Eugen Brachvogel
Eugen Brachvogel (ur. 8 października 1882 w Bisztynku, zm. 26 lutego 1942 w Malborku) – ksiądz katolicki, rektor seminarium duchownego w Braniewie, prałat honorowy Jego Świątobliwości[1]; wybitny uczony, historyk, pisarz, wychowawca i duszpasterz i społecznik działający na Warmii w pierwszej połowie XX wieku[2].
| Prałat Honorowy Jego Świątobliwości | |
 ks. Eugen Brachvogel | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 października 1882 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 lutego 1942 |
| Rektor seminarium duchownego w Braniewie | |
| Okres sprawowania |
1927–1930 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
11 lutego 1906 |
Życiorys edytuj
Eugen Brachvogel urodził się 8 października 1882 w Bisztynku, jako drugie dziecko spośród sześciorga rodzeństwa w rodzinie Roberta Brachvogela i Kathariny z d. Müller. Robert Brachvogel, syn kuśnierza z Bartoszyc, był sekretarzem sądowym w Bisztynku[3].
Eugen Brachvogel pobierał najpierw prywatne nauki, a od Wielkanocy 1896 w gimnazjum w Reszlu, gdzie zamieszkał w konwikcie biskupim. Był jednym z najlepszych uczniów. 18 lutego 1902 uzyskał tam świadectwo dojrzałości[4]. Następnie studiował w Państwowej Akademii w Braniewie (zamieszkał w tym czasie w słynnym Kamiennym Domu). 11 lutego 1906 roku przyjął święcenia kapłańskie w katedrze fromborskiej z rąk biskupa warmińskiego Andreasa Thiela.
Przez 10 lat był wikarym we Fromborku, gdzie poświęcił się badaniom nad dziełem Kopernika. W 1912 stworzył pierwszą izbę muzealną dotyczącą Kopernika na Wzgórzu Katedralnym, na poddaszu Wieży Kopernika[5] (współcześnie to Muzeum Mikołaja Kopernika oraz Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny). Uzyskał też zezwolenie na utworzenie muzeum biskupiego i kapitulnego. Uporządkował również archiwum biskupie i katedralne oraz przeniósł Muzeum Warmińskie z Braniewa do Fromborka. W 1921 biskup Bludau mianował go subregensem (wicerektorem) seminarium duchownego w Braniewie, w 1927 został jego rektorem.
W latach 1924–1926 wybudował w pobliskiej wiosce rybackiej Nowa Pasłęka neobarokową kaplicę (współcześnie kościół filialny pw. Matki Boskiej Miłosierdzia)[6]. Nowa Pasłęka pozostawała zawsze blisko sercu kapłana. Przebywając w Braniewie co niedzielę przychodził tu pieszo, by odprawiać mszę św. dla mieszkańców. Oprócz świątyni utworzył w 1924 roku we wsi, w budynku w Pfahlbude, schronisko młodzieżowe, które przyjmowało gości od maja 1925 roku[1][4]. Ponadto założył tu chór i sekcję orkiestry dętej, w którą zaangażował aż 30 mężczyzn i którą prowadził (sam ponadto grał na skrzypcach). Dla młodych kobiet ze wsi organizował w okresie zimowym po mszy św. zajęcia praktyczne prowadzone przez nauczycieli z Braniewa[7].
W 1931 przejął parafię w Chruścielu k. Braniewa. W 1937 został proboszczem w Jasnej w Prusach Zachodnich (obecnie w gminie Dzierzgoń), gdzie kontynuował badania z zakresu historii Warmii oraz nad spuścizną Mikołaja Kopernika[2].
Jest autorem blisko 500 publikacji[8] drukowanych w Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands. Był członkiem Warmińskiego Towarzystwa Historycznego oraz Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina[1].
Eugen Brachvogel prowadził ascetyczny tryb życia, nie pił, nie palił, rozwijał ruch abstynencki, skromnie się ubierał, drogę z Braniewa do Nowej Pasłęki (ok. 8 km), by odprawić niedzielną mszę św. w kościele Matki Boskiej Miłosierdzia, najczęściej przemierzał pieszo. Przez wiernych nazywany był pater Eugen[7].
Zmarł w szpitalu w Malborku 26 lutego 1942 roku. Nabożeństwo pogrzebowe zostało odprawione 3 marca 1942 w kościele św. Katarzyny w Braniewie, przewodził mu ks. dr Ernst Borchert, siostrzeniec ks. Brachvogela. Następnie kondukt żałobny przeszedł obok Kamiennego Domu na cmentarz św. Magdaleny na Koźlinie (przedwojenna dzielnica Braniewa), gdzie kapłan został pochowany[4][9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Jan Chłosta, Słownik Warmii, Olsztyn 2002, s. 48
- ↑ a b Kulturportal West Ost | Brachvogel, Eugen [online], kulturportal-west-ost.eu [dostęp 2019-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-08].
- ↑ Stolarz z Bisztynka wykonał narzędzia Kopernika [online], bisztynek24.pl [dostęp 2019-03-07].
- ↑ a b c Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands, Zeszyt 85, Braunsberg 1943
- ↑ Historia Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku | Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku [online] [dostęp 2019-03-07] (pol.).
- ↑ Informacja turystyczna w Braniewie. [dostęp 2015-01-15].
- ↑ a b Ernst Laws u.a. Ermländischer Hauskalender 1957, Nr. 8 In memoriam: Eugen Brachvogel, praca zbiorowa, s. 84-115
- ↑ Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands, Münster 1971, Band 35, s. 7
- ↑ Heilsberger Heimatbrief nr 19, Ostern 2018, s. 45