Wikipedia

Świedziebnia (gmina)

gmina wiejska w województwie kujawsko-pomorskim

Świedziebnia (1867–1940 gmina Dzierzno) – gmina wiejska w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim. Siedzibą gminy jest Świedziebnia.

Świedziebnia
gmina wiejska
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

brodnicki

TERC

0402092

Wójt

Szymon Zalewski (od 2007)

Powierzchnia

103,83 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


5193[1]

• gęstość

50,1 os./km²

Nr kierunkowy

56

Tablice rejestracyjne

CBR

Adres urzędu:
Urząd Gminy
87-335 Świedziebnia
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Świedziebnia
Liczba sołectw

16

Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Świedziebnia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Świedziebnia”
Ziemia53°09′N 19°33′E/53,150000 19,550000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Według danych z 31 grudnia 2013[2] gminę zamieszkiwało 5209 osób.

Struktura powierzchni edytuj

Według danych z roku 2002[3] gmina Świedziebnia ma obszar 103,83 km², w tym:

  • użytki rolne: 73%
  • użytki leśne: 17%

Gmina stanowi 10% powierzchni powiatu.

Ochrona przyrody edytuj

Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody Mszar Płociczno chroniący torfowisko przejściowe wraz z gatunkami reliktowymi.

Demografia edytuj

Dane z 31 grudnia 2013[2]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 5209 100 2562 49,2 2647 50,8
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 50,2 24,7 25,5
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Świedziebnia w 2014 roku[1].


 

Historia edytuj

Przedwojenną poprzedniczką gminy Świedziebnia była gmina Dzierzno, która powstała w 1867 roku w powiecie rypińskim w guberni płockiej. W okresie międzywojennym gmina Dzierzno należała do powiatu rypińskiego w woj. warszawskim. 1 kwietnia 1938 roku gminę wraz z całym powiatem rypińskim przeniesiono do woj. pomorskiego[4]. Siedzibą gminy Dzierzno była Świedziebnia[5].

24 października 1940 gminę Dzierzno zniesiono[6][7], przekształcając ją w gminę Świedziebnia (Schwetheim)[8][9]; Równocześnie gromady Dzierzno i Szynkowizna włączono do sąsiedniej gminy Osiek (Lindenschanz)[10].

Po wojnie, dekretem PKWN z 21 sierpnia 1944 o trybie powołania władz administracji ogólnej Ii II instancji, uchylono wszelki zmiany w podziale administracyjnym państwa wprowadzone przez okupanta (art. 11)[11]. Jednak, zmiany w podziale administracyjnym powiatu rypińskiego wprowadzone podczas wojny utrzymywały się w praktyce także po wojnie[6]. Było to praktykowane do tego stopnia, że Wojewoda Pomorski wydał 22 kwietnia 1950 specjalne ogłoszenie informujące o powróceniu do stanu administracyjnego z 1 września 1939, podkreślając szczególnie, że „gromady Szynkowizna i Dzierzno należą do gminy wiejskiej Dzierzno a nie do gminy wiejskiej Osiek"[12]. Tak więc przedwojenna gmina Dzierzno funkcjonowała de iure także po wojnie, choć w praktyce nadal stosowano zarówno nazewnictwo jak i skład gmin wprowadzony przez okupanta. Na przykład, GUS-owski oficjalny Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r. dalej wylicza gminę Świedziebnia w miejsce gminy Dzierzno, a gromady Dzierzno i Szynkowizna nadal zalicza do gminy Osiek[13]. Podobnie było nawet w wydawnictwach wojewódzkich, np. w Dzienniku Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 1954 w opisie gmin i gromad podlegających transformacji w związku z reformą administracyjną państwa[14]. Brak konsensusu trwał do jesieni 1954, kiedy to formalnie zniesiono gminy wiejskie w miejsce gromad[15].

Dopiero gmina utworzona w 1973 roku nazywa się formalnie Świedziebnia[16].

Zabytki edytuj

 
Świedziebnia, kościół Podwyższenia Krzyża św.
 
Księte, kościół Wniebowzięcia NMP

Wykaz zarejestrowanych zabytków nieruchomych na terenie gminy[17]:

  • drewniany kościół filialny pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z przełomu XVIII/XIX w. w miejscowości Księte, nr A/349 z 31.08.1927 roku
  • zespół kościelny parafii pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Świedziebni, obejmujący: kościół z lat 1876-79; cmentarz przykościelny; bramę końca XIX w., nr A/1260/1-3 z 28.12.2006 roku.

Sołectwa edytuj

Chlebowo, Dzierzno, Granaty, Grzęby, Janowo, Kłuśno, Księte, Mełno, Michałki, Okalewko, Rokitnica-Wieś, Rokitnica Nowa, Świedziebnia, Zasadki, Zasady, Zduny.

Pozostałe miejscowości edytuj

Brodniczka, Niemojewo, Ostrów, Płociczno, Zasady Nowe.

Sąsiednie gminy edytuj

Bartniczka, Brodnica, Górzno, Lubowidz, Osiek, Rypin, Skrwilno

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Gmina Świedziebnia w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ a b Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2013 r. (stan w dniu 31 XII). GUS. [dostęp 2014-10-05]. (pol.).
  3. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  4. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
  5. ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  6. ↑ a b Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
  7. ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
  8. ↑ Amtsbezirk Schwetheim
  9. ↑ Archiwum Państwowe w Toruniu Oddział we Włocławku – Gminna Rada Narodowa Świedziebnia. [dostęp 2009-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  10. ↑ Amtsbezirk Lindenschanz
  11. ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
  12. ↑ Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 10, poz. 208
  13. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  14. ↑ Uchwała Nr 24/10 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu rypińskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
  15. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  16. ↑ Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).
  17. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 9. [dostęp 2012-02-05].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Świedziebnia_(gmina)&oldid=73666632”