Bardzka Góra
Bardzka Góra, Kalwaria (593 m n.p.m.) – wzniesienie w południowo-zachodniej Polsce, w Górach Bardzkich, w Sudetach Środkowych.
 Bardzka Góra z widocznym obrywem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
593[1] m n.p.m. |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°29′43,97″N 16°44′55,99″E/50,495547 16,748886
| |
Położenie edytuj
Wzniesienie położone jest w północno-zachodniej części Grzbietu Wschodniego Gór Bardzkich, nad Przełomem Bardzkim, na południowy wschód od Barda[1]. Górę w dziejach nazywano: Warthaberg, Wartha Berg, Warthaer Kapellenberg, Kapellenberg, Brona, Góra Kapliczna, Bardzka Góra, Kalwaria[1].
Opis edytuj
Jest to góra o kopulastym kształcie i stromych zboczach z wyraźnie zaznaczonym wierzchołkiem. Góruje nad Przełomem Bardzkim i Bardem, do których opada bardzo stromym zboczem ze skalnym Obrywem Bardzkim[1]. Wydzielona jest głębokimi dolinami potoków, Srebrnika od zachodu, Bratniaka od południowego wschodu, a od południowego zachodu Węglówki[1]. Góra stanowi zwornik, z którego rozchodzą się grzbiety o stromo opadających zboczach. Na północny wschód ciągnie się grzbiet z Kurzyńcem, w stronę północnego zachodu odchodzi najdłuższe ramię z Kozłem i Broną, a w stronę południa za płytką przełęczą ciągnie się wąski, właściwy Grzbiet Wschodni z Jodłową[1].
Budowa geologiczna edytuj
Kalwaria zbudowana jest z dolnokarbońskich szarogłazów, zlepieńców i łupków ilastych struktury bardzkiej, którą od zachodu wzdłuż doliny Srebrnika przebiły górnokarbońskie granodioryty kłodzko-złotostockie, w których występuje prenit[1]. Na południowym zboczu i w dolinie Srebrnika znajdują się wychodnie granitoidów stanowiących apofizę intruzji kłodzko-złotostockiej[1].
Roślinność edytuj
Zbocza Kalwarii porastają lasy regla dolnego – przeważnie świerkowe, ze znaczną domieszką buka i innych gatunków, głównie liściastych[1]. Lasy te są przerzedzone zrębami[1].
Obryw Bardzki edytuj
Poniżej szczytu znajduje się tzw. Obryw Skalny – urwisko na zboczu Kalwarii od strony Nysy Kłodzkiej[1]. Jest to pozostałość po olbrzymim obrywie mas skalnych, które 24 sierpnia 1598 r. zablokowały koryto Nysy, grożąc zatopieniem Barda[1]. Na górnej krawędzi urwiska stoi krzyż. Są to ślady największego odnotowanego w historycznych czasach obrywu skalnego w Sudetach[1].
Kaplica edytuj
Na szczycie znajduje się barokowa kaplica górska NMP z 1619 roku ze skromnym wyposażeniem, wzniesiona w miejscu, w którym według wierzeń w 1400 roku miała się objawić Matka Boża Płacząca[1]. Obok znajduje się skałka z jej odbitą "stópką" (rekonstrukcja), przy której stoją kapliczki kalwaryjne[1].
Całą górę oplata gęsta sieć dróg i ścieżek, z których część związana jest z kultowym charakterem terenu, wiodą nimi trasy pątnicze, przy których stoją kapliczki z XVII i XIX wieku oraz stacje dróg krzyżowych. Jedna ze stromych ścieżek pątniczych prowadzi z Barda doliną potoku Srebrnik przez Źródło Marii na szczyt. Zespół kapliczek i ścieżek pątniczych nazywany jest Bardzką Kalwarią.
Ruiny zamku edytuj
Na niewielkim spłaszczeniu bocznego ramienia Bardzkiej Góry, ograniczającego od zachodu Obryw Skalny, na wysokości ok. 420 m n.p.m., znajdują się ruiny średniowiecznego zamku[1]. Powstał on prawdopodobnie w końcu XIII lub na początku XIV wieku[1].
Turystyka edytuj
Przez szczyt prowadzi szlak turystyczny:
– niebieski, fragment europejskiego długodystansowego szlaku pieszego E3 z Barda do Lądka-Zdroju.
Na górnej krawędzi osuwiska położony jest punkt widokowy, z którego roztacza się panorama Barda, Przełomu Bardzkiego i północnej części Grzbietu Zachodniego Gór Bardzkich.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-04-5.
- M. Staffa; przewodnik turystyczny: Wędrówka przez Sudety Środkowe: Góry Wałbrzyskie - Góry Suche - Góry Sowie - Góry Bardzkie; Wyd.PTTK "Kraj"; Warszawa/Kraków 1982r; ISBN 83-00-00476-9
- K.Radwański, M.Szymczak; Atlas gór Polski. Sudety. Karpaty. Góry Świętokrzyskie; Wyd. ExpressMap; Warszawa 2008r.; ISBN 83-60120-64-1