Emmy Zehden
Emmy Zehden, z domu Windhorst (ur. 28 marca 1900 w Lübbecke, zm. 9 czerwca 1944 w Berlinie) – niemiecka członkini wspólnoty religijnej Świadków Jehowy, która w czasie II wojny światowej została skazana na karę śmierci.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
_Emmy_Zehden.jpg)
Życiorys edytuj
Emmy Zehden była żoną Niemca pochodzenia żydowskiego – Richarda Zehdena. Mieli przybranego syna, Horsta-Güntera Schmidta. Kiedy Horst wraz z dwoma innymi młodymi mężczyznami, którzy również byli Świadkami Jehowy, dostał powołanie do wojska, odmówił służenia Hitlerowi, przez co musiał się ukrywać. Emmy Zehden udzieliła całej trójce schronienia w swojej piwnicy. We wrześniu 1942 roku naziści odnaleźli kryjówkę i całą grupę aresztowano. Dwóch towarzyszy Horsta Schmidta ścięto. Emmy Zehden 19 listopada 1943 roku została skazana przez sąd na karę śmierci i dożywotnią utratę praw obywatelskich. Kilkukrotnie występowała z prośbą o ułaskawienie, wszystkie zostały jednak odrzucone. 9 czerwca 1944 roku została stracona poprzez ścięcie w więzieniu Plötzensee w Berlinie[1]. Jej mąż Richard zginął 5 listopada 1943 roku w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau[2], zaś przybrany syn Horst przeżył wojnę w celi śmierci w więzieniu w Brandenburgu, oczekując na wykonanie wyroku. Po wojnie ożenił się ze współwyznawczynią, Hermine Koschmieder-Schmidt z Gdańska, która przeżyła pobyt w obozie koncentracyjnym KL Stutthof[3].
7 maja 1992 roku władze Berlina uroczyście nadały jednej z ulic miasta (w obecnej dzielnicy Charlottenburg-Nord) imię Emmy Zehden (Emmy-Zehden-Weg)[4]. W okolicznościowym przemówieniu przedstawiciel władz niemieckich pochwalił jej odwagę i podał ją jako przykład jednej z wielu „zapomnianych ofiar” wojny. W październiku 2011 roku na ścianie domu Emmy Zehden przy Franzstraße 32 w Berlinie odsłonięta została tablica pamiątkowa[5][6]. Jej imię nadano też jednej z ulic w mieście Lübbecke, miejscowości jej urodzenia[7][8]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Detlef Garbe, Between Resistance and Martyrdom. Jehovah’s Witnesses in the Third Reich, The University of Wisconsin Press, Madison 2008, s. 346–347.
- ↑ Teresa Wontor-Cichy, Więzieni za wiarę. Świadkowie Jehowy w KL Auschwitz, Oświęcim: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 2003, s. 82, ISBN 83-88526-47-2.
- ↑ Nachruf auf Hermine Schmidt [online], jehovaszeugen.de, 2024 (niem.).
- ↑ Emmy-Zehden-Weg [online], berlin.kauperts.de [dostęp 2014-03-22] (niem.).
- ↑ Gedenkveranstaltung für Emmy und Richard Zehden sowie Horst Schmidt [online], berlin.de [dostęp 2014-03-21] (niem.).
- ↑ Ulica Emmy Zehden – co kryje się za tą nazwą?, „Przebudźcie się!”, jw.org, 22 stycznia 1996, s. 32.
- ↑ Straßeninformationen zu dem Emmy-Zehden-Weg in 32312 Lübbecke, Westfalen [online], strassenweb.de [dostęp 2014-03-22] (niem.).
- ↑ Fioletowe trójkąty — „Zapomniane ofiary” reżimu nazistowskiego [online], jw.org [dostęp 2024-05-01].
Bibliografia edytuj
- List otwarty Urzędu Dzielnicy Berlin-Charlottenburg do zborów Świadków Jehowy w dzielnicy Berlin-Charlottenburg, 09.07.1992 r.
- Horst Schmidt: Der Tod kam immer montags. Verfolgt als Kriegsdienstverweigerer im Nationalsozialismus. Eine Autobiografie, Klartext-Verlagsgesellschaft 2003, ISBN 3-89861-201-5 (polskie wydanie – Horst Schmidt: Śmierć przychodziła zawsze w poniedziałki. Prześladowany za odmowę służby wojskowej w okresie reżimu hitlerowskiego, Wydawnictwo A Propos, Wrocław 2006, ISBN 83-923380-4-9).
- Hermine Schmidt: Ocalona radość. Wspomnienia młodej dziewczyny z lat 1925–1945, Wydawnictwo A Propos, Wrocław 2005 ISBN 83-917339-5-5, tytuł oryginału niemieckiego Die gerettete Freude, Gramma Book (Forlaget Gramma), 2005 Copenhagen Dennmark
- Emmy Zehden - Gedenkstätte Deutscher Widerstand - Biografie [online] (niem.).