Apodemodex cornutus
Apodemodex cornutus – gatunek roztocza z rodziny nużeńcowatych, jedyny z monotypowego rodzaju Apodemodex. Jego jedynym znanym żywicielem jest rzęsorek mniejszy.
| Apodemodex cornutus | |
| Bukva, 1996 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Apodemodex |
| Gatunek |
Apodemodex cornutus |
Taksonomia edytuj
Rodzaj i gatunek typowy opisane zostały po raz pierwszy w 1982 roku przez Vladimíra Bukvę. Jako lokalizację typową wskazano Czeskie Budziejowice na południu Czech[1]. Nazwa rodzajowa to połączenie słów apodema i dex oznaczającego „robak”[2]. Epitet gatunkowy oznacza po łacinie „rogaty”[3].
Morfologia edytuj
Samice osiągają od 121 do 137 μm długości i od 47 do 66 μm szerokości, a samce od 137 do 148 μm długości i około 68 μm szerokości ciała. Pokrój ciała jest dość krótki i przysadzisty, jak na przedstawiciela rodziny[1].
Bardzo szeroka, ponad dwukrotnie szersza niż dłuższa gnatosoma odznacza się w widoku brzusznym krawędziami przednią i bocznymi tworzącymi jeden regularny, nieprzerwany łuk. Nasady nogogłaszczków leżą powyżej tego łuku. Spośród dwóch ruchomych członów nogogłaszczka pierwszy jest nabrzmiały z drobnym guzkiem na grzbiecie, a drugi zaopatrzony w dwa kolce szpatułkowate i jeden smukły i spiczasty. Kolce nadbiodrowe są kikutowate. Szczyt styloforu jest szeroko zaokrąglony. Narządy gębowe umieszczone są w okienku w oskórku brzusznej strony gnatosomy. Obramowanie tego okienka zesklerotyzowane jest tylko na przedzie, w innych miejscach jest niewyraźne. Hypostom jest uwsteczniony do formy prostokątnej struktury w przedniej części okienka. Na przedzie podkowiastej nabrzmiałości gardzieli leżą wyraźne szczecinki subgnatosomalne[1].
Zarys podosomy jest najszerszy między odnóżami drugiej i trzeciej pary, regularnie łukowaty po bokach. Na spodzie podosomy leżą cztery pary płytek epimeralnych; te ostatniej z nich u samicy zlewają się w tylnych ¾. Występują cztery pary odnóży mających trzy człony ruchome, z których drugi zaopatrzony jest w drobną, trójkątną ostrogę tylno-brzuszną, a trzeci w parę prawie prostych pazurków z dwoma dużymi, nieco odgiętymi wierzchołkami każdy. Samiec ma na wierzchu podosomy silny edeagus długości od 20 do 23 μm oraz dwie pary owalnych guzków grzbietowych, z których tylna oraz szczeliniasty otwór płciowy leżą między wysokością drugiej a trzeciej pary odnóży. Wulwa samicy leży śródbrzusznie na pograniczu podosomy i tagmy następnej[1].
Opistosoma jest krótsza i węższa od podosomy, delikatnie rowkowana poprzecznie, na końcu szeroko zaokrąglona, u obu płci pozbawiona narządu opistosomalnego. Na opistosomie znajduje się stożkowaty wyrostek śródgrzbietowy, a u samca ponadto dwie pary małych wyrostków guzikowatych, z których przednia leży grzbietowo-bocznie, a tylna brzuszno-bocznie[1].
Ekologia i występowanie edytuj
Roztocz ten jest monoksenicznym pasożytem rzęsorka mniejszego[1][4]. Bytuje w mieszkach włosowych na skórze ciemienia, okolic pyska i żuchwy gospodarza[1]. Na rzęsorku tym żyje również Demodex neomydis[5][4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h V. Bukva. Apodemodex cornutus gen. n. et sp. n. (Acari: Demodecidae): New genus and new species of the hair follicle mite from the Mediterranean water shrew, Neomys anomalus (Insectivora: Soricidae). „Folia Parasitologica (Praha)”. 43, s. 312-316, 1996.
- ↑ Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki. A new genus and species of demodecid mites from the tongue of a house mouseMus musculus: description of adult and immature stages with data on parasitism. „Medical and Veterinary Entomology”. 30 (2), s. 135–143, 2016. The Royal Entomological Society. DOI: 10.1111/mve.12167.
- ↑ Józef Korpanty: Słownik łacińsko-polski. Tom I. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2001, s. 449. ISBN 83-7195-221-X.
- ↑ a b c Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki. The biodiversity of demodecid mites (Acariformes: Prostigmata), specific parasites of mammals with a global checklist and a new finding for Demodex sciurinus. „Diversity”. 12, s. 261-299, 2020. DOI: 10.3390/d12070261.
- ↑ V. Bukva. Demodex neomydis sp. n. (Acari: Demodecidae) from the hair follicles of the Mediterranean water shrew, Neomys anomalus (Insectivora: Soricidae). „Folia Parasitologica (Praha)”. 42 (4), s. 299-306, 1995.