Barciel pszczołowiec

Barciel pszczołowiec
	Trichodes apiarius
	Linnaeus, 1758
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	Cucujiformia
Nadrodzina	przekraski
Rodzina	przekraskowate
Podrodzina	Clerinae
Rodzaj	barciel
Gatunek	barciel pszczołowiec
Synonimy
	Attelabus apiarius Linnaeus, 1758; Trichodes angusticolor Reitter, 1894; Trichodes apiarius a. suturalis Trella, 1925; Trichodes apiarius a. trellai Corporaal, 1932; Trichodes apiaroides Reitter, 1894; Trichodes apicida Klug, 1842; Trichodes apivore Walckenaer, 1802; Trichodes arcuatus Spinola, 1844; Trichodes elegans Spinola, 1844; Trichodes subtrifasciatus Klug, 1842; Trichodes tricolor Roubal, 1931;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Barciel pszczołowiec (Trichodes apiarius) – gatunek chrząszcza z rodziny przekraskowatych. Występuje w zachodniej części Palearktyki.

Morfologia edytuj

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 8^[1] do 16 mm^[2], porośniętym kasztanowym owłosieniem. Ubarwienie głowy, przedplecza, ud i goleni jest ciemne z metalicznym połyskiem barwy zielonej lub błękitnej. Pokrywy są natomiast jaskrawo czerwone, zwykle z parą plamek przynasadowych, dwiema poprzecznymi przepaskami i plamą wierzchołkową ubarwionymi fioletowo lub ciemnoniebiesko, jednak układ przepasek wykazuje pewną zmienność^[1]. Ciemne zakończenie pokryw różni go od barciela kosmatka, a zwykle niezaczerniony ich szew od Trichodes favarius^[3]. Przede wszystkim jednak odróżnia go od tych dwóch gatunków punktowanie wierzchu ciała. Punkty na przedpleczu barciela pszczołowca są mniejsze, płytsze i oddalone na odległości większe od ich średnic, a punktowanie pokryw płytkie. Czułki zwieńczone są spłaszczonymi, ciemnymi, trójczłonowymi buławkami. Odnóża przedniej i środkowej pary mają żółte stopy, tylnej pary zaś brunatne. Spód odwłoka cechuje się czerwonymi plamkami na bokach sternitów^[1].

Biologia i ekologia edytuj

Larwa

Poczwarka

Imago

Aktywny w ciągu dnia barciel zazwyczaj przebywa na kwiatostanach roślin z rodziny baldaszkowatych, gdzie żwawo się uwija, polując na drobne owady, ale także żywi się pyłkiem. W razie zagrożenia potrafi błyskawicznie odlecieć.

Zapłodnione samice składają jaja do gniazd samotnie żyjących dzikich pszczół, niekiedy jednak również do uli pszczoły miodnej. Larwy wiodą w pszczelich gniazdach drapieżny tryb życia. W ciągu trwającego przynajmniej rok rozwoju zjadają od 4 do 10 larw i poczwarek, a prawdopodobnie także i dorosłych pszczół^[4].

Rozprzestrzenienie edytuj

Gatunek zachodniopalearktyczny. W Europie rozprzestrzeniony jest od południowych wybrzeży Morza Północnego i Bałtyckiego po wybrzeża Morza Śródziemnego^[5]. Ponadto znany jest z Afryki Północnej^[1], Turcji, Kaukazu i Kazachstanu^[5].

W Polsce spotykany głównie w południowej części kraju. Przebywa na roślinach z rodziny baldaszkowatych. Częsty w zaniedbanych pasiekach.

Znaczenie gospodarcze edytuj

Dawniej przy masowych pojawach notowany był jako istotny szkodnik w pszczelarstwie^[5]. Współcześnie jest to gatunek ustępujący i traktowanie go jako szkodnika nie ma sensu^[2].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 53. Przekraski - Cleridae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1975, s. 15.
↑ ^a ^b Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 158.
↑ Trichodes apiarius – Barciel pszczołowiec. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2020-07-04].
↑ Helga Hofmann: Owady. Warszawa: KDC, 2001, s. 190.
↑ ^a ^b ^c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Dermestoidea, Bostrichoidea, Cleroidea i Lymexyloidea. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (11), 1986.

Bibliografia edytuj

praca zbiorowa: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 1. A-F. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 210.

[Mazur-1] Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 53. Przekraski - Cleridae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1975, s. 15.

[Zahradnik-2] Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 158.

[insektarium-3] Trichodes apiarius – Barciel pszczołowiec. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2020-07-04].

[Hoffman-4] Helga Hofmann: Owady. Warszawa: KDC, 2001, s. 190.

[Burakowskietal-5] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Dermestoidea, Bostrichoidea, Cleroidea i Lymexyloidea. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (11), 1986.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]