Zyzkowate

Zyzkowate
	Cholevinae
	Kirby, 1837
	; Choleva angustata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	Staphyliniformia
Nadrodzina	Staphylinoidea
Rodzina	grzybinkowate
Podrodzina	zyzkowate
Synonimy
	Cholevidae; Catopidae; Bathysciinae
	Cholevidae; Catopidae; Bathysciinae
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zyzkowate^[2] (Cholevinae, syn. Catopidae) – podrodzina chrząszczy z rodziny grzybinków (Leiodidae). Cholevinae (często podnoszone do rangi rodziny – Cholevidae) obejmują około 1700 gatunków, rozpowszechnionych na całym świecie^[3]. Niektóre z nich (plemię Leptodirini) są wysoce wyspecjalizowanymi troglobiontami; inne określane są jako troglofilne (spotykane są w przedsionkach jaskiń, nie mają wyraźnych przystosowań do jaskiniowego trybu życia); część zamieszkuje gniazda ptaków i nory ssaków; niektóre rodzaje wykazują myrmekofilię (bez ewidentnych przystosowań morfologicznych). Większość żyje w glebie i żywi się rozkładającymi się resztkami organicznymi roślinnego i zwierzęcego pochodzenia. Wiele gatunków jest typowymi nekrofagami, spotykanymi na padlinie w różnym stadium rozkładu. Rodzajem typowym jest Choleva^[4].

Występowanie edytuj

Zasięg występowania przedstawicieli Cholevinae obejmuje wszystkie kontynenty (z wyjątkiem Antarktydy).

Morfologia edytuj

Cholevinae są małymi lub średniej wielkości chrząszczami, o długości ciała od 0,8 do 9 mm. W większości mają jajowaty kształt ciała, zabarwione są na czarno lub brązowo. Rozpoznawanie gatunków opiera się przede wszystkim na niewielkich różnicach budowy przedplecza, czułków, i narządów płciowych.

U gatunków troglobiontycznych opisano modyfikacje aparatu gębowego, będące wyrazem przystosowania do częściowo wodnego środowiska dna jaskiń^[5].

Ekologia edytuj

Większość gatunków występuje w glebie, często spotykane są w gniazdach ptaków lub norach ssaków. Wiele gatunków Cholevinae jest mniej lub bardziej przystosowanych do życia w jaskiniach. Spośród wszystkich poznanych dotąd jaskiniowych chrząszczy około 1/3 należy do Cholevinae^[6].

Myrmekofilne Cholevinae należą do rodzajów Attaephilus, Attumbra, Catopomorphus, Choleva, Echinocoleus, Eocatops, Nargus, Nemadus, Philomessor, Ptomaphagus i Synaulus^[7].

