Bitwa pod Tegyrą

Bitwa pod Tegyrą – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 375 p.n.e. w trakcie wojny beockiej.

Bitwa pod Tegyrą

Wojna beocka 379 p.n.e.–371 p.n.e.
Czas	375 p.n.e.
Miejsce	niedaleko Orchomenosu, Beocja
Terytorium	Grecja
Wynik	zwycięstwo Teb
Strony konfliktu
Sparta Teby
Dowódcy
Gorgoleon Pelopidas
Siły
1000–1900 300 hoplitów, kawaleria
Straty
wysokie nieznane
Położenie na mapie świata miejsce bitwy
38,534199°N 22,957728°E

Siły tebańskie, składające się z pewnej liczby kawalerzystów i liczącego 300 żołnierzy Świętego Zastępu, elitarnego oddziału hoplitów, wracające z wyprawy wojennej, napotkały Spartan w sile dwóch morai (czyli między 1000 a 1900 żołnierzy). Pozycja Tebańczyków ograniczona była przez góry z jednej, a mokradło z drugiej strony.

Dowodzący Tebańczykami Pelopidas nakazał kawalerii szarżę na falangę spartańską, i podążył za nią z hoplitami w zwartym szyku, kierując uderzenie na centrum, gdzie znajdowali się nieprzyjacielscy dowódcy. Spartanie, zorientowawszy się, że mają do czynienia z trudnym przeciwnikiem, prawdopodobnie rozluźnili szyk, by pozwolić Tebańczykom na przejście przez linię falangi i ucieczkę (taka taktyka mogła też służyć do zaatakowania przeciwnika od tyłu, gdy nie mógł użyć tarczy do osłony). Pelopidas kontynuował jednak natarcie i przerwawszy szyk Spartan zaatakował i zabił obydwu ich dowódców. Morale pozbawionej komendy armii spartańskiej załamało się i poniosła ona bardzo znaczne straty.

Zwycięstwo pod Tegyrą ukazało zalety elitarnych oddziałów hoplitów, gdy były użyte jako zwarta siła, oraz znaczenie skoncentrowanego ataku, w szczególności na nieprzyjacielskie dowództwo. Tebańczycy wykorzystali tę taktykę odnosząc w 371 decydujące zwycięstwo pod Leuktrami (Plutarch określa Tegyrę jako preludium do Leuktrów). W późniejszych latach stosować ją będzie także Aleksander Macedoński, m.in. pod Issos czy Gaugamelą.