Łagoda (herb szlachecki)

Łagoda (Połańce, Wierzynkowa) – polski herb szlachecki pochodzenia niemieckiego, noszący zawołanie Łagoda. Używany przez kilkadziesiąt rodzin, głównie z ziemi krakowskiej i sandomierszczyzny^[1]. Zaginął w XVI wieku^[2]. Znany głównie jako herb patrycjuszowskiej rodziny Wierzynków.

Opis herbu edytuj

Opis z wykorzystaniem klasycznych zasad blazonowania:

Pole dwudzielne w pas, od czoła czerwone, od podstawy srebrne. Klejnot: Trzy pióra strusie. Labry czerwone, podbite srebrem.

Forma podana w opisie ustaliła się dopiero w XVI wieku^[2].

Józef Szymański, za Marianem Haisigiem (Sfragistyka szlachecka) przytacza najstarszą formę tego herbu - w polu głowica, barwy nieznane (pieczęć z 1359 Mikołaja Wierzynka)^[3].

Zapiska herbowa z 1446 prezentuje jeszcze inną formę, w której w polu srebrnym, pas czerwony^[3].

W średniowieczu, nieznany był klejnot herbu^[3]^[2].

Najwcześniejsze wzmianki edytuj

Herb znany w średniowieczu. Najstarsza pieczęć, z 1359 roku, należała do protoplasty rodu Wierzynków, Mikołaja Wierzynka, stolnika sandomierskiego. Najstarsza zapiska z 1446 roku^[3]. XVI-wieczne przedstawienia herbu pochodzą z kontynuacji Klejnotów Długosza w redakcji Kamyna, arsenalskiej i Łętowskiego, Gniazda cnoty Paprockiego, Kroniki Bielskiego i Stemmata polonica^[2].

Etymologia edytuj

Wierzynkowa (w dokumentach łacińskich jako Wierzinkowa) to nazwa imionowa, mająca odniesienie w nazwie osobowej. Podobną etymologię ma nazwa i zawołanie Łagoda (Lagoda). Połańce (Polanczye) to nazwa topograficzna, od miejscowości Połaniec^[3].

Stanisław Dziadulewicz utożsamia z herbem o nazwie Połańce nieznany z wizerunku herb Bienia^[4]. Pogląd taki odrzuca S. Zachorowski^[5], a za nim Józef Szymański^[3].

Herbowni edytuj

Tadeusz Gajl wymienia następujące rody herbownych uprawnionych do posługiwania się tym herbem:

Gaboński, Gardlicki, Garlicki, Łososiński, Łososki, Nieskiewicz, Platemberg, Smogorzewski, Smoszewski, Stroński, Śledziejowski, Śledziowski, Walter, Watkowski, Werejko, Werenko, Wernecki, Wernicki, Wernihowski, Wernik, Wernikowski, Wierejko, Wierzynek.

Znani herbowni edytuj

Mikołaj Wierzynek (starszy) - stolnik sandomierski, protoplasta rodu.
Mikołaj Wierzynek (młodszy) - według Długosza organizator Uczty u Wierzynka.

Bibliografia edytuj

Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1.

Linki zewnętrzne edytuj

Herb Łagoda z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla

Przypisy edytuj

↑ Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 176. ISBN 83-7391-166-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: DiG, 2001, s. 315. ISBN 83-7181-217-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Józef Szymański: Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego. Warszawa: PWN, 1993, s. 281-282. ISBN 83-01-09797-3.
↑ Stanisław Dziadulewicz. Ze studiów nad heraldyką polską. Herb Bienia. „Miesięcznik Heraldyczny”. 3, s. 48-50, 1910.
↑ Z. Zachorowski. W sprawie herbu Bienia. „Miesięcznik Heraldyczny”. 3, s. 108-111, 1910.

[Znamierowski-1] Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 176. ISBN 83-7391-166-9.

[Szymański-2] Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: DiG, 2001, s. 315. ISBN 83-7181-217-5.

[Szymański1-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Józef Szymański: Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego. Warszawa: PWN, 1993, s. 281-282. ISBN 83-01-09797-3.

[4] Stanisław Dziadulewicz. Ze studiów nad heraldyką polską. Herb Bienia. „Miesięcznik Heraldyczny”. 3, s. 48-50, 1910.

[5] Z. Zachorowski. W sprawie herbu Bienia. „Miesięcznik Heraldyczny”. 3, s. 108-111, 1910.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]