Eriaucheniusrodzaj pająków z rodziny Archaeidae. Występuje endemicznie w krainie madagaskarskiej. Obejmuje 20 opisanych dotąd gatunków.

Eriauchenius[1]
O. Pickard-Cambridge, 1881
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Podrząd

Opisthothelae

Infrarząd

Araneomorphae

Rodzina

Archaeidae

Rodzaj

Eriauchenius

Typ nomenklatoryczny

Eriauchenus workmani O. Pickard-Cambridge, 1881

Morfologia

edytuj

Pająki te osiągają od 1,64 do 6,72 mm długości ciała. Ubarwienie karapaksu i sternum jest pomarańczowobrązowe do rudobrązowego. Na karapaksie występują rozgałęziające się szeregi białych, umieszczonych na małych wzgórkach szczecinek. Część głowowa karapaksu jest wydłużona ku górze i niżej przewężona, przypominając głowę na długiej szyi. Oczy przednio-środkowe są większe niż oczy pozostałych par. Oczy przednio-boczne stykają się z tylno-bocznymi. Między karapaksem i biodrami leży długi skleryt. Sternum jest dłuższe niż szerokie i powykrawane wokół bioder. Endyty są zbieżne i zaopatrzone w spiczastą serrulę. Na grzbietowej stronie wargi dolnej występuje para bocznych wyrostków. Przy nasadach szczękoczułków występuje para małych, okrągławych sklerytów, a między szczękoczułkami jeden skleryt trójkątny i biegnący wzdłuż niego skleryt dodatkowy. Szczękoczułki mają na przedzie guzek z kolcem, a na bokach listewki służące strydulacji wraz z włoskami na przednio-bocznych częściach nogogłaszczków. Nogogłaszczki samicy wieńczy pojedynczy pazurek. Odnóża kroczne są rudobrązowe, pomarańczowobrązowe lub jasnobrązowe, często z ciemnobrązowym obrączkowaniem, najlepiej zaznaczonym na goleniach. Najdłuższe są odnóża pierwszej pary, a najkrótsze trzeciej pary. Na spodach nadstopi dwóch ostatnich par występują grupki zmodyfikowanych szczecinek[2].

Opistosoma u części gatunków jest owalna, natomiast u pozostałych ma na grzbiecie wyrostek nadający jej zarys trójkątny. Pigmentację ma fioletowawą do ciemnobrązowej. Na jej powierzchni rosną grube szczecinki barwy białej lub brązowej. Płytka grzbietowa opistosomy zaopatrzona jest w listewki i u samców niektórych gatunków zachodzi na jej część przednią, tworząc skutum. Na spodzie opistosomy u samic występują osobno płytka płciowa i para zesklerotyzowanych wieczek płuc książkowych. U samców płytki te zlewają się w jedną brzuszną płytkę epigastryczną, czasem scaloną także z płytką grzbietową. Kądziołki przędne otoczone są pierścieniem. Stożeczek jest mięsisty lub szczątkowo rozwinięty[2].

Nogogłaszczki samców nie mają apofiz na udach, rzepkach, goleniach i cymbium. Większość gatunków ma na bulbusie zamknięty dołek, wokół którego układa się konduktor. Pozostałe mają odkryty embolus okręcony konduktorem. Embolus może być zesklerotyzowany całkowicie lub tylko na wierzchołku. Większość gatunków ma w bulbusie skleryt dodatkowy, a niektóre apofizę medialną. Samice cechują się torebką kopulacyjną zawierającą łukowatą lub zaopatrzoną w tylne rozszerzenie czy szpice na wierzchu, u większości gatunków wyposażoną w boczne skrzydełkowate rozszerzenia grzbietową płytkę zesklorotyzowaną[2].

Ekologia i występowanie

edytuj

Rodzaj ten występuje endemicznie na Madagaskarze. Jego przedstawicieli spotyka się przede wszystkim w pierwotnych, nizinnych i górskich lasach deszczowych. Pojedyncze gatunki znajdywano w zakrzewieniach i wiecznie zielonych lasach wtórnych. Bytują na niskiej roślinności, w ściółce i pod butwiejącymi kłodami. Gatunki o drugiej parze odnóży dłuższej niż czwarta zasiedlają roślinność, podczas gdy te o czwartej parze odnóży dłuższej niż druga przystosowane są do bytowania w ściółce[2].

Taksonomia

edytuj

Rodzaj ten wprowadzony został w 1881 roku przez Octaviusa Pickarda-Cambridge’a[3]. W 1895 roku Eugène Simon zsynonimizował go z rodzajem Archaea[4]. W 1967 roku Pekka Lehtinen zaproponował przywrócenie rodzaju Eriauchenius[5], jednak w 1984 roku propozycję tę odrzucili Ray Forster i Norman I. Platnick[6]. W 2004 roku uargumentowanego przywrócenia rodzaju Eriauchenius dokonał Jörg Wunderlich[7] i taka klasyfikacja została zaakceptowana przez World Spider Catalogue[8]. W 2018 roku Hannah M. Wood i Nikolaj Scharff dokonali rewizji taksonomicznej rodzaju, opisując liczne nowe gatunki[2].

Do rodzaju tego zalicza się 20 opisanych dotąd gatunków[8]:

Przypisy

edytuj
  1. Eriauchenius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e Hannah M. Wood, Nikolaj Scharff. „ZooKeys”. 727, s. 1-96, 2018. A review of the Madagascan pelican spiders of the genera Eriauchenius O. Pickard-Cambridge, 1881 and Madagascarchaea gen. n. (Araneae, Archaeidae). DOI: 10.3897/zookeys.727.20222. 
  3. O. Pickard-Cambridge. On some new genera and species of Araneidea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 49 (3), s. 765-775, 1881. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1881.tb01333.x. 
  4. E. Simon: Histoire naturelle des araignées. Deuxième édition, tome premier. Paris: Roret, 1895.
  5. P.T. Lehtinen. Classification of the cribellate spiders and some allied families, with notes on the evolution of the suborder Araneomorpha. „Annales Zoologici Fennici”. 4, s. 199-468, 1967. 
  6. R.R. Forster, N.I. Platnick. A review of the archaeid spiders and their relatives, with notes on the limits of the superfamily Palpimanoidea (Arachnida, Araneae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 178, s. 1-106, 1984. 
  7. J. Wunderlich. Fossil and extant spiders (Araneae) of the superfamily Eresoidea s. l., with special reference to the Archaeidae and remarks on some higher taxa of the superfamily Araneoidea. „Beiträge zur Araneologie”. 3, s. 747-808, 2004. 
  8. a b Norman I. Platnick: Gen. Eriauchenius. [w:] The World Spider Catalog [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2021-03-08].