Czubajeczka tarczowata
Czubajeczka tarczowata (Lepiota clypeolaria (Bull.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czubajeczka tarczowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Lepiota clypeolaria (Bull.) P. Kumm. Führ. Pilzk.: 137 (Zwickau, 1871) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1789 r. Bulliard nadając mu nazwę Agaricus clypeolarius. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Lepiota[1]. Posiada ok. 40 synonimów nazwy naukowej[2]:
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako bedłka tarczowata lub czubajka tarczowata[3]. W niektórych atlasach grzybów opisywany jest także jako czubajeczka wełniana[4] lub wełnista[5].
Morfologia edytuj
Średnica 4-7 cm. Młody – jajowaty, później dzwonkowaty, w końcu płaski, z tępym gładkim rdzawobrązowym garbkiem pośrodku. Powierzchnia biaława, białokremowa lub żółtawa z ochrowożółtymi do brązowawych kosmkowatymi łuskami rozmieszczonymi koncentryczne. Na brzegu kapelusza zwisają pozostałości osłony[6].
Przy trzonie wolne, gęste, białe lub jasnożółtawe[6].
Wysokość od 4 do 10 cm, średnica od 0,5 do 1 cm. Kształt walcowaty, u dołu zgrubiały, daje się wyłamać, rurkowaty. Posiada pierścień, ale szybko zanikający. Powyżej pierścienia powierzchnia jest gładka, poniżej na białym tle pokryta wełnistymi, żółtawymi lub brązowawymi łuskami. Starsze okazy tracą łuski[6].
Biały do jasnoochrowego. Zapach nieprzyjemny, smak łagodny[6].
Biały. Zarodniki wrzecionowate lub migdałowate, gładkie, o rozmiarach 11-18,5 × 4-6,5 μm. Cheilocystydy niepozorne, pleurocystyd brak[7].
Występowanie i siedlisko edytuj
Jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i w Europie. Poza tymi kontynentami występowanie tego gatunku jest słabo zbadane, wiadomo jeszcze, że występuje również w Japonii i Korei[8]. W Europie Środkowej jest dość pospolity[4].
Rośnie na ziemi w lasach iglastych i liściastych, w parkach. Owocniki wytwarza od lipca do października[3]. Preferuje miejsca świetliste[6].
-
Powierzchnia kapelusza -
Trzon i blaszki -
Starszy owocnik -
Silnie wełnisty trzon
.JPG)
.JPG)
.JPG)
Znaczenie edytuj
Grzyb niejadalny, niespożywany ze względu na nieprzyjemny zapach[6]. Prawdopodobnie jest trujący[9]
Gatunki podobne edytuj
Charakterystyczną cechą pozwalającą odróżnić ten gatunek o kilku podobnych czubajeczek jest silnie wełnista osłona trzonu. Podobna (szczególnie z góry) jest czubajeczka czerwonopochwowa (Lepiota ignivolvata), ale na trzonie nie ma wełnistych kosmków, lecz pomarańczowobrązową strefę pierścieniową[4]. Podobna jest także czubajeczka brzuchatozarodnikowa (Lepiota magnispora), która ma na kapeluszu, na ochrowym tle żywo żółte do brązowawych łuski i żółtawoochrowy trzon[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Marek Snowarski: Grzyby. Spotkania z przyrodą. Warszawa: Multico, 2014. ISBN 83-7073-776-4.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ MushroomEXpert. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-01].
- ↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.