Dwór w Albrechtowie (Pińsk)
Dwór w Albrechtowie – klasycystyczny pałac w Pińsku na Białorusi przy ul. Dywizji Irkucko-Pińskiej.
 Dwór w Albrechtowie – stan w 1927 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ulica Dywizji Irkucko-Pińskiej |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
2 |
| Ważniejsze przebudowy |
po 1945 roku |
| Odbudowano |
2008 |
| Pierwszy właściciel |
Aleksander Skirmunt |
Położenie na mapie Pińska  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
 52°07′35,72″N 26°07′52,40″E/52,126589 26,131222
| |
Historia Albrechtowa edytuj
Dobra Albrechtów (błr. Альбрэхтова) w pobliżu Pińska w XVIII wieku przeszły z rąk Ogińskich do Poniatowskich, z innej linii niż królewska[1]. W 1784 roku król Stanisław August, wizytując budowę nowego pałacu przez Mateusza Butrymowicza, odwiedził również Albrechtów, należący wtedy do Franciszka Poniatowskiego[2]. Na początku XIX wieku majątek został nabyty przez Szymona Skirmunta (1760–1817), posła na Sejm Czteroletni. Kolejnymi właścicielami majątku byli: jego syn Aleksander Skirmunt (1798–1870), marszałek szlachty powiatu pińskiego, a po nim jego małoletni wnuk (jedyny syn najmłodszego syna Aleksandra, Zygmunta, który zmarł w 1863 roku w Genewie) Zygmunt (1863–1926)[3]. Ostatnim właścicielem Albrechtowa, od 1926 roku[3], był syn Zygmunta i Marii z domu Żółtowskiej, Bohdan Skirmunt (1896–1940)[1], który zmarł na zsyłce na Syberii[3].
Bratankiem Aleksandra był Roman Skirmunt, białoruski działacz narodowy, premier Białoruskiej Republiki Ludowej, a następnie senator III kadencji w II Rzeczypospolitej.
Po II rozbiorze Polski w 1793 roku dobra te znalazły się w Imperium Rosyjskim. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Pińsk znalazł się na terenie Polski, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi.
W II połowie XIX wieku Aleksander Skirmunt zbudował dużą, słynną w kraju fabrykę stearynowych świec, którą oddał w arendę warszawskiemu przemysłowcowi Robertowi Bottemu[3] (albo Bothemu[2]). W 1860 roku fabryka wyrobiła 2250 pudów świec i 3230 pudów mydła[2]. W 1877 roku zatrudniała 213 pracowników[3]. Bohdan Skirmunt w latach 1935–1936 wybudował tu cegielnię[3].
Dwór edytuj
W połowie XIX wieku Aleksander Skirmunt wybudował w Albrechtowie murowany dwór. Niewykluczone, że zasadnicza bryła budynku została wybudowana jeszcze za czasów Franciszka Poniatowskiego, a została jedynie rozbudowana przez późniejszego właściciela. W II połowie XIX wieku był to dom zaplanowany na wydłużonym prostokącie (40 x 14 m[3]), o jedenastoosiowej elewacji, w centralnej frontowej części z portykiem o trzech arkadach i facjatką nad nimi. Arkady tworzyły kryty zajazd dla powozów.
Na trzech środkowych osiach elewacji ogrodowej znajdował się również klasycystyczny portyk o sześciu kolumnach.
Wnętrze miało układ dwutraktowy z sienią i salonem na osi głównej.
Dwór i niedaleka oficyna stały pośrodku niewielkiego parku, graniczącego z przedmieściami Pińska. Dwór był usytuowany na wzgórzu z pięknym widokiem na pobliską rzekę Pinę.
Dom został bardzo przetrzebiony w czasie I wojny światowej, dlatego rodzina Skirmuntów do 1939 roku mieszkała w oficynie (obecnie nieistniejącej). Po II wojnie światowej w majątku urządzono centrum rehabilitacyjne, dobudowano drugą kondygnację[3][4]. Jednak przez wiele lat dom był opustoszały, niszczejąc. W 2008 roku dokonano generalnego remontu budynku, zamieniając go na pałac, bez portyków, niczym nieprzypominający oryginału[5][6].
Majątek w Albrechtowie jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Albrechtów, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 9–10, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ a b c Albrechtów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 26.
- ↑ a b c d e f g h Альбрэхтовo. W: А. Т. Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. 2004, s. 413–415. (ros.).
- ↑ Альбрэхтова, Albrechtów, Альбрэхтовo. W: Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. 2002, s. 245. (biał.).
- ↑ Pałac w Albrechtowie na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-05-17].
- ↑ Pałac w Albrechtowie na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-05-17].