Bitwa pod Ourique

Bitwa pod Ourique – starcie zbrojne, które miało miejsce w dniu 25 lipca 1139 r. w rejonie miasta Ourique w regionie Alentejo w południowej Portugalii w trakcie Rekonkwisty. Walczyły ze sobą wojska portugalskiego hrabiego Alfonsa I i oddziały Almorawidów pod wodzą Ali ibn Jusufa. Bitwa zakończyła się zwycięstwem chrześcijan.

Bitwa pod Ourique

Rekonkwista
Bitwa pod Ourique
Czas	1139
Miejsce	Ourique (rejon Alentejo)
Terytorium	Portugalia
Wynik	Zwycięstwo chrześcijan
Strony konfliktu
Hrabstwo Portugalii Almorawidzi
Dowódcy
Alfons I Zdobywca Ali ibn Jusuf
Siły
nieznane nieznane
Straty
nieznane nieznane
Położenie na mapie Portugalii miejsce bitwy
37,6500°N 8,2167°W

W skład oddziałów muzułmańskich wchodziły milicje z miast Badajoz, Elvas, Évora, Beja oraz Sewilli. Pomimo przewagi liczebnej sił muzułmańskich, starcie zakończyło się zwycięstwem wojsk Alfonsa I. Przyczyną porażki było fatalne dowodzenie i spory w dowództwie Almorawidów. Zwycięstwo nad muzułmanami umożliwiło Alfonsowi sięgnięcie po koronę Portugalii. Tym samym Alfons uwolnił się od zależności lennej wobec króla Alfonsa VII, władcy Kastilii-Leónu, tworząc Królestwo Portugalii.

Cud pod Ourique

Rzekomo przed bitwą miała miejsce teofania Chrystusa, stanowiąca ważny element portugalskiej mitologii narodowej. Według legendy, Chrystus ukazał się przyszłemu pierwszemu królowi Portugalii, Alfonsowi I Zdobywcy przed bitwą z Maurami, stoczoną 25 lipca 1139 roku podczas jednego z wypadów na ziemie muzułmańskie. Przypuszcza się, że idea cudu miała związek z legendą dotyczącą św. Jakuba występującego jako Matamoros (pogromca Maurów), gdyż bitwa została stoczona w dniu jego święta. To legendarne wydarzenie łączy się z genezą herbu Portugalii, w którym pojawia się tarcza z pięcioma elementami heraldycznymi (tzw. quinas). Mają one symbolizować pięć tarcz osłaniających rany Chrystusa.

Cud pod Ourique stał się podstawą uświęcenia bytu państwowego Portugalii. Wizję tę zaczęto krytykować w XIX wieku, głównie za sprawą romantycznego historyka i powieściopisarza Alexandre Herculano. Podważył on po raz pierwszy status cudu jako wydarzenia historycznego, co doprowadziło wówczas do głośniej polemiki. Pisarz podsycał ją m.in. w pamflecie Eu e o clero ("Ja i kler", 1851), liście otwartym do kardynała-patriarchy Lizbony (najwyższego zwierzchnika Kościoła w Portugalii).

Bibliografia

• Alexander PierreA.P. Bronisch Alexander PierreA.P., Reconquista und Heiliger Krieg. Die Deutung des Krieges im christlichen Spanien von den Westgoten bis ins frühe 12. Jahrhundert, Münster: Aschendorff Verlag, 1998, ISBN 3-402-05839-1, OCLC 40110122 .brak strony (książka)
• José Hermano Saraiva, Krótka historia Portugalii, przeł. E. Łukaszyk, Kraków, Universitas, 2000. (Rozdział "Bitwa pod Ourique: fakty i mit", s. 52-55).