Franciszek Malanowski
Franciszek Malanowski, ps. „Kruta”[1] (ur. 2 kwietnia 1902 w Wierzycach[2], zm. 2 października 1962 w Małomicach) – starszy sierżant Wojska Polskiego.
 starszy sierżant
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 kwietnia 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 października 1962 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy |
powstanie wielkopolskie |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 2 kwietnia 1902 roku w Wierzycach, w powiecie gnieźnieńskim, w rodzinie Jana (zm. 1916) i Antoniny z Królaków (zm. 1917)[1]. Po śmierci rodziców terminował u majstra kowalskiego Franciszka Dropika w Środzie Wielkopolskiej przy ulicy Wrzesińskiej 22[3].
W wieku 16 lat, jako ochotnik, wziął udział w powstaniu wielkopolskim. 24 lipca 1920 wstąpił do Wojska Polskiego[4][5]. W latach 30. XX wieku służył w Korpusie Ochrony Pogranicza[4][5]. Początkowo w kompanii granicznej „Raków” należącej do 6 Batalionu Ochrony Pogranicza w Iwieńcu, a następnie w 9 Batalionie Ochrony Pogranicza w Klecku, w Strażnicy KOP „Połowkowicze”.
W maju 1944 roku został dowódcą 1 drużyny w 202 plutonie ciężkich karabinów maszynowych Zgrupowania AK „Żaglowiec” (od 9 sierpnia 1944 roku - 21 pułk piechoty AK „Dzieci Warszawy”)[6]. „Jako dowódca rkm w walkach na Zdobyczy Robotniczej oraz Żoliborzu wykazał dużą inicjatywę i odwagę. Widząc zbliżający się samochód npla [nieprzyjaciela] podpuścił go na bardzo bliską odległość i zniszczył swoim ogniem. Zdobył samochód, 1 pm, 2 kb i 7 granatów”[7]. Za powyższy czyn bojowy dowódca Sił Zbrojnych w Kraju, rozkazem z dnia 26