Dworek Ignacego Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
Dworek w Kąśnej Dolnej – dworek zlokalizowany w miejscowości Kąśna Dolna, w powiecie tarnowskim, w województwie małopolskim, w Polsce. Budynek pochodzi z pierwszej połowy XIX w.
 nr rej. A-216[1]
| |
.jpg) Widok od strony parkowego jeziorka na front budynku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Inwestor |
Paweł Gostkowski |
| Kondygnacje |
1 |
| Ukończenie budowy |
1833 |
| Ważniejsze przebudowy |
1897–1899 |
| Pierwszy właściciel |
Paweł Gostkowski |
| Kolejni właściciele |
Ignacy Paderewski, Zofia i Włodzimierz Kodrębscy, Stanisław Nowak |
Położenie na mapie gminy Ciężkowice  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 49°46′44,472″N 20°57′06,462″E/49,779020 20,951795
| |
| Strona internetowa | |
Jest to murowany parterowy budynek, skierowany na wschód, z otwartym gankiem opartym na czterech kolumnach i zwieńczonym attyką. Dwuspadowy dach dworku przykrywa nieużytkowe poddasze.
W dworku znajduje się m.in. fortepian czeskiej marki Petrof, który należał do Ignacego Jana Paderewskiego. Instrument, na którym tworzył i grał usytuowany jest w neorokokowym salonie budynku[2].
Historia edytuj
Wybudowany w 1833 r. przez właściciela wsi, Pawła Gostkowskiego, kąśnieński dwór stał się znany w 1897 r., kiedy to pełnomocnik Ignacego Jana Paderewskiego – Stanisław Roszkowski zakupił go od Barbary z Gostkowskich Jordan Stojowskiej. Przebudowa trwała dwa lata. Uczestniczył w niej artysta stolarz Bolesław Rzeszutko (1876–1920, ojciec Kazimierza, dziadek Wilhelma)[3].
Dworek usytuowany jest na wzgórzu w 16-hektarowym parku założonym na przełomie XVIII i XIX w.[4] Na zboczu w urządzonym parku zasadzono aleje: lipowe, dębowe i wiązowe, a w niżej położonej części ulokowano staw z wysepką[5].
Paderewski przebywał tutaj okresowo, zdecydował jednak, m.in. w związku z ponoszonymi wydatkami, aby zamieszkać gdzie indziej.
W 1903 nowymi właścicielami zostali rotmistrz Włodzimierz Kodrębski i jego żona Zofia z domu Foryst, córka tarnowskiego adwokata Piotra Forysta[6]. Od nich majątek nabył ziemianin z Sanoka, Stanisław Nowak, który zmarł w Kąśnej w 1919[7].
W 1945 majątek upaństwowiono. Umieszczono w nim biuro pobliskiej przetwórni owoców, szkołę podstawową, a potem ośrodek wypoczynkowy dla pracowników firmy „Montin” (na tyłach dworku wybudowano w tym celu stołówkę). Stan zabudowań cały czas pogarszał się.
-
Popiersie Paderewskiego przy dworku -
Bok i część frontowa dworku -
W parku urządzono zbiornik wodny -
Przy dworku powstał dom pracy twórczej (z prawej)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
W 1979 r. gospodarzem dworku zostało Tarnowskie Towarzystwo Muzyczne, które zajęło się odnawianiem budynku oraz parku, a także gromadzeniem pamiątek po Paderewskim. Od 1983 r. w obiekcie zaczęto organizować koncerty muzyki poważnej. W 1990 r. powstało Centrum Paderewskiego Tarnów–Kąśna Dolna, które z czasem (od 11 września 1998 r.) przejęło obowiązki zarządzania dworem i parkiem. Wewnątrz budynku – jedynej zachowanej na świecie posiadłości Paderewskiego – mieszczą się obecnie sale o charakterze muzealnym oraz prowadzona jest działalność koncertowa.
Dwór z oficyną i parkiem 30 maja 1980 r. został wpisany na listę zabytków województwa małopolskiego[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 151 [dostęp 2011-10-10].
- ↑ Dwór Paderewskiego – Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej. centrumpaderewskiego.pl. [dostęp 2019-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-26)].
- ↑ Andrzej Sanocki. Na dobre i złe. Mój los związany z partią. „Podkarpacie”, s. 5, Nr 17 z 23 kwietnia 1981.
- ↑ Park w Kąśnej Dolnej. [dostęp 2010-08-07].
- ↑ Antoni Sypek, Mój Tarnów, Tarnów: staraniem Fundacji Tarnowskie Towarzystwo Przemysłowe [etc.], 2005, s. 64, ISBN 83-87183-97-0, OCLC 749449381.
- ↑ Antoni Sypek, Mój Tarnów, Tarnów: staraniem Fundacji Tarnowskie Towarzystwo Przemysłowe [etc.], 2005, s. 63, ISBN 83-87183-97-0, OCLC 749449381.
- ↑ Danuta Schneider. Dom Paderewskiego w Ojczyznie. „Głos Nauczyciela”, s. 51, 2003. ISSN 1042-3747.
Bibliografia edytuj
- Franciszek Pulit, Dom w Ojczyźnie. Ignacy Jan Paderewski w Kąśnej Dolnej, Fundacja Paderewskiego Chicago, Tarnów – Kąśna Dolna, 1990, 35 stron + 1 nlb, 26 fotografii cz-b, format 215×135 mm.