Bagrowate
Bagrowate[2], kosatkowate[3] (Bagridae) – rodzina ryb sumokształtnych (Siluriformes). Większe gatunki są poławiane gospodarczo i w wędkarstwie dla cenionego mięsa. Mniejsze są hodowane w akwariach. Przykładowymi przedstawicielami rodziny są bagr ubangijski (Bagrus ubangensis), bagr kobaltowy (Mystus vittatus) i kosatka pstra (Pelteobagrus fulvidraco) nazywana również kosatką skrzypiącą.
| Bagridae[1] | |
| Bleeker, 1858 | |
 Przedstawiciel rodziny – Batasio batasio | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina |
bagrowate |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Bagrus Bosc, 1816 | |
Zasięg występowania edytuj
Znaczne obszary Afryki, Azja Mniejsza, Rosja, Korea, Chiny, Japonia i Borneo. Występują głównie w stojących i wolno płynących wodach słodkich, rzadziej w słonych i słonawych.
Cechy charakterystyczne edytuj
Ciało gładkie, bez łusek, przeważnie o długości do 40 cm. Dymorfizm płciowy wyraźnie uwidoczniony: samce są większe od samic, nasada ogona oraz płetwy samców są dłuższe[4]. Mocny kolec w płetwie grzbietowej i w płetwach piersiowych wyposażony w mechanizm blokujący działający jak zatrzask, który uniemożliwia zgięcie kolca, jeśli ten znajdzie się w pozycji wyprostowanej; kolce piersiowe są ząbkowane, nie występują gruczoły jadowe. Największa wśród sumokształtnych płetwa tłuszczowa, o zróżnicowanej długości. Do 4 par dobrze rozwiniętych wąsików, w tym co najmniej jedna para jest wydłużona. Śluz wielu gatunków zawiera substancje trujące. Samce opiekują się ikrą i larwami. Największe osobniki dorastają do 1,5 m długości[5].
Bagrowate posiadają zdolność do aktywnej zmiany ubarwienia (mimikra). Żerują przy dnie, żywią się bezkręgowcami i rybami, a niektóre detrytusem.
Klasyfikacja edytuj
Do rodziny Bagridae zaliczano początkowo 34 rodzaje. W 2007 Carl Ferraris dokonał rewizji taksonomicznej rzędu sumokształtnych[6]. Z grupy afrykańskich bagrowatych wyodrębniono rodziny Austroglanididae i Claroteidae, a z azjatyckich – Olyridae (ta ostatnia nie została powszechnie zaakceptowana; rodzaj Olyra jest nadal zaliczany do bagrowatych[7][8]).
Rodzaje zaliczane do bagrowatych[7]:
Bagrichthys — Bagroides — Bagrus — Batasio — Chandramara — Coreobagrus — Hemileiocassis — Hyalobagrus — Hemibagrus — Leiocassis — Mystus — Olyra — Pelteobagrus — Pseudobagrus — Pseudomystus — Rama — Sperata — Sundolyra — Tachysurus
Zaliczane tu wcześniej[5] rodzaje Rita i Nanobagrus wyodrębniono do Ritidae, a Horabagrus, Neotropius, Platytropius i Pseudeutropius do Horabagridae[7].
- Rodzaje wymarłe[6]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Bagridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Nikolski 1970 ↓, s. 320.
- ↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- ↑ Nikolski 1970 ↓, s. 321.
- ↑ a b Nelson 2006 ↓.
- ↑ a b Ferraris 2007 ↓.
- ↑ a b c Nelson, Grande i Wilson 2016 ↓.
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Jon David Fong, SPECIES BY FAMILY/SUBFAMILY, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences [dostęp 2018-10-06] (ang.).
Bibliografia edytuj
- Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973 (wyd. II 1976), seria: Mały słownik zoologiczny.
- Wally Kahl, Burkard Kahl, Dieter Vogt, Atlas ryb akwariowych, Henryk Garbarczyk (tłum.), Eligiusz Nowakowski (tłum.), Warszawa: Delta W-Z, 2000, ISBN 83-7175-260-1.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
- Froese, R. & D. Pauly: Family Bagridae - Bagrid catfishes. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, 2009. [dostęp 2009-07-19]. (ang.).
- Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006, s. 184. ISBN 0-471-25031-7.
- J. S. Nelson, T. C. Grande, M. V. H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.).
- G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Franciszek Staff (tłum.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- Carl J., Jr. Ferraris. Checklist of catfishes, recent and fossil (Osteichthyes, Siluriformes), and catalogue of siluriform primary types. „Zootaxa”. 1418, s. 1-628, 2007. ISSN 1175-5334. (ang.).