5 Pułk Litewski Przedniej Straży
5 Pułk Litewski Przedniej Straży – oddział jazdy armii Wielkiego Księstwa Litewskiego wojska I Rzeczypospolitej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
Hallaszewicz |
| Ostatni |
Ludwik Lissowski |
| Działania zbrojne | |
| Wojna siedmioletnia Powstanie kościuszkowskie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
patrz: stanowiska |
| Rodzaj wojsk | |
.JPG)
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Sformowany w 1733 z chorągwi tatarskich Józefa Potockiego. Wszedł w skład wojsk saskich[1], ale już od 1764 był na służbie wojska I Rzeczypospolitej[2]. W 1776 roku liczył etatowo 327 żołnierzy. Według „raty marcowej” z 1777 roku stan pułku wynosił 301 żołnierzy[3]. Faktycznie w służbie przebywało wówczas 302 żołnierzy. W czasie reform przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni etat pułku wzrósł do 612 ludzi. Faktycznie w grudniu 1790 służyło 608. Bezpośrednio przed wybuchem powstania kościuszkowskiego w pułku służyło 532 ludzi[4]. Składał się z sześciu chorągwi[5].
Stanowiska edytuj
Żołnierze pułku edytuj
Etatową obsadę oficerską normował etat stutysięczny wojska, według którego w pułku powinni się znajdować: pułkownik, podpułkownik, dwóch majorów, kwatermistrz, audytor, dwóch adiutantów, czterech rotmistrzów z chorągwiami, czterech rotmistrzów sztabowych, ośmiu poruczników, ośmiu chorążych[7].
- Hallaszewicz
- A. M. Korycki
- Ignacy Poniatowski (1774-1780)
- Jan Gorycz (1780-1787)
- gen. mjr Stanisław Byszewski (1787-)
- Ludwik Lissowski[a]
Bitwy i potyczki edytuj
Jego żołnierze brali udział w działaniach zbrojnych wojny siedmioletniej. Walczyli także pod Pragą (2 listopada 1794)[6].
Uwagi edytuj
- ↑ Według Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 200 Ludwik Liszewski był podpułkownikiem
Przypisy edytuj
- ↑ Gembarzewski 1925 ↓, s. 14.
- ↑ Sułek 1966 ↓, s. 185.
- ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. XXI.
- ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 227.
- ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 228.
- ↑ a b c Gembarzewski 1925 ↓, s. 15.
- ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 163.
- ↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 229.
Bibliografia edytuj
- Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
- Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sztab, kawaleria, artyleria, wojska inżynieryjne i piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1999. ISBN 83-7188-239-4.
- Zdzisław Sułek: Wojskowość polska w latach 1764-1794. W: Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Tom II (1648-1864). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966.