Systematyka edytuj

Podrodzina Cholevinae Kirby, 1837
- Plemię: Anemadini
  - Podplemię: Anemadina
    - Anemadiola Szymczakowski, 1963
    - Anemadus Reitter, 1885
    - Cholevodes
    - Speonemadus Jeannel, 1922
  - Podplemię: Eucatopina
    - Eocatops Peyerimhoff, 1924
    - Neoeocatops
  - Podplemię: Eunemadina
    - Araucaniopsis
    - Austrocholeva
    - Austronargus
    - Austronemadus
    - Catoposchema
    - Dissochaetus
    - Eunemadus Portevin, 1914
    - Falkocholeva Hatch, 1928
    - Falkonemadus Szymczakowski, 1961
    - Nargiotes
    - Nargomorphus
    - Nemadiolus
    - Nemadiopsis Jeannel, 1936
    - Nemadotropis
    - Newtoniopsis Salgado Costas, 2005
    - Paranemadus
    - Peckardia
    - Pseudonargiotes
    - Pseudonemadus
    - Rangiola
  - Podplemię: Nemadina
    - Micronemadus
    - Nemadus Thomson, 1867
  - Paracatopina
    - Mesocolon
    - Paracatops
- Plemię: Cholevini
  - Podplemię: Catopina
    - Apocatops Zwick, 1968
    - Apterocatops
    - Catopidius Jeannel, 1922
    - Catopodes
    - Catops Paykull, 1798
    - Catoptrichus
    - Chionocatops Ganglbauer, 1899
    - Cholevinus Reitter, 1901
    - Cryocatops
    - Dreposcia Jeannel, 1922
    - Dzungarites
    - Fissocatops Zwick, 1968
    - Himalops
    - Mesocatops
    - Rybinskiella Reitter, 1906
    - Sciodrepoides Hatch, 1933
  - Podplemię: Cholevina
    - Attaephilus
    - Attumbra
    - Catopsimorphus
    - Podlistnik Choleva (Latreille, 1796)
    - Nargus (Thomson, 1867)
    - Philomessor
    - Prionochaeta
    - Takobiella
- Plemię: Eucatopini
  - - Eucatops
- Plemię: Leptodirini
  - Podplemię: Antroherponina
    - Antroherpon
    - Croatodirus
    - Hadesia
    - Leptomeson
    - Nauticiella
    - Parantrophilon
    - Remyella
    - Velebitodromus
  - Podplemię: Bathysciina
    - Anillocharis Reitter, 1903
    - Anisoscapha Muller, 1917
    - Antrodulus Knirsch, 1927
    - Aphaobiella Gueorguiev, 1976
    - Aphaobius Abeille, 1878
    - Aphaotus Breit, 1914
    - Augustia Zariquiey, 1927
    - Bathyscia Schiodte, 1848
    - Blattochaeta Reitter, 1910
    - Blattodromus Reitter, 1904
    - Cansiliella Paoletti, 1972
    - Deelemaniella Perreau, 1999
    - Halbherria Conci & Tamanini, 1951
    - Henrotiella Perreau, 1999
    - Hexaurus Reitter, 1884
    - Huetheriella
    - Leonhardella Reitter, 1903
    - Lessiniella Pavan, 1941
    - Lotharia Mandl, 1944
    - Netolitzkya Muller, 1913
    - Orostygia Muller, 1912
    - Oryotus Miller, 1856
    - Phaneropella Jeannel, 1910
    - Pholeuodromus Breit, 1913
    - Pholeuonopsis Apfelbeck, 1901
    - Pisidiella
    - Pretneria Muller, 1931
    - Proleonhardella Jeannel, 1910
    - Sinobathyscia
    - Speophyes Jeannel, 1910
    - Tartariella Nonveiller & Pavicevic, 1999
    - Weiratheria Zariquiey, 1927
  - Podplemię: Bathysciotina
    - Bathyscidius
    - Bathysciotes
    - Neobathyscia
    - Ravasinia
    - Redensekia
    - Sinuicollia
    - Speonesiotes
    - Sphaerobathyscia
  - Podplemię: Leptodirina
    - Adelopidius Apfelbeck 1907
    - Albanodirus Giachino & Vailati 1998
    - Antrosedes Reitter 1912
    - Apholeuonus Reitter 1889
    - Astagobius Reitter, 1886
    - Balcanobius Gueorguiev 1965
    - Bathyscimorphus Jeannel 1910
    - Bathysciopsis Muller 1941
    - Beroniella Giachino & Gueorguiev 1991
    - Beskovia
    - Bulgariella
    - Ceuthmonocharis
    - Charonites Apfelbeck 1907
    - Elladoherpon
    - Genestiellina
    - Haplotropidius
    - Icharonia Reitter 1912
    - Katobatizon Knirsch 1928
    - Laneyriella Gueorguiev 1976
    - Leonhardia Reitter 1901
    - Leptodirus Schmidt, 1832
    - Leptostagus Karaman 1954
    - Parapropus Ganglbauer, 1899
    - Petkovskiella Gueorguiev 1976
    - Pholeuonella Jeannel 1910
    - Pholeuonidius Jeannel 1911
    - Protobracharthron Reitter 1889
    - Radziella Casale & Jalzic 1988
    - Roubaliella Jeannel 1925
    - Rozajella Ćurčić, Brajkovic, & Ćurčić, in Ćurčić et al., 2007
    - Setnikia Breit 1913
    - Spelaeodromus Reitter 1885
    - Spelaites Apfelbeck 1907
    - Speoplanes J. Müller, 1911
  - Podplemię: Pholeuina
    - Adelopsella
    - Albaniola
    - Anillochlamys
    - Antrocharis
    - Aranzadiella
    - Archeoboldoria Ghidini, 1938
    - Atticiella
    - Babuniella
    - Banatiola
    - Baronniesia Fresneda, Bourdeau & Faille, 2009
    - Bathysciella
    - Bathysciola
    - Bellesia
    - Beronia
    - Beskovia
    - Besuchetiola
    - Bithyniella
    - Boldoria
    - Breuilia
    - Breuilites
    - Bureschiana
    - Canavesiella
    - Cantabrogeus
    - Capraiola
    - Cavazzutiella
    - Ceretophyes
    - Ceuthophyes
    - Closania
    - Coiffaitiola
    - Coreobathyscia
    - Cryptobathyscia
    - Cytodromus
    - Dalmatiola
    - Dellabeffaella
    - Diaprysius
    - Drimeotus
    - Eskualdunella
    - Espanoliella
    - Euryspeonomus
    - Fresnedaella
    - Fusi Perkovsky, 1989
    - Gesciella
    - Hoffmannella
    - Hussonella
    - Insubriella
    - Iranobathyscia
    - Isereus
    - Josettekia
    - Karadeniziella
    - Lagariella
    - Leonesiella
    - Magdelainella
    - Maroniella
    - Mehadiella
    - Monguzziella
    - Muelleriella
    - Naspunius
    - Notidocharis
    - Ochridiola
    - Oresigenus
    - Ovobathysciola
    - Pallaresiella
    - Pangaeoniola
    - Parabathyscia (Jeannel, 1908)
    - Paranillochlamys
    - Paraspeonomus
    - Parvospeonomus
    - Patriziella
    - Perriniella
    - Phacomorphus
    - Pholeuon
    - Protopholeuon
    - Pseudoboldoria
    - Pseudospeonomus Comas, Fresneda & Salgado, 2007
    - Purkynella
    - Quaestus
    - Radevia
    - Rhodopiola
    - Royerella
    - Salgadoia
    - Sbordoniola
    - Sengletiola
    - Sophrochaeta
    - Spelaeochlamys
    - Speocharidius
    - Speocharinus
    - Speodiaetus
    - Speonomidius
    - Speonomites
    - Speonomus
    - Stygiophyes
    - Tismanella
    - Trapezodirus
    - Trocharanis
    - Troglocharinus
    - Troglodromus
    - Troglophyes
    - Viallia
    - Vratzaniola
    - Zariquieyella
  - Podplemię: Platycholeina
    - Platycholeus
  - Podplemię: Spelaeobatina
    - Prospelaeobates
    - Spelaeobates
  - incertae sedis
    - Gueorguievella
    - Neotropospeonella
- Plemię: Oritocatopini
  - - Afrocatops
    - Chappuisiotes
    - Oritocatops
- Plemię: Ptomaphagini
  - - Acrotrychiopsis
    - Adelopsis
    - Amplexella
    - Echinocoleus López-Neyra, 1947
    - Excelsiorella Salgado, 2008
    - Pandania
    - Parapaulipalpina Gnaspini, 1996
    - Paulipalpina
    - Peckena
    - Proptomaphaginus
    - Ptomaphaginus
    - Trupnik Ptomaphagus Illiger, 1798
    - Synaulus
- Plemię: Sciaphyini
  - - Sciaphyes Jeannel, 1910

