Dgał Wielki
Dgał Wielki – jezioro położone na Pojezierzu Mazurskim w mezoregionie o nazwie Kraina Wielkich Jezior Mazurskich w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze.
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Wysokość lustra |
119,6-120,1 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
85,0-94,5 ha |
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
4995,9 tys. m³ |
Położenie na mapie gminy Pozezdrze  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu węgorzewskiego  | |
 54°06′36″N 21°47′35″E/54,110000 21,793056
| |
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 85,0 ha[2] do 94,5 ha[1]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 119,6 m n.p.m.[2] lub 120,1 m n.p.m.[1] Średnia głębokość jeziora wynosi 5,3 m[1], natomiast głębokość maksymalna 17,6 m[1].
Jezioro ma regularny, owalny kształt, we wschodniej części wyróżniają się dwie niewielkie zatoki, trzecia zatoka jest w północnej części jeziora. Wzdłuż wschodniego brzegu biegnie droga powiatowa Giżycko-Świdry-Pieczarki-Pozezdrze-Kuty. Na południowo-wschodnim brzegu jeziora leży wieś Pieczarki. Nad północnym brzegiem ulokował się Doświadczalny Ośrodek Zarybieniowy Dgał.
Jezioro otoczone jest niewielkimi wzgórzami i tylko z północno-zachodniej strony przylega do płaskiej doliny, ciągnącej się do jeziora Dargin. Bezpośrednią zlewnię jeziora stanowią w 35% mało żyzne grunty orne i łąki, w 30% pastwiska i nieużytki, w 25% lasy iglaste (sosnowe z domieszką świerku) i w blisko 10% zabudowania wsi Pieczarki.
Wody jeziora należą do zlewni rzeki Pregoły, z którą łączą się poprzez ciek bez nazwy, stawy Harsz, kompleks jeziora Mamry (Dargin, Kirsajty, Mamry Północne) oraz rzekę Węgorapę. Jezioro jest przepływowe, posiada jeden stały dopływ z jeziora Warniak leżącego na północ w odległości 0,5 km. Średnia wielkość dopływu wynosi 0,7 m³/min. Z istniejących dwóch odpływów, jeden o długości 300 m wypływa z północno-zachodniej zatoki jeziora i wpada do jeziora Dgał Mały. Średnia wielkość przepływu na tym cieku wynosi około 1,1 m³/min. Drugi okresowy odpływ wypływa z południowo-wschodniej zatoki i po 1,5 km swego biegu wpada do jeziora Skarż Wielki i dalej do jeziora Dargin. Średnia wielkość przepływu na tym cieku wynosi 0,1 m³/min. W latach 90. XX w. archeolodzy odkryli ślady staropruskiej osady na dawnej sztucznej wyspie usypanej na śródjeziornej płyciźnie jeziora. Osada była prawdopodobnie połączona z lądem drewnianym pomostem.
Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Dgał Wielki[3]. W różnych publikacjach jezioro to występuje pod nazwami Dgał[potrzebny przypis] lub Jezioro Pieczarkowskie[potrzebny przypis].
Historyczne nazwy jeziora: Dgall See (1907), Grosser Dgall See (1928), Pietzarker See, Grosser Gall See (1938, 1940).
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 347. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 347. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 57, ISBN 83-239-9607-5.
Linki zewnętrzne edytuj
- Jezioro Dgał Wielki w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl. jezioro.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-27)].