Asteropeiaceae
Asteropeiaceae – monotypowa rodzina roślin okrytonasiennych. Obejmuje jeden rodzaj Asteropeia, w obrębie którego wyróżnia się 8 gatunków[5]. Rośliny te występują na Madagaskarze, głównie we wschodniej i północnej części wyspy[6]. Rosną w wilgotnych lasach nadbrzeżnych i w górskich lasach zimozielonych sięgając 2000 m n.p.m. Na płaskowyżach w głębi wyspy (w tym na Płaskowyżu Centralnym) obecne są w niskich lasach kserofitycznych i w lasach monsunowych zrzucających liście w porze suchej. Rodzaj rozpoznawalny jest głównie z powodu gładkich, kulistych lub stożkowatych torebek otoczonych trwałymi działkami kielicha[7]. Znaczenie użytkowe ma A. rhopaloides dostarczający drewna używanego do celów konstrukcyjnych[8].
 Asteropeia labatii | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Asteropeiaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Asteropeiaceae Takht. ex Reveal & Hoogland Bull. Mus. Natl. Hist. Nat., sér. 4, sect. B Adansonia 12: 205. 24 Nov 1990[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Asteropeia Du Petit-Thouars | |
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Zarówno niewielkie, jak i okazałe drzewa[7], też krzewy o wspinających się pędach[6][8]. Młode pędy często czarne lub rdzawobrązowo, gęsto owłosione[7].
- Liście
- Skrętoległe, krótkoogonkowe, bez przylistków, pojedyncze, całobrzegie[6][8], czasem faliste na brzegu[7]. Często skórzaste i zwykle ze słabo widocznym użyłkowaniem[7].
- Kwiaty
- Drobne do okazałych[7], zebrane w tyrs – wiechowate kwiatostany, których końcowe części są wierzchotkami[6][8]. Kwiatostany wyrastają na końcach pędów, rzadziej z kątów liści[7]. Wsparte są 2–8 skrętoległymi podsadkami[8], przy czym dolne z nich podobne są do liści[7]. Kwiaty są promieniste. Działek kielicha jest 5 i są one trwałe, wolne lub połączone tylko u nasady. Płatków korony jest 5, są one wolne, delikatne, białe i odpadające. Pręcików jest zazwyczaj 10, rzadziej 15, nierównej długości, o nitkach w dole rozszerzających się i zrastających, często zachowanych w czasie owocowania. Główki pręcików składają się z dwóch pylników, z nitką wnikającą między nimi w postaci łącznika (basifixed). Pylniki otwierają się podłużnymi pęknięciami. Zalążnia górna powstaje z trzech (rzadko dwóch) owocolistków i zawiera odpowiednią liczbę komór z niepełnymi przegrodami. Szyjka słupka pojedyncza z główkowatym lub trójdzielnym znamieniem lub trzy krótkie szyjki. W każdej z komór znajdują się 2–4 (rzadko 6) zalążków[7][8].
- Owoce
- Kulistawe do jajowato-stożkowatych, gładkie, jednonasienne torebki[6][7].
Systematyka edytuj
W dawniejszych systemach rośliny te klasyfikowano w pobliżu lub w obrębie rodziny herbatowatych (Theaceae). Odkrycie powiązań filogenetycznych z rodzinami włączanymi do rzędu goździkowców stało się możliwe dzięki badaniom molekularnym[6].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina siostrzana dla Physenaceae:
| caryophylloids |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział[5]
Rodzaj: Asteropeia Du Petit-Thouars, Hist. Vég. Isles Austr. Afrique 51. Mai 1805
- Asteropeia amblyocarpa Tul.
- Asteropeia densiflora Baker
- Asteropeia labatii G.E.Schatz, Lowry & A.-E.Wolf
- Asteropeia matrambody (Capuron) G.E.Schatz, Lowry & A.-E.Wolf
- Asteropeia mcphersonii G.E.Schatz, Lowry & A.-E.Wolf
- Asteropeia micraster Hallier f.
- Asteropeia multiflora Thouars
- Asteropeia rhopaloides (Baker) Baill.
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-04-21]. (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-06-01]. (ang.).
- ↑ a b Asteropeia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-06-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 31-32. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ a b c d e f g h i j George E. Schatz, Generic Tree Flora of Madagascar, Royal Botanic Gardens, Kew & Missouri Botanical Garden, 2001, s. 77-78, ISBN 1-900347-82-2.
- ↑ a b c d e f Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 444-445. ISBN 978-1-842466346.