Filozofia nowej muzyki
Filozofia nowej muzyki (niem. Philosophie der neuen Musik) – książka Theodora Wiesengrunda Adorna z zakresu filozofii i estetyki muzyki, a także socjologii muzyki[1], powstała w latach 1940-48, a wydana w 1949. Tekst za punkt wyjścia przyjmuje tezy, przedstawione w badaniach Princeton Radio Research Project, a dotyczące charakteru komunikacji muzycznej za pośrednictwem radia[2].
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Tematyka | |||
| Data powstania |
1940-48[a] | ||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania |
Tübingen | ||
| Język |
niemiecki | ||
| Data wydania |
1949 | ||
| Wydawca |
J.C.B. Mohr (P. Siebeck) | ||
| Pierwsze wydanie polskie | |||
| Data wydania polskiego |
1974 | ||
| Wydawca |
Państwowy Instytut Wydawniczy | ||
| Przekład |
Fryderyka Wayda | ||
| |||
Autor, tłumacząc ograniczenie omawianego materiału do twórczości Igora Strawińskiego i Arnolda Schönberga, stwierdza, że istota (...) nowej muzyki znajduje właściwy wyraz dopiero w jej skrajnościach (...) Dlatego właśnie, a nie pod złudnym wrażeniem wielkich osobowości, omawiamy tylko tych dwóch twórców[3]. Adorno uważał, że ci dwaj reprezentowali jej [nowej muzyki] główne, przeciwstawne tendencje[1]: akceptację status quo (antyhumanizm, obiektywizacja, skostnienie, nieautentyczność) u Strawińskiego i radykalny wobec niego sprzeciw (niepokój, subiektywizm, wolność, autentyczność) w twórczości Schönberga[4].
Adorno stawia we wprowadzeniu tezę, że racja bytu nowatorskiej muzyki tkwi nie tyle w jej pozytywnej treści, ile w tym, że przez swą zorganizowaną beztreściowość zadaje ona kłam treści ustroju społecznego, który odrzuca[5], co Fubini uznaje za niemal profetyczną zapowiedź pewnych cech muzyki najnowszej awangardy, która kwestionuje samą możliwość ekspresji muzycznej, odrzuca ideę kompozycji jako zorganizowanej, pełnej i spójnej struktury, mającej być przedmiotem podziwu w salach koncertowych i operowych, i proponuje w zamian fetyszyzację materiału dźwiękowego[6].
Na książkę składa się wstęp i dwie części, poświęcone dwóm kompozytorom:
- Wprowadzenie (niem. Einleitung)
- Schönberg, czyli postęp (niem. Schönberg und der Fortschritt)
- Strawiński, czyli restauracja przyszłości (niem. Strawinsky und die Reaktion)
Uwagi edytuj
- ↑ Adorno w latach 1940-41 spisał wstępny kształt eseju, który stał się ostatecznie pierwszą częścią właściwego wykładu, poświęconą Arnoldowi Schönbergowi. P. Theodor Wiesengrund Adorno, Przedmowa do pierwszego wydania [w:] Idem: Filozofia nowej muzyki. Fryderyka Wayda (tłum.), Stefan Jarociński (przedmowa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 26. ISBN 83-86166-12-6.
Bibliografia edytuj
- Theodor Wiesengrund Adorno: Filozofia nowej muzyki. Fryderyka Wayda (tłum.), Stefan Jarociński (przedmowa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 280. ISBN 83-86166-12-6.
- Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 556. ISBN 978-83-7099-196-8.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 431. ISBN 978-83-7099-196-8.
- ↑ Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 430. ISBN 978-83-7099-196-8.
- ↑ Theodor Wiesengrund Adorno: Filozofia nowej muzyki. Fryderyka Wayda (tłum.), Stefan Jarociński (przedmowa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 33. ISBN 83-86166-12-6.
- ↑ Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 437. ISBN 978-83-7099-196-8.
- ↑ Theodor Wiesengrund Adorno: Filozofia nowej muzyki. Fryderyka Wayda (tłum.), Stefan Jarociński (przedmowa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 52. ISBN 83-86166-12-6.
- ↑ Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 432. ISBN 978-83-7099-196-8.