Edward Kowalik
Edward Kowalik vel Edward Ślusarski vel Edward Ciupiński vel Zbigniew Gembarski vel Edward Sarama, ps.: „Ciupuś”, „Drobnostka”, „Edward” (ur. 3 stycznia 1916 w Warszawie, zm. 26 października 1987 tamże) – podoficer Wojska Polskiego II RP, starszy sierżant lotnictwa, radiomechanik zawodowy, podporucznik Armii Krajowej, cichociemny, uczestnik powstania warszawskiego, porucznik ludowego Wojska Polskiego, kierownik wydziału łączności PLL LOT.
 Edward Kowalik (ze zbiorów NAC) | |
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1935–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
6 pułk lotniczy, |
| Stanowiska |
radiooperator i radiomechanik |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
instruktor w zakresie lotniczych urządzeń radiowych naziemnych i pokładowych, |
| Odznaczenia | |
     
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Edward Kowalik uzyskał dyplom elektromechanika po ukończeniu trzyletniej Szkoły Rzemieślniczej Przemysłowej w 1932 roku. Do 1935 roku uczył się w Szkole Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich. W latach 1935–1939 służył w 6 pułku lotniczym.
We wrześniu 1939 roku służył w drużynie łączności III dywizjonu myśliwskiego 6 pułku lotniczego walczącego w strukturach Armii „Łódź”. Przekroczył granicę polsko-rumuńską 19 września 1939 roku. Był internowany w Rumunii. W styczniu 1940 roku znalazł się we Francji, gdzie został skierowany do Polskich Sił Powietrznych w Lyonie. W czerwcu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do dywizjonu 309.
Po przeszkoleniu w zakresie lotnictwa w konspiracji, łączności radiowej dla lotnictwa, radiotelegrafii i dywersji został zaprzysiężony 4 marca 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 9 na 10 kwietnia 1944 roku w ramach operacji „Weller 1” dowodzonej przez kpt. nawigatora Stanisława Daniela. Dostał przydział do referatu łączności lotniczej Wydziału Lotnictwa Oddziału III Operacyjnego sztabu Komendy Głównej AK na stanowisko dyspozycyjnego radiomechanika.
W czasie powstania warszawskiego pracował przy obsłudze radiostacji Wydziału Lotnictwa zlokalizowanej przy ul. Wilczej 14, następnie Wilczej 9. Zajmował się również usuwaniem awarii innych radiostacji, m.in. „03” i „Błyskawicy” (dostał za to Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami 22 września 1944 roku).
Po upadku powstania wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Szybko powrócił do pracy przy uruchamianiu ośrodka radiowego Komendy Głównej AK w Milanówku. Następnie pracował w referacie łączności lotniczej Wydziału Lotnictwa na stanowisku radiomechanika i radiooperatora kolejno w Milanówku, Regnach, Rudnikach i Częstochowie. Pozostawał w konspiracji do 19 stycznia 1945 roku.
Został aresztowany przez UB w maju 1945 roku, więziony w więzieniach w Łodzi i na Łubiance (Moskwa) i zwolniony na podstawie amnestii w październiku 1945 roku. Pracował w PLL LOT (1945–1947 i od 1947 roku do przejścia na emeryturę w 1981 roku).
W maju 1948 roku zdał maturę w V Miejskim Liceum dla Dorosłych w Warszawie, a w 1956 roku został inżynierem łączności po ukończeniu Wydziału Elektrycznego Politechniki Gdańskiej.
W latach 1947–1948 należał do PPS, od 1962 roku był członkiem PZPR. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 75G-4-11)[1].
Awanse edytuj
- kapral – 1935
- plutonowy – ze starszeństwem z dniem 1 marca 1943 roku
- podporucznik – z dniem 1 stycznia 1945 roku (albo ze starszeństwem z dniem 3 maja 1944 roku[2])
- podporucznik – zweryfikowany przez Dowództwo LWP jako podporucznik rezerwy w służbie łączności lotniczej
- porucznik – ze starszeństwem od 1 października 1983 roku.
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 12746 (Londyn)[3]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
- Srebrny Krzyż Zasługi.
Życie rodzinne edytuj
Edward Kowalik był synem Wacława i Teofili z domu Niedzielskiej. W 1944 roku ożenił się z Jadwigą Gembarską. Mieli dwoje dzieci: Elżbietę (ur. w 1945 roku) zamężną Kobusz i Ryszarda (ur. w 1947 roku).
Przypisy edytuj
- ↑ Edward Kowalik [hasło w wyszukiwarce internetowej] [online], brodnowski.grobonet.com [dostęp 2023-12-03].
- ↑ Tochman 1996 ↓, s. 80.
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 441.
Bibliografia edytuj
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 79–82. ISBN 83-902499-5-2.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 344. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 190.