Barut
Barut[4] (dodatkowa nazwa w j. niem. Liebenhain) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, w gminie Jemielnica.
| wieś | |
_-_G%C5%AFrny_%C5%9Al%C5%AFnsk.JPG) Dwujęzyczna tablica miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
516[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
47-133[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OST |
| SIMC |
0495622 |
Położenie na mapie gminy Jemielnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu strzeleckiego  | |
 50°33′14″N 18°25′35″E/50,553889 18,426389[1]
| |
| Strona internetowa | |
Nazwa edytuj
Niemiecka nazwa wsi wywodzi się od nazwiska królewskiego inspektora leśnego Libeneinera, który w 1832 roku założył w tym miejscu kolonię leśną. W XIX wieku nosiła również polską nazwę Wanut[5]. Topograficzny podręcznik Górnego Śląska z 1865 roku notuje miejscowość pod niemiecką nazwą Liebenhain podając również polską nazwę we fragmencie "Der polnische Name ist Wanut"[5]. W 1945 roku wioska przejęła polską nazwę Barut i być może ma to coś wspólnego z domniemanym leśniczym Bajrutem.
Historia edytuj
W 1865 roku w miejscowości znajdowało się 20 zabudowań kolonistów z pierwszej zabudowy osiedla oraz 11 nowych. Kolonia posiadała również szkołę oraz kościół[5].
Kilometr na południe od wschodniego skraju wsi leży staw Hubert i Rezerwat przyrody Hubert. Jest to przypuszczalne miejsce kaźni polskich żołnierzy z oddziału Bartka (Narodowe Siły Zbrojne). W nocy z 25 na 26 września 1946 funkcjonariusze UB zwabili podstępem ok. 140 żołnierzy oddziału Bartka ze Śląska Cieszyńskiego. Rozbrojono partyzantów i zamknięto w stodole, którą obrzucono w nocy granatami, podpalono i wysadzono w powietrze. Do dnia dzisiejszego IPN Oddziałowi w Katowicach nie udało się znaleźć osób odpowiedzialnych i mocodawców tego mordu, jak i ostatecznie potwierdzić miejsce zbrodni (rozpatrywane są inne lokalizacje niż Barut), datę i liczbę ofiar[6][7]. Tym niemniej na miejscu dawnej stodoły zbudowano niewielki kompleks memorialny ku czci pomordowanych. Najnowsze informacje na temat zbrodni zostały opisane w książce pt. "Operacja Lawina".
Większość mieszkańców Barutu posługuje się etnolektem śląskim[potrzebny przypis]. Na terenie miejscowości funkcjonuje OSP a nad stawem Hubert znajduje się szpital psychiatryczny[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 3093
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 15 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ prawdopodobnie pierwotnie: Wanut [1].
- ↑ a b c Triest 1865 ↓, s. 276.
- ↑ Kurpierz T., Z historii opolskiego PRL-u. Zabójstwo żołnierzy „Bartka”. Gazeta Wyborcza Opolska, 2 VI 2005 [2].
- ↑ W cieniu krzyży – zbrodnia w okolicach Barut.
- ↑ Mapa Poznaj krainę św. Anny 1: 55 000.
Bibliografia edytuj
- Felix Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.