Adam Dedio

Adam Dedio (ur. 24 grudnia 1918, zamordowany 14 kwietnia 1947 w Gdańsku) – kapitan marynarki, żołnierz powstania warszawskiego.

Adam Dedio

kapitan marynarki
Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1918 Zakopane
Data i miejsce śmierci	14 kwietnia 1947 Gdańsk
Przebieg służby
Siły zbrojne	Marynarka Wojenna (II RP) Armia Krajowa Marynarka Wojenna (PRL) Narodowe Zjednoczenie Wojskowe
Stanowiska	dowództwo:  ORP „Bystry”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa bitwa pod Kockiem powstanie warszawskie
Odznaczenia

Życiorys

Po maturze w 1937 r. został przyjęty do Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu potem w Bydgoszczy. W 1939 r. wraz ze szkołą był ewakuowany na Polesie do Pińska. Uczestniczył w stopniu bosmanmata podchorążego w wojnie obronnej 1939 r. w składzie batalionu morskiego Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” w bojach przeciwko Niemcom i Armii Czerwonej, w tym w bitwie pod Kockiem, podczas której został ranny. Jeszcze we wrześniu 1939 r. był promowany do stopnia podporucznika marynarki przez gen. Franciszka Kleberga. 6 października 1939 r. dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w obozach dla jeńców wojennych w Meppen i w Ziegenheim koło Kassel. W 1940 r. został wysłany do pracy w gospodarstwie rolnym, skąd go uwolniono (na zasadzie wymiany za ochotnika) w czerwcu 1941 r. Po przybyciu do Krakowa niemal natychmiast nawiązał kontakt z ZWZ-AK. Trafił do słynnego oddziału „Wicher”, dowodzonego przez Józefa Świdę „Dzika”, niegdyś partyzanta mjr. „Hubala”. Nosił pseudonim „Kopiec”, był zastępcą „Dzika”. „Wicher” wszedł niebawem w skład 6. Dywizji AK.

Po aresztowaniu przez Gestapo był torturowany, ledwo uniknął śmierci. Po powrocie do zdrowia przywrócony do służby w AK. Po wojnie wstąpił do Marynarki Wojennej kontrolowanej przez komunistów, został dowódcą ORP „Bystry”. Jednocześnie zaangażował się w antykomunistyczną konspirację, w grudniu 1945 r. wstąpił do antykomunistycznego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego – obszar gdański. Został aresztowany w maju 1946 r. w Gdyni pod zarzutem, że jako „szef tajnej kancelarii” Głównego Sztabu MW „działał na szkodę państwa polskiego”. Był torturowany przez Informację Wojskową a 14 kwietnia 1947 r. został rozstrzelany po „procesie” karnym. Ciało zostało pogrzebane skrycie bez oznaczenia miejsca na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku. 20 czerwca 1990 r., postanowieniem Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni wyrok Adama Dedio został unieważniony. Po odkryciu szczątek i potwierdzeniu tożsamości w 2016 r. przez zespół IPN dr. hab. Krzysztofa Szwagrzyka został ponownie pochowany zgodnie z ceremoniałem wojskowym w Kwaterze Pamięci na Cmentarzu Marynarki Wojennej 29 czerwca 2018. Kapitan marynarki Adam Dedio jest patronem 7 Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Rodzina

Adam był pierwszym dzieckiem Stanisława i Marii Romany z domu Wodziczko. Maria zgodnie z jej zachowanym pamiętnikiem starała się go ukształtować na człowieka odważnego, silnego, wiernego ideałom, gotowego do poświęceń dla ojczyzny. Zapewne dzięki takiemu wychowaniu był „człowiekiem, którego można zabić ale nigdy pokonać”.

Bibliografia

• Dariusz R. Bugajski, The Polish Naval Academy. In the Centenary of Regaining Access to the Baltic Sea, Gdynia 2019, s. 32. ISBN 978-83-953887-2-9 (POLISH NAVAL ACADEMY); ISBN 978-83-7591-714-7 (REGION)
• Waldemar Kowalski, Adam Dedio (1918–1947). Dobry syn, Gdańsk 2017, 64 s. + 24 s. wkł. zdj., ISBN 978-83-8098-109-6
• Epitafium 169. Rzecz o Adamie Dedio „Adrianie”, reż. I. Bartólewska, J. Marszalec, OBEP IPN, Gdańsk – Akademicka Telewizja Edukacyjna Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007.
• www.1944.pl/powstancze-biogramy/adam-dedio,7836.html