Drobnołuszczak żółtawy
Drobnołuszczak żółtawy (Pluteus leoninus (Schaeff.) P. Kumm) – gatunek grzybów należący do rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
drobnołuszczak żółtawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Pluteus leoninus (Schaeff.) P. Kumm Führ. Pilzk. (Zerbst): 98 (1871) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pluteus, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian von Schaeffer nadając mu nazwę Agaricus leoninus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Paul Kummer, przenosząc go do rodzaju Pluteus[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej[2]:
- Agaricus chrysolithus Batsch 1783
- Agaricus leoninus Schaeff. 1774
- Agaricus sororiatus P. Karst. 1868
- Pluteus sororiatus (P. Karst.) P. Karst. 1879
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten wcześniej opisywany był jako rumieniak jaskrawy, łuskowiec jaskrawy, bedłka jaskrawa, łuskowiec żółtawy i łuskowiec żółty[3].
Morfologia edytuj
Średnica 3–6 cm, za młodu dzwonkowaty, potem szerokostożkowaty z garbem, w końcu spłaszczony. Brzeg delikatnie prążkowany[4]. Powierzchnia o barwie cytrynowożółtej, złocistej, żółtobrązowawej, u młodych okazów w środkowej części pokryta drobnymi, wyprostowanymi łuseczkami, które podczas dojrzewania owocnika przylegają do powierzchni, przez co staje się ona aksamitna[5].
Mają szerokość do 0,7 cm, są dość gęste, nieco wybrzuszone, zazwyczaj wolne, czasami nieco przyrośnięte. W młodych owocnikach są białe, później różowe, w końcu żółtobrązowe lub różowołososiowe[5].
Wysokość 4–6 cm, grubość 0,2–0,8 cm, walcowaty z niewielkim zgrubieniem u podstawy, początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia biała, tylko w dolnej części często żółtobrązowawa, delikatnie jedwabisto prążkowana. Podstawa trzonu zazwyczaj pokryta jest drobnymi łuseczkami[5].
Biały z żółtawym odcieniem, wodnisty, cienki. Smak nieco kwaskowaty, zapach podobny do rzodkwi[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki szerokoelipsowate lub kuliste, o rozmiarach 6–8 × 5–6,5 μm. Dość licznie występują bezbarwne, wąskowrzecionowate (czasami także maczugowate) cheilocystydy o wąsko wydłużonym szczycie, zwężonej podstawie i rozmiarach 33–75 × 8–25 μm. Pleurocystydy są mniej liczne, szerokostożkowate lub wrzecionowate. Mają rozmiar 35–80 × 9–30 μm. W młodych owocnikach żółty pigment występuje zarówno wewnątrz komórek, jak i pomiędzy nimi. Końcowe strzępki łuseczek pokrywających skórkę kapelusza są długie, wrzecionowate, rzadko septowane. Mają szerokość 6–12 μm i zawierają wewnątrz żółtawobrązowy pigment (widoczny tylko w świeżych okazach)[5]. W skórce kapelusza występują pileocystydy[6].
Występowanie i siedlisko edytuj
W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje od Półwyspu Iberyjskiego po Islandię i Skandynawię. Występuje także lokalnie w Ameryce Północnej oraz w Korei i Japonii[7]. W Polsce jest niezbyt częsty[5].
Owocniki występują od maja do października pojedynczo, rzadko po kilka w lasach liściastych i mieszanych[5]. Rozwija się na martwym drewnie, głównie drzew liściastych, rzadziej iglastych, szczególnie na drewnie buków. Dość często owocniki wyrastają na drewnie zagrzebanym w ziemi, co sprawia wrażenie, jak gdyby wyrastały na ziemi[4].
Gatunki podobne edytuj
Dzięki charakterystycznej, jaskrawej barwie jest łatwo odróżnialny od innych gatunków. Podobny jest tylko drobnołuszczak żółtonogi (Pluteus romellii), ale ma kapelusz oliwkowobrązowy, a na środku brązowy[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2014-09-08] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-09-08] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polisch Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Scienceas, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1
- ↑ a b c d e f g Alina Skirgiełło, Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae), Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999, ISBN 83-85444-66-1
- ↑ Mushroom Expert. Pluteus leoninus [online] [dostęp 2015-05-31] (ang.).
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-01].