Wikipedia

Franciszek Löwy

Franciszek Michał Löwy (ur. 24 września 1890 w Brzeźnicy, zm. 14 lutego 1968 w Sanoku) – kapitan piechoty Wojska Polskiego.

Franciszek Löwy
Franciszek Löwi
Ilustracja
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

24 września 1890
Brzeźnica

Data i miejsce śmierci

14 lutego 1968
Sanok

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

2 Pułk Strzelców Podhalańskich,
kompania graniczna KOP „Białozórka”,
PKU Wadowice

Późniejsza praca

wójt gminy Komańcza

Faksymile
Odznaczenia
Medal Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

 
Powitanie gen. Tadeusza Kasprzyckiego podczas obchodów Święta Gór w Sanoku (14-18 sierpnia 1936). Trzeci od prawej wójt Franciszek Löwy
 
Grobowiec rodziny Löwych po renowacji (2022)

Franciszek Michał Löwy[a] urodził się 24 września 1890 w Brzeźnicy (wzgl. Bereźnicy) w powiecie wadowickim[1][2][3][4][5]. Był wyznania rzymskokatolickiego[2], synem Józefa Löwi, dozorcy budowy na dworcu kolejowym w Sanoku[1], tamtejszego urzędnika kolejowego[2] (zm. 1917[6]) i Anny z domu Maciszewskiej[7] wzgl. Witowskiej[8] (zm. 1913)[9][4]. Miał brata Józefa (ur. 1885)[1], siostrę Annę (ur. 1886, zamężna z Rudolfem Rothem)[8]. W młodości zamieszkiwał z rodziną w Sanoku przy ulicy Szpitalnej 157[10][2]. W 1914 zdał eksternistycznie egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku[11][3][12]. Podczas nauki szkolnej udzielał się w chórze gimnazjalnym[13]. Po maturze miał podjąć studia prawnicze[3].

Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[14]. Został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924[15][16]. W latach 20. był oficerem zawodowym 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku (1922[17], 1923[18], 1924[19]). W Sanoku nadzorował ostatnią fazę budowy miejscowego Domu Żołnierza, ukończonej w 1927[20]. W latach 20. był sekretarzem i skarbnikiem zarządu Towarzystwa Domu Żołnierza Polskiego w Sanoku[21][22]. W marcu 1928 ogłoszono, że jako oficer 2 p.s.p. został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza z równoczesnym przeniesieniem macierzyście do kadry oficerów piechoty[23][24]. Od 28 września 1928 sprawował stanowisko dowódcy kompanii granicznej KOP „Białozórka”[25]. W styczniu 1931 ogłoszono jego przeniesienie do Powiatowej Komendy Uzupełnień Wadowice z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego[26], gdzie pełnił funkcję kierownika I referatu administracji rezerw[27]. W styczniu 1934 ogłoszono zwolnienie go z zajmowanego stanowiska z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego[28]. W marcu 1934 ogłoszono, że został zwolniony z zajmowanego stanowiska (PKU Wadowice) z pozostawieniem bez przynależności służbowej i równoczesnym oddaniem do dyspozycji właściwego dowódcy Okręgu Korpusu oraz z zachowaniem dodatku służbowego[29]. Z dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu V z dniem 31 lipca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku[30].

W drugiej połowie lat 30. sprawował stanowisko wójta gminy Komańcza[31].

Po II wojnie światowej według stanu z 1958 zamieszkiwał w Sanoku[32]. W 1963 zamieszkiwał w Stanach Zjednoczonych w mieście New Britain w stanie Connecticut, a wcześniej przebywał też w Wielkiej Brytanii i w Argentynie[33]. Do końca życia był rencistą i mieszkał przy ul. Feliksa Gieli 22[4][5]. Zmarł 14 lutego 1968 w Sanoku[4][5]. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku 16 lutego 1967[4][5]. Jego żoną była Helena[34] (wzgl. Halina[b], ur. 26 września 1889 w Skołoszowie[34], córka c. k. radcy sądowego Bronisława de Rogala Lewickiego[35], siostra nauczyciela Stefana Lewickiego, zm. 27 lipca 1979 w Sanoku[34][36])[37].

Grobowiec rodziny Löwych, wykonany przez Pranowskiego, jest zwieńczony rzeźbą Jezusa Chrystusa dźwigającego krzyż[38]. Obiekt został wpisany do rejestru obiektów zabytkowych[39] a w 2020 został wpisany przez Instytut Pamięci Narodowej do ewidencji grobów weteranów walk o Wolność i Niepodległość Polski[40]. Na wniosek Stowarzyszenia Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku w 2021 IPN przyznał dotację na remont i konserwację grobowca Löwych[41]. Zakończenie renowacji ogłoszono 24 listopada 2022[42].

Odznaczenie edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Zarówno w księdze parafialnej, ewidencji szkolnej, na liście absolwentów sanockiego gimnazjum, jak i w ewidencji wojskowej (Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928, 1932), oraz na dokumencie urzędowym wydanym w 1936 podczas pełnienia przez niego stanowiska wójta gminy Komańcza, tożsamość była podawana jako „Franciszek Löwi” (względnie w pełnej wersji „Franciszek Michał Löwi” w „Monitorze Polskim” z 1931 nr 251, poz. 335). 26 stycznia 1934 ogłoszono sprostowanie nazwiska z „Löwi” na „Löwy”. Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Zmiany (sprostowania) nazwisk, imion i dat urodzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 31, 26 stycznia 1934.  Publikacja pt. Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958 wskazała formę nazwiska „Lewi”. Parafialna księga zmarłych podała tożsamość „Franciszek Michał Lowy”. Inskrypcja nagrobna wskazała na formę nazwiska „Löwy”.
  2. ↑ W księdze zmarłych wpisana pod imieniem „Helena” i takie podał w swoich wspomnieniach Janusz Szuber, zob. Anna Strzelecka, Janusz Szuber. Moi najbliżsi – zmyślenie i prawda. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, s. 77, 2003. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.  W treści inskrypcji nagrobnej umieszczono imię „Halina”.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 93, 266.
  2. ↑ a b c d CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 368.
  3. ↑ a b c XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: Fundusz Naukowy, 1914, s. 57.
  4. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 99 (poz. 17).
  5. ↑ a b c d Księga cmentarna nr 1. Matejki Rymanowska od 1973 do 2004 (stare cmentarze), s. 58 (poz. 12).
  6. ↑ Wskazany jako „Józef Löwi”. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 214 (poz. 134). Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. L 1917, (Tom J, str. 6, poz. 135).
  7. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 142 (poz. 28), 214 (poz. 134).
  8. ↑ a b Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 65 (poz. 57).
  9. ↑ W księdze parafialnej zapisano „Anna Löwi”, zm. 3 marca 1913 w wieku 54 lat. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 142 (poz. 28). Inskrypcja nagrobna podała rok śmierci 1912 w wieku 65 lat.
  10. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1905/1906 (zespół 7, sygn. 39). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 419.
  11. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 25, s. 3, 14 czerwca 1914. 
  12. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-07-05].
  13. ↑ Jan Ciałowicz: Przed półwieczem (wspomnienia i refleksje). W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 200.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 425.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 369.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 51.
  17. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 79.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 328.
  20. ↑ Stanisław Piekarski: Domy Żołnierza Polskiego. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997, s. 81. ISBN 83-85389-15-6.
  21. ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1919-1939 (zespół 23, sygn. 13, nr mikr. 160756). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 183.
  22. ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1930-1931 (zespół 23, sygn. 14, nr mikr. 160757). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 120, 121.
  23. ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Przenoszę do K. O. P.. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 97, 21 marca 1928. 
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 135, 207.
  25. ↑ Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Dederkały” w latach 1927-1934, Archiwum Straży Granicznej Szczecin. Listy płac batalionu granicznego KOP „Dederkały” w latach 1925-1939, Archiwum Straży Granicznej Szczecin.
  26. ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Przenoszę z K. O. P.. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 31, 28 stycznia 1931. 
  27. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 525.
  28. ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Zwolnienia ze stanowisk. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 5, 26 stycznia 1934. 
  29. ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Zwolnienia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 10, s. 134, 30 marca 1934. 
  30. ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Przeniesienia w stan spoczynku. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 14, s. 281, 22 grudnia 1934. 
  31. ↑ Potwierdza to dokument wydany przez Franciszka Löwy 30 lipca 1936, dotyczący programu organizowanych wówczas uroczystości Zjazdu Górskiego w Sanoku.
  32. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 134.
  33. ↑ Dokumentacja Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego z okazji 50-lecia egzaminu dojrzałości roczniak 1912-1914 Wychowanków Gimnazjum w Sanoku (15 i 16 czerwca 1963r.), AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 199, sygn. 1). s. 76.
  34. ↑ a b c Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 42 (poz. 75).
  35. ↑ Księga zgonów Parafii Greckokatolickiej w Sanoku 1855-1909. s. 117 (poz. 60).
  36. ↑ Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. Ł 1979, (poz. 75).
  37. ↑ Anna Strzelecka, Janusz Szuber. Moi najbliżsi – zmyślenie i prawda. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 3. Jubileusz Janusza Szubera, s. 77, 2003. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  38. ↑ Inwentarz Archiwum Historycznego Muzeum Historycznego w Sanoku. Nr teczki 341: Opis nagrobków przeznaczonych do odnowienia i przedstawiających wartość historyczną na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki w Sanoku. Muzeum Historyczne w Sanoku, s. 16.
  39. ↑ Zabytkowe nagrobki. starecmentarze.sanok.pl. [dostęp 2015-07-21].
  40. ↑ LOWY FRANCISZEK. bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2020-10-12].
  41. ↑ 2021-06-06: Stowarzyszenie Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku. facebook.com. [dostęp 2021-07-18].
  42. ↑ Ogłaszamy koniec renowacji grobowca Franciszka Lowy!. facebook.com, 2022-11-24. [dostęp 2022-11-26].
  43. ↑ M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Löwy&oldid=71914431”