Brodziec ciemnorzytny

Brodziec ciemnorzytny
	Tringa solitaria
	A. Wilson, 1813
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	brodźce
Plemię	Tringini
Rodzaj	Tringa
Gatunek	brodziec ciemnorzytny
Podgatunki
	T. s. cinnamomea (Brewster, 1890); T. s. solitaria A. Wilson, 1813;
	T. s. cinnamomea (Brewster, 1890); T. s. solitaria A. Wilson, 1813;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym przeloty zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brodziec ciemnorzytny^[3] (Tringa solitaria) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). W sezonie lęgowym zamieszkuje północną część Ameryki Północnej; zimuje w Meksyku, Ameryce Środkowej i Południowej, sporadycznie na skrajnym południu USA. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Morfologia edytuj

Wygląd: Charakterystyczna biała obrączka oczna. Wierzch ciała ciemnooliwkowy z białymi plamkami. Ogon ciemny, sterówki z zewnątrz biało prążkowane. Szyja oraz pierś z czarnymi kreskami; gardło oraz brzuch białe. Dziób krótki, prosty oraz oliwkowy^[4].
Wymiary: Długość ciała 18–21 cm; masa ciała 31–69 g; rozpiętość skrzydeł 55–59 cm^[5].

Ekologia i zachowanie edytuj

Środowisko: Brzegi strumieni, bagna, stawy, mokradła^[4].

Rozród: Brodziec ciemnorzytny wyprowadza jeden lęg w sezonie^[6]^[7]. W przeciwieństwie do większości gatunków bekasowatych ptak ten nie gniazduje na ziemi, lecz wykorzystuje stare gniazda ptaków śpiewających umieszczone na drzewach kilka metrów nad ziemią lub wyżej^[6]^[7]. Wyszukiwaniem odpowiedniego gniazda zajmuje się samiec^[6]^[7]. Samica uporządkowuje wyściółkę w gnieździe^[6], a często wymienia ją na nową^[7]. W zniesieniu 3–5 jaj^[7] (najczęściej 4) koloru zielonkawego lub kremowego z ciemnobrązowym plamkowaniem^[6]. Inkubacja trwa 23–24 dni, a zajmują się nią oboje rodzice^[6]^[7]. Pisklęta są puchate i aktywne, opuszczają gniazdo wkrótce po tym, jak ich puch wyschnie^[7].

Pożywienie: Żywi się głównie owadami wodnymi i lądowymi, ich larwami oraz innymi bezkręgowcami wodnymi, takimi jak mięczaki czy skorupiaki. Sporadycznie zjada również pająki, żaby (i kijanki), robaki i małe ryby^[6]^[7]. Żeruje na błotnistych brzegach lub w płytkiej wodzie^[7]. Pisklęta są w stanie same zdobywać pokarm i jedzą to samo, co ich rodzice^[6].

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje brodźca ciemnorzytnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2018 roku organizacja Wetlands International szacowała liczebność światowej populacji na około 150 tysięcy osobników. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy^[2].

Podgatunki edytuj

Wyróżnia się dwa podgatunki T. solitaria^[5]^[8]:

T. s. cinnamomea (Brewster, 1890) – Alaska i zachodnia Kanada; zimuje od północnej części Ameryki Południowej na południe po środkową Argentynę.
T. s. solitaria A. Wilson, 1813 – Kanada – od wschodniej Kolumbii Brytyjskiej po półwysep Labrador; zimuje od środkowego Meksyku i Karaibów na południe aż po północną Argentynę, od czasu do czasu także w południowych USA (od Teksasu po Florydę).

Przypisy edytuj

↑ Tringa solitaria, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Tringa solitaria, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Tringinae Rafinesque, 1815 - brodźce (Wersja: 2021-06-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-24].
↑ ^a ^b Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
↑ ^a ^b Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Solitary Sandpiper (Tringa solitaria). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-15)].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h N. Bouglouan: Solitary Sandpiper. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-08-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Solitary Sandpiper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-24]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-24]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Tringa solitaria, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Tringa solitaria, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-3] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Tringinae Rafinesque, 1815 - brodźce (Wersja: 2021-06-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-24].

[gosler-4] Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

[hbwa-5] Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Solitary Sandpiper (Tringa solitaria). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-15)].

[oiseaux-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h N. Bouglouan: Solitary Sandpiper. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-08-24]. (ang.).

[aablh-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Solitary Sandpiper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-24]. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-24]. (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]