Łysiczka pomiotowa
Łysiczka pomiotowa (Deconica merdaria (Pers.) P.D. Orton) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łysiczka pomiotowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Deconica merdaria (Fr.) Noordel. Öst. Z. Pilzk. 18: 199 (2009) | |
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Deconica, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus merdarius. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 2009 r. Machiel Evert Noordeloos[1].
Synonimów ma 14 Niektóre z nich[2]:
- Psilocybe merdaria (Fr.) Ricken 1912
- Psilocybe merdaria var. macrospora (F.H. Møller) Singer, 1969
- Stropharia merdaria (Fr.) Quél. 1872
- Stropharia merdaria f. macrospora F.H. Møller 1945
- Stropharia merdaria var. exigua F.H. Møller 1945
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Psilocybe merdaria. Stanisław Chełchowski w 1898 r. używał nazwy pierścieniak pomiotowy (dla synonimu Stropharia merdaria)[3]. Po przeniesieniu tego gatunku do rodzaju Deconica nazwy polskie stały się niespójne z nazwą naukową.
Morfologia edytuj
Średnica 4–7 cm, początkowo dzwonkowato-półkulisty, potem szeroko wypukły z niewielkim garbkiem, na koniec prawie płaski. Powierzchnia gładka, w stanie wilgotnym nieco lepka. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym brzeg prążkowany od przeświecających blaszek, powierzchnia od jaskrawo brązowej do cynamonowo-brązowej, w stanie suchym blednąca do ochrowej lub żółtawobrązowej, jedynie środek pozostaje ciemniejszy[4].
Przyrośnięte do zbiegających, dość szerokie. Początkowo żółtawe, potem od zarodników ciemniejące do ciemnobrązowych[4].
Wysokość 2–4 cm, grubość 1–3 mm, cylindryczny, twardy, początkowo pełny, potem pusty, włóknisty. Powierzchnia bladożółtawa, pokryta drobnymi, suchymi łuseczkami. Początkowo osłonięty cienką i błoniastą zasnówką, która szybko zamienia się na włókienkowatą strefę pierścieniową ciągnącą się od środka do podstawy trzonu. Strefa ta od zarodników zmienia barwę na brązową[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki ciemnofioletowo-brązowe w wysypie, prawie elipsoidalne, 10–14 × 7–9 µm. Podstawki 4-zarodnikowe. Pleurocystyd brak. Cheilocystydy 20–33 na 6,6–8,8 µm, wrzecionowato-brzuchate lub baryłkowate z krótką szyjką o grubości 3,3–4,4 µm[4].
Występowanie edytuj
Znane jest występowanie Deconica merdaria w Ameryce Północnej, Europie, Japonii, Australii. Nowej Zelandii i na Georgii Południowej[5]. Władysław Wojewoda w 2003 r. podaje 5 stanowisk tego gatunku w Polsce[3]. Znajduje się on na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[7].
Saprotrof, grzyb koprofilny. Rośnie na odchodach zwierząt roślinożernych na łąkach i pastwiskach oraz wśród opadłych liści. Owocniki zazwyczaj od lipca do listopada[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-12-26] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-12-26] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 570, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Psilocybe merdaria [online] [dostęp 2020-12-26] (ang.).
- ↑ Psilocybe merdaria [online], Discover Life [dostęp 2020-12-26] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 69, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Aktualne stanowiska Deconica merdaria w Polsce [online] [dostęp 2020-12-26] (ang.).