Demodex neomydis
Demodex neomydis – gatunek roztocza z rodziny nużeńcowatych. Jego jedynym znanym żywicielem jest rzęsorek mniejszy.
| Demodex neomydis | |
| Bukva, 1995 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Demodex neomydis |
Morfologia i rozwój edytuj
Osobniki dorosłe edytuj
Samce osiągają od 150 do 186 μm długości i od 56 do 67 μm szerokości, a samice od 163 do 183 μm długości i od 49 do 64 μm szerokości ciała. Zarys ciała jest dość krótki i szeroki, jak na przedstawiciela rodziny[1].
Szersza niż dłuższa, trapezowata gnatosoma ma proste, lekko ku tępym szczytom rozszerzone, skierowane grzbietowo-środkowo kolce nadbiodrowe. Nogogłaszczki budują dwa człony ruchome, z których pierwszy ma zaokrągloną nabrzmiałość po stronie grzbietowej, łukowatą listewkę przednio-grzbietową i zakrzywiony rożek boczny, a drugi wieńczą dwa kolce silne i dwuwierzchołkowe oraz jeden kolec drobny i pojedynczy. Szczecinki subgnatosomalne leżą z przodu nabrzmiałości gardzieli[1].
Podosoma ma zarys o falistych bokach, najszerszy na wysokości trzeciej pary odnóży. Grzbiet podosomy z przodu nawisa nad nasadą gnatosomy w postaci dwóch pomarszczonych płatów, a nad pierwszą parą odnóży formuje parę półkowatych blaszek, przedłużonych ku tyłowi. Nad odnóżami czwartej pary leży para okrągłych guzków grzbietowych, a u samca ponadto jeszcze jedna ich para bardziej z przodu. Na spodzie podosomy leżą cztery pary płytek epimeralnych, z których te trzech pierwszych par są pośrodkowo odseparowane, zaś pary ostatniej zlewają się z wyjątkiem części przedniej. Występują cztery pary odnóży o drugim członie ruchomym zaopatrzonym w silną ostrogę brzuszno-proksymalną, a członie ostatnim wyposażonym w dwa okrągłe wyrostki i dwa silne pazurki, każdy z długą ostrogą i bocznym kilem w połowie trzonka oraz dwoma wierzchołkami na szczycie. Odnóża pary pierwszej i drugiej mają na członach ostatnich solenidion umieszczony grzbietowo. U samca na wierzchu podosomy znajduje się, umieszczony na wysokości drugiej pary odnóży, szczeliniasty otwór płciowy oraz silny, zakrzywiony, długi na od 22 do 31 μm edeagus[1].
Opistosoma jest węższa od podosomy, poprzecznie rowkowana, prawie rurkowata, na końcu szeroko zaokrąglona. Narząd opistosomalny u samca ma postać ośmiu położonych śródbrzusznie porów, każdy prowadzący do bardzo wąskiej inwaginacji biegnącej przednio-grzbietowo i zwieńczonej maczugowato. U samicy narząd ten jest pojedynczy, o formie poru z błoniastą, woreczkowatą inwaginacją[1].
Stadia rozwojowe edytuj
Jaja są podługowato-owalne do bananowatych, długości od 71 do 91 μm i szerokości od 15 do 24 μm pozbawione wieczka, ale z przejrzystymi czapeczkami na obu biegunach[1].
Larwy ciało długości od 49 do 75 μm i szerokości od 31 do 51 μm, po wykluciu smukłe, ale po odżywieniu nabrzmiałe, szeroko-owalne do prawie kulistego. Wystająca gnatosoma ma sterczące szczękoczułki, drobne i kikutowante kolce nadbiodrowe, a na nieczłonowanych nogogłaszczkach silny, umieszczony przedwierzchołkowo kolec z czterema czubkami. Brak jest odnóży i tarczek brzusznych na spodzie podosomy[1].
Protonimfy mają ciało długości od 68 do 102 μm i szerokości od 50 do 78 μm, podobnego do larw kształtu, ale z mniej rzucającą się w oczy gnatosomą. Brak jest tarczek brzusznych na spodzie podosomy, natomiast występują trzy pary nieczłonowanych odnóży zwieńczonych dwoma drobnymi pazurkami, z których grzbietowy jest mniejszy i jedno- lub dwuwierzchołkowy, a brzuszny większy i czwórwierzchołkowy[1].
Nimfy mają ciało długości od 80 do 186 μm i szerokości od 64 do 115 μm, kształtem nie odbiegające od stadiów wcześniejszych, ale o odgiętej dogrzbietowo gnatosomie. Nogogłaszczki ich są dwuczłonowe, zaopatrzone w czwórwierzchołkowy kolec przedszczytowo-boczny i jednowierzchołkowy, silny kolec szczytowy. Brak jest tarczek brzusznych na spodzie podosomy, natomiast występują już cztery pary odnóży, każde z poprzeczną bruzdą i parą czwórwierzchołkowych pazurków[1].
Ekologia i występowanie edytuj
Roztocz ten jest monoksenicznym[1][2] komensalem[3] lub pasożytem rzęsorka mniejszego[1][2]. Bytuje w mieszkach włosowych na skórze gospodarza[1]. Na rzęsorku tym żyje również Apodemodex cornutus[4][2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l V. Bukva. Demodex neomydis sp. n. (Acari: Demodecidae) from the hair follicles of the Mediterranean water shrew, Neomys anomalus (Insectivora: Soricidae). „Folia Parasitologica (Praha)”. 42 (4), s. 299-306, 1995.
- ↑ a b c d Joanna N. Izdebska, Leszek Rolbiecki. The biodiversity of demodecid mites (Acariformes: Prostigmata), specific parasites of mammals with a global checklist and a new finding for Demodex sciurinus. „Diversity”. 12, s. 261-299, 2020. DOI: 10.3390/d12070261.
- ↑ Aida Corina Badescu, Luminita Smaranda Iancu, Laura Statescu, Demodex: commensal or pathogen?, „Revista Medico-Chirurgicala a Societatii De Medici Si Naturalisti Din Iasi”, 117 (1), 2013, s. 189–193, ISSN 0048-7848, PMID: 24505913 [dostęp 2017-08-12].
- ↑ V. Bukva. Apodemodex cornutus gen. n. et sp. n. (Acari: Demodecidae): New genus and new species of the hair follicle mite from the Mediterranean water shrew, Neomys anomalus (Insectivora: Soricidae). „Folia Parasitologica (Praha)”. 43, s. 312-316, 1996.