Przypisy edytuj

↑ Cholevinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 134.
↑ M. Schilthuizen, C Scholte, RE van Wijk, J Dommershuijzen i inni. Using DNA-barcoding to make the necrobiont beetle family Cholevidae accessible for forensic entomology. „Forensic Science International”. 210 (1–3), s. 91–95, 2011. DOI: 10.1016/j.forsciint.2011.02.003. PMID: 21376487.
↑ Family-group names in Coleoptera (Insecta).
↑ O. T. Moldovan, B. Jalžić, E. Erichsen. Adaptation of the mouthparts in some subterranean Cholevinae (Coleoptera, Leiodidae). „Natura Croatica”. 13 (1), s. 1–18, 2004.
↑ Moldovan OT. Why so many Leptodirini (Coleoptera, Leiodidae) in Romania? Advances in Arachnology and Developmental Biology, s. 475–485, 2008.
↑ Bert Hölldobler, Edward O. Wilson; The Ants. Harvard University Press, 1990 ISBN 0-674-04075-9, s. 480.

Linki zewnętrzne edytuj

[itis-1] Cholevinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Zahradnik-2] Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 134.

[3] M. Schilthuizen, C Scholte, RE van Wijk, J Dommershuijzen i inni. Using DNA-barcoding to make the necrobiont beetle family Cholevidae accessible for forensic entomology. „Forensic Science International”. 210 (1–3), s. 91–95, 2011. DOI: 10.1016/j.forsciint.2011.02.003. PMID: 21376487.

[4] Family-group names in Coleoptera (Insecta).

[5] O. T. Moldovan, B. Jalžić, E. Erichsen. Adaptation of the mouthparts in some subterranean Cholevinae (Coleoptera, Leiodidae). „Natura Croatica”. 13 (1), s. 1–18, 2004.

[6] Moldovan OT. Why so many Leptodirini (Coleoptera, Leiodidae) in Romania? Advances in Arachnology and Developmental Biology, s. 475–485, 2008.

[7] Bert Hölldobler, Edward O. Wilson; The Ants. Harvard University Press, 1990 ISBN 0-674-04075-9, s. 480.

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]