Cortinarius largus Fr. – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].

Cortinarius largus
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

zasłonakowate

Rodzaj

zasłonak

Gatunek

Cortinarius largus

Nazwa systematyczna
Cortinarius largus Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 259 (1838) [1836-1838]

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1838 r. Elias Fries i nadana przez niego nazwa jest aktualna[1]. Synonimy[2]:

  • Cortinarius largus var. crucius Bidaud, Moënne-Locc. & Reumaux 1996
  • Cortinarius largus var. rubrozonatus Bidaud, Moënne-Locc. & Reumaux 1996
  • Cortinarius lividoviolaceus Rob. Henry 1987
  • Gomphos largus (Fr.) Kuntze 1891
  • Phlegmacium largum (Fr.) Wünsche 1877

Morfologia edytuj

Kapelusz

Średnica 5–12 cm. Powierzchnia gładka, w młodym wieku fioletowo-szara, czasem z różowym odcieniem, później bladoszarobrązowa do żółtobrązowej, przy brzegu szarofioletowa[3].

Blaszki

Fioletowe do szarofioletowych[3].

Trzon

Maczugowaty do cylindrycznego, rzadko zwężający się; biały lub bladofioletowy do jasnoszarobrązowego. Zasnówka początkowo biaława do fioletowej, potem jasnożółtobrązową, rzadka[3].

Miąższ

Biały do jasnofioletowego, marmurkowo-fioletowy[3]”.

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 9,5–11,5 × 5,5–6,5 µm, migdałowate, umiarkowanie lub dość silnie brodawkowate[3].

Gatunki podobne

Cortinarius lividoviolaceus jest znacznie mniejszy, Phlegmacium sobrium jest jaśniejszy, ma odcienie od białego do bladoszarobrązowego i fioletowego i jest bardzo rzadki, związany ze świerkami[3]

Występowanie i siedlisko edytuj

Podano jego stanowiska w Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony i podano tu wiele jego stanowisk[4]. Brak go w opracowanym w 2003 r. przez Władysława Wojewodę wykazie wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski[5], ale kilka jego stanowisk przytaczają T. Ślusarczyk i inni[6]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów (pod nazwą Phlegmacium largus). Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy[5]. Występuje w lasach, zwłaszcza pod leszczynami i dębami[3].

Przypisy edytuj

  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-25] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2021-09-30].
  3. a b c d e f g Karl Soop, Cortinarius in Sweden [online], 2021, s. 37 [dostęp 2023-12-25] (ang.).
  4. Występowanie Cortinarius largus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-12-25] (ang.).
  5. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 157–198, ISBN 83-89648-09-1.
  6. Tomasz Ślusarczyk, Materiały do znajomości mykobioty Pasma Krowiarek (Sudety Wschodnie), „Przegląd Przyrodniczy”, 39 (1), 2021, s. 41.
  7. Aktualne stanowiska Phlegmacium largus w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-25] (pol.).