Dervish Hima
Dervish Hima, właśc. Ibrahim Mehmet Naxhi (ur. 1872 w Ochrydzie, zm. 13 kwietnia 1928 w Tiranie[1]) – albański publicysta i działacz niepodległościowy.
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Ibrahim Mehmet Naxhi |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
.svg){kind=small}
| |
Życiorys edytuj
Urodził się jako Ibrahim Mehmet Naxhi w rodzinie albańskich posiadaczy ziemskich, wyznania muzułmańskiego. Uczył się w szkołach w Monastirze i w Salonikach[2]. Przez dwa lata studiował medycynę w Stambule, ale studiów nie ukończył. W czasie studiów zafascynował się ruchem młodotureckim i włączył się w działalność albańskiego ruchu narodowego.
Jako przeciwnik rządów osmańskich na ziemiach albańskich wydawał radykalne manifesty, wzywające do ogólnonarodowego powstania przeciwko Porcie Osmańskiej. Kiedy powrócił z podróży po Europie Zachodniej do Szkodry został aresztowany przez władze osmańskie i trafił do więzienia. Po opuszczeniu więzienia wyjechał do Bukaresztu, gdzie działała diaspora albańska. W Bukareszcie kształcił się w Szkole Pedagogicznej, a także wydawał czasopismo Pavarësia e Shqipërisë (Niepodległość Albanii), ukazujące się po albańsku, francusku i rumuńsku[3]. W 1899, rozczarowany spadkiem aktywności diaspory zdecydował się przenieść do Włoch[4]. Wyjechał do Rzymu, gdzie wspólnie z Mehmedem Bejem Frasherim wydawał czasopismo Zën’i Shqipënisë (Głos Albanii). W 1902 wziął udział w kongresie ruchu młodotureckiego, odbywającym się w Paryżu, występując w obronie wolności wypowiedzi mniejszości narodowych zamieszkujących Imperium Osmańskie[2]. W 1903 przeniósł się do Genewy, gdzie był wydawcą francuskojęzycznego pisma L’Albanie[1].
Po powrocie do Szkodry w 1908 wygłosił publicznie przemówienie, w którym skrytykował politykę młodoturecką, za co został aresztowany[1]. W 1909 Hima pojawił się w Stambule, gdzie wraz z Hilem Mosim wydawał dwujęzyczny tygodnik Shqipëtari-Arnavud (Albańczyk), ale rok później wydawania pisma zabroniły władze osmańskie. W 1911 dowodził jednym z oddziałów powstańczych działających w południowej Albanii[5].
W 1912 znalazł się w gronie sygnatariuszy Albańskiej Deklaracji Niepodległości (choć jego podpisu nie ma pod oryginalnym tekstem dokumentu). W 1913 wziął udział w powstaniu ochrydzko-debarskim, które wybuchło w zachodniej Macedonii (alb. Kryengritje së Ohrit dhe Dibrës). W czasie I wojny światowej często przebywał w Wiedniu, popierając politykę państw centralnych[1]. W 1917 władze austro-węgierskie mianowały go inspektorem szkolnym w okręgu Tirana. W 1920 stanął na czele albańskiej agencji prasowej[1].
Imię Dervisha Himy noszą ulice w Skopju, Tiranie, Durrësie, Wlorze, Burrelu i w Prizrenie, w Strudze znajduje się jego popiersie.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 202–203. ISBN 978-1-78076-431-3.
- ↑ a b Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vol. 2. Tirana: 2008, s. 925-926. (alb.).
- ↑ Yrmet Shabani. A Timeline of First Albanian Teachers and Education Degreee Programs Taught in Albanian. „Journal of Educational Research”, s. 19, 2019.
- ↑ Isa Blumi: Ottoman Refugees, 1878-1939: Migration in a Post-Imperial World. A&C Black: 2013, s. 81. ISBN 978-1472-515-38-4.
- ↑ Robert Elsie: The Albanian Bektashi: History and Culture of a Dervish Order in the Balkans. Bloomsbury Publishing, 2019, s. 78. ISBN 978-1-78831-570-8.
Bibliografia edytuj
- Stilian Adhami: Dervish Hima, një apostull i shqiptarizmit. Tirana: 2013. ISBN 978-9928-118-94-3. (alb.).
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 203. ISBN 978-1-78076-431-3. (ang.).
- Kristaq Prifti: Dervish Hima: 1872-1928. Tirana: 1993. (alb.).