-00-0632-2, s.555.