Cergowa
Cergowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Dukla[4][5], u ujścia potoku Jasionki do rzeki Jasiołki. Nad wsią góruje masyw Cergowej (716 m n.p.m.).
| wieś | |
 Fragment miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2023) |
1316[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-450[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RKR |
| SIMC |
0348950[4] |
Położenie na mapie gminy Dukla  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  | |
 49°33′15″N 21°41′22″E/49,554167 21,689444[1]
| |
W okresie I Rzeczypospolitej miejscowość administracyjnie należała do województwa ruskiego, następnie w okresie II Rzeczypospolitej do województwa lwowskiego. W latach 1954-1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Cergowa, po jej zniesieniu w gromadzie Nadole. W latach 1945–1975 do województwa rzeszowskiego, a od 1975 do 1998 do województwa krośnieńskiego.
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0348967 | Dół | część wsi |
| 0348973 | Kolonia | część wsi |
| 0348980 | Popardy | część wsi |
| 0348996 | Zakuczyna | część wsi |
| 0349004 | Zarszyn | część wsi |
Historia edytuj
22 maja 1359 król Kazimierz Wielki wydał przywilej Marcinowi „de Czergowa” założenia wsi Cergowa. Cergowa została założona, podobnie jak większość okolicznych miejscowości, początkowo na prawie wołoskim, a następnie na prawie magdeburskim. Przywileje kazimierzowskie potwierdził król Władysław Jagiełło – 14 czerwca 1396. 2 kwietnia 1384 Cergowa występuje w spisie wsi przekazanych biskupstwu przemyskiemu. Królowa Maria, żona cesarza Zygmunta Luksemburskiego, nadała biskupstwu w 1384 pięć włości: Brzozów, Cergową, Domaradz i Równe w ziemi sanockiej oraz Radymno w przemyskiej.
W latach 1436–1438 w lasach na Cergowej żył św. Jan z Dukli i do dzisiaj wierni z jego pobytem wiążą legendę o Złotej Studzience istniejącej przy kapliczce na pobliskim wzgórzu. W następnych wiekach żyli tu też pustelnicy, a także ukrywali się zbójnicy w XVII w.
20 grudnia 1608 biskup przemyski Maciej Pstrokoński włączył do majątku biskupów przemyskich (tzw. klucza jaśliskiego) m.in. Cergowę.
Gabriel Rzączyński, jezuita, przyrodnik, wykładowca w szkołach jezuickich, opisał jaskinie na górze Cergowej w swoim dziele Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus Lithuaniae (...) z 1721.
W latach 1768–1772 w Cergowej stacjonowali konfederaci barscy. Spis z lat dwudziestych XX wieku wykazał we wsi 1043 Polaków, 10 Rusinów i 31 Żydów.
Zabytki edytuj
W Cergowej znajduje się zespół dworski wpisany do rejestru zabytków pod nr rej. A-233 z 24 lutego 2009. W parku dworskim natomiast 550-letni dąb stanowiący pomnik przyrody.
-
Dwór -
Dąb – pomnik przyrody -
Kapliczka
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Toponimia edytuj
Nazwę wsi wielu naukowców wywodzi z języka celtyckiego: „cerg” – „krąg”. W ciągu wieków ewoluowała z Czergowa (1359) (Cergowa (1359), Cyrgow (1384), Czirgow (1403), Cergowa (1589), Cyrgów, Cyrgowa) w kierunku obecnej nazwy (Cergowa).
Archeologia edytuj
W epoce kamienia i w epoce brązu istniała tu osada. Świadczą o tym odkryte pozostałości pracowni kamieniarskich na północnym wschodzie od wsi w rejonie „Małej Góry”.
Osoby związane z Cergową edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 14798
- ↑ Strona gminy. Demografia, stan na dzień 31.12.2023 [dostęp 2024-01-30]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 138 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
Linki zewnętrzne edytuj
- Cergowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 535.