Arnebia

Arnebia
	; Arnebia pulchra
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	ogórecznikowce
Rodzina	ogórecznikowate
Rodzaj	arnebia
	Nazwa systematyczna
	Arnebia Forsskål; Fl. Aegypt.-Arab. 62. 1775
	Typ nomenklatoryczny
	A. tinctoria Forsskål
Synonimy
	Arnebiola Chiov.; Leptanthe Klotzsch; Macrotomia DC.; Munbya Boiss.; Toxostigma A. Rich.; Ulugbekia Zakyrov.;
	Arnebiola Chiov.; Leptanthe Klotzsch; Macrotomia DC.; Munbya Boiss.; Toxostigma A. Rich.; Ulugbekia Zakyrov.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Arnebia^[6] (Arnebia) – rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Obejmuje około 25^[5]^[7]–30^[8] gatunków po wyodrębnieniu części tradycyjnie tu zaliczanych do rodzaju Huynhia^[8], ewentualnie do ok. 40 w szerszym ujęciu^[9]. Rośliny te występują w basenie Morza Śródziemnego i poprzez Azję południowo-zachodnią sięgają do Chin^[5]^[8]. Uprawianym gatunkiem ozdobnym jest Arnebia pulchra, o efektownej żółtej koronie z ciemnymi plamkami^[8]. Korzenie przynajmniej części gatunków zawierają czerwony barwnik^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: Byliny i rośliny jednoroczne owłosione szorstko lub miękko, o pędach prosto wzniesionych lub podnoszących się^[5].
Liście: Skrętoległe, pojedyncze^[7].
Kwiaty: Zebrane w wierzchotki. Działki kielicha, których jest 5, zrośnięte są tylko u nasady. Płatki korony z zewnątrz często owłosione, zrośnięte w lejkowatą rurkę bez osklepek, o łatkach na końcu rozpostartych, z reguły krótszych od rurki. Występuje dwupostaciowość kwiatów – z długim słupkiem lekko wystającym poza koronę i z krótkim słupkiem, krótszym od pięciu pręcików, które w obu przypadkach są krótsze od korony. Zalążnia górna, czterokomorowa, z szyjką słupka z dwiema lub czterema rozgałęzieniami zakończonymi pojedynczymi znamionami^[5].
Owoce: Rozłupnie rozpadające się na cztery, różnie zdobione rozłupki^[5]^[7].

Systematyka edytuj

Rodzaj należy do plemienia Lithospermeae w podrodzinie Boraginoideae Arnott w obrębie rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae^[4].

Wykaz gatunków^[9]

Arnebia afghanica (Kitam.) Rech.f. & Riedl
Arnebia benthamii (Wall. ex G.Don) I.M.Johnst.
Arnebia cana (Tzvelev) Czerep.
Arnebia coerulea Schipcz
Arnebia decumbens (Vent.) Coss. & Kralik
Arnebia densiflora (Nordm.) Ledeb.
Arnebia euchroma (Royle) I.M.Johnst.
Arnebia fimbriata Maxim.
Arnebia fimbriopetala Stocks
Arnebia guttata Bunge
Arnebia hancockiana (Oliv.) I.M.Johnst.
Arnebia hispidissima (Lehm.) A.DC.
Arnebia inconspicua Hemsl.
Arnebia johnstonii Riedl
Arnebia latibracteata Riedl
Arnebia leptosiphonoides Vatke
Arnebia lindbergiana (Rech.f.) I.M.Johnst.
Arnebia linearifolia A.DC.
Arnebia minima Wettst. ex Stapf
Arnebia nepalensis (Kitam.) H.Hara
Arnebia nobilis Rech.f.
Arnebia obovata Bunge
Arnebia paucisetosa A.D.Li
Arnebia pulchra (Willd. ex Roem. & Schult.) Edm.
Arnebia purpurascens (A.Rich.) Baker
Arnebia purpurea Erik & Smbl
Arnebia rechingeri Riedl
Arnebia sewerzowii Regel
Arnebia simulatrix Riedl
Arnebia speciosa Aitch. & Hemsl.
Arnebia stenocalyx Riedl
Arnebia szechenyi Kanitz
Arnebia tinctoria Forssk.
Arnebia transcaspica Popov
Arnebia tschimaganica (B.Fedtsch.) G.L.Zhu
Arnebia tubata (Bertol.) Sam.
Arnebia ugamensis (Popov) Riedl
Arnebia violascens Riedl
Arnebia waziristanica Riedl

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-01-01] (ang.).
↑ ^a ^b Arnebia. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].
↑ ^a ^b Genus: Arnebia Forssk.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Arnebia Forsskål. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 30. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b ^c Yasin J. Nasir: Arnebia Clarke. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].
↑ ^a ^b ^c ^d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 74, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Alkanna. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-01].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-01-01] (ang.).

[ing-3] Arnebia. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].

[grin-4] Genus: Arnebia Forssk.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].

[china-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Arnebia Forsskål. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].

[gawrys-6] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 30. ISBN 978-83-925110-5-2.

[pakistan-7] Yasin J. Nasir: Arnebia Clarke. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].

[mabb-8] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 74, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[tpl-9] Alkanna. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-01].

[6]

[5]

[7]

[8]

[9]

[1]

[2]

[3]

[4]