Andrzej Gołda (ksiądz)
Andrzej Gołda (ur. 14 listopada 1832 w Kobylance, zm. 18 marca 1895 w Porębie Żegoty) – ksiądz, działacz konserwatywny i poseł do austriackiej Rady Państwa
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| poseł do austriackiej Rady Państwa | |
| Okres sprawowania |
1880-1885 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat | |
Był synem kowala Adama Gołdy mającego swoją kuźnię w Kobylance, w pow. gorlickim. Ukończył szkołę ludową w Kobylance oraz gimnazjum i seminarium duchowne w Tarnowie[1]. Po wyświeceniu na księdza (1855) był wikarym i katechetą w Wierzchosławicach w powiecie tarnowskim, następnie w Ropczycach (1856-1858) i Wadowicach (1859)[1]. W latach 1860-1864 był katechetą Szkoły Ćwiczeń oraz zastępcą profesora katechetyki i metodyki na Uniwersytecie Jagiellońskim[2] oraz profesorem katechetyki w seminarium duchownym w Krakowie (1862)[3]. Był notariuszem sądu biskupiego i radcą krakowskiej Kurii Biskupiej (1861-1876, 1880)[4]. Długoletni proboszcz parafii w Porębie Żegoty, w pow. chrzanowskim (1864-1895)[5].
Z przekonań konserwatysta, związany z krakowskimi stańczykami. Autor książki Austria i Polska (Kraków 1878) w której przedstawił program odbudowy Polski we współpracy z Austrią rządzoną przez Habsburgów. Podczas klęski nieurodzaju w 1880 przeprowadził ankietę dla zbadania przyczyn upadku materialnego ludności chłopskiej. Jej rezultaty opublikował w dwóch broszurach: Przyczyny upadku materialnego ludu wiejskiego w Galicji i W. Księstwie Krakowskim (Kraków 1880) i Środki ku zaradzeniu nędzy stanu włościańskiego w Galicji i W. Księstwie Krakowskim (Kraków 1880). Wynikało z nich że głównymi przyczynami upadku wsi galicyjskiej były brak oświaty i kapitału w momencie uwłaszczenia oraz lichwa i pijaństwo. Sformułował także program naprawy w którym najistotniejszymi elementami było podniesienie poziomu nauczania w wiejskich szkołach oraz obniżenie opodatkowania, a także stworzenie instytucji taniego kredytu[5]. Członek Rady Powiatu w Chrzanowie (1875-1883) wybrany z grupy gmin wiejskich, był także wiceprezesem (1878-1881) i członkiem (1882-1883) Wydziału Powiatowego w Chrzanowie[6]. Członek Okręgowej Rady Szkolnej w Krakowie (1880-1881)[7] Poseł do austriackiej Rady Państwa VI kadencji (6 kwietnia 1880 – 23 kwietnia 1885), wybrany w wyborach uzupełniających w kurii IV (gmin wiejskich) w okręgu wyborczym nr 1 (Kraków-Wieliczka–Chrzanów) po rezygnacji z mandatu Jana Stanisława Mieroszewskiego[8]. W parlamencie należał do grupy posłów konserwatywnych stańczyków Koła Polskiego w Wiedniu[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Gołda, Andrzej – Parlamentarier 1848-1918 online [5.10.2019]
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthaltarei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1860, s. 243; 1861, s. 243; 1862, s. 262, 334; 1863, s. 265, 344; 1864, s. 266, 351;
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthaltarei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862, s. 380; 1863, s. 390; 1864, s. 398;
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthaltarei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1861, s. 356; 1862, s. 370; 1863, s. 380; 1864, s. 387; 1865, s. 400; 1866, s. 411; 1867, s. 412; 1868, s. 531; 1869, s. 531; Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1870, s. 340; 1871, s. 342; 1872, s. 327; 1873, s. 326; 1874, s. 352; 1875, s. 352; 1876, s. 358; 1880, s. 324;
- ↑ a b Tadeusz Glemma, Gołda Andrzej (1832-1895), Polski Słownik Biograficzny, t. 8, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959-1960, s. 246
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1875, s. 263; 1876, s. 269; 1877, s. 248; 1878, s. 235; 1879, s. 225; 1880, s. 232; 1881, s. 230; 1882, s. 232; 1883, s. 237;
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1880, s. 375; 1881, s. 381;
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 383.
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Glemma, Gołda Andrzej (1832-1895), Polski Słownik Biograficzny, t. 8, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959-1960, s. 246