Artur Jurkiewicz
Artur Jurkiewicz (ur. 7 maja 1893[1] w Wiedniu, zm. 1942) – kapitan pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 kapitan pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1915–1928 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
2 armijny awiacyjny oddział |
| Stanowiska |
dowódca eskadry |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Syn Ludwika i Emilii. Ukończył gimnazjum, a następnie przez dwa lata studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki w Liège. Po wybuchu I wojny światowej został w 1915 roku powołany do służby w armii carskiej. Otrzymał przydział do 2 armijnego awiacyjnego oddziału, w październiku został skierowany na szkolenie do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Sewastopolu[2]. Po ukończeniu szkolenia, od lutego 1916 roku, służył w 9 armijnym awiacyjnym oddziale. W grudniu 1917 roku dostał się do niewoli niemieckiej, z której został zwolniony 21 listopada 1918 r.[3].
Wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. 16 grudnia 1918 roku znalazł się w grupie 36. lotników, którzy jako pierwsi w Wojsku Polskim na lotnisku mokotowskim, złożyli przysięgę wojskową na wierność Rzeczypospolitej[4][5]. POd koniec 1918 roku stanął przed Komisją Kwalifikacyjnej Lotniczej, która oceniała umiejętności pilotów. W ocenie Komisji niedostatecznie opanował pilotaż samolotów produkcji niemieckiej i austriackiej i wymagał dalszego przeszkolenia[6].
24 listopada 1918 roku otrzymał przydział do 7 eskadry myśliwskiej, następnie w marcu 1919 roku objął stanowisko dowódcy 4 eskadry wywiadowczej[7]. W czasie bitwy o Lwów wykonał łącznie ok. 30 lotów bojowych, podczas których przeprowadzał rozpoznanie oraz atakował oddziały ukraińskie. Podczas zajęcia Wilna w kwietniu 1919 roku wykonał lot rozpoznawczy pomimo silnego ognia przeciwlotniczego przeciwnika i przekazał istotne informacje na temat położenia oddziałów Armii Czerwonej. Informacje te pozwoliły na przygotowanie skutecznego ataku, który doprowadził do wyparcia wrogich oddziałów z rejonu Wilna[3].
8 kwietnia 1919 roku, w załodze z Aleksandrem Serednickim przeprowadził rozpoznanie na trasie Lida—Mołodeczno[8]. 19 maja, również w załodze z Aleksandrem Serednickim, wykrył i skutecznie zaatakował nieprzyjacielską drezynę pancerną[9]. W czasie swej służby w 4 eskadrze wywiadowczej pilotował jedyny w lotnictwie Wojska Polskiego egzemplarz myśliwca Nieuport 24C1. 22 maja wykonał na nim lot rozpoznawczy na trasie Nowa Wilejka—Święciany—Ignalino—Łabonary, podczas którego rozrzucił również nad terenem zajętym przez nieprzyjaciela ulotki[10].
Wyróżnił się podczas lotów w czasie ofensywy letniej Frontu Litewsko-Białoruskiego, kiedy to przeprowadził rozpoznanie oddziałów nieprzyjaciela[11].
W październiku 1919 roku zdał dowództwo 4 eskadry wywiadowczej Wacławowi Iwaszkiewiczowi, sam dowodził częścią 4. ew przekazanej do dyspozycji Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych[12][13][14].
W kwietniu 1920 roku został mianowany szefem lotnictwa 1 Armii, przygotowywał w tym czasie zestawienia na temat kadr polskiego lotnictwa[15].
W październiku 1920 roku został mianowany oficerem przy Kwaterze Głównej Naczelnego Wodza, następnie w grudniu został mianowany przewodniczącym Komisji Odbiorczej przy Centralnych Zakładach Lotniczych. 7 stycznia 1922 roku został przeniesiony do rezerwy. W późniejszym czasie powrócił do służby i został przydzielony do 6 pułku lotniczego we Lwowie[3]. W maju 1928 roku objął dowództwo 62 eskadry liniowej, a we wrześniu tego roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy dywizjonu[16][17]. W 1934 roku, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[18].
Dalsze jego losy nie są znane, choć na jego grobie jako data śmierci podany jest rok 1942.
Ordery i odznaczenia edytuj
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[19]:
- Srebrny Krzyż Virtuti Militari nr 8144 – 27 lipca 1922 roku[20][21],
- Krzyż Walecznych[22],
- Polowa Odznaka Pilota nr 47 – 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[23].
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 348, 851, tu podano datę 7 stycznia 1893.
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 110.
- ↑ a b c Jurkiewicz Artur kpt. pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-02-02]. (pol.).
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 69.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 65.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 109.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 26.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 27.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 28.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 88.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 90.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 147.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 34.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 403.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 222.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 354.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 536, 551.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 348, 851.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 244, 249, 255.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1922 roku, s. 807.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 536.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435.
Bibliografia edytuj
- Artur Jurkiewicz. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1114 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-08].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Początki, organizacja, personel i sprzęt. T. I. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Walka i demobilizacja. T. II. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Marian Romeyko (red.): Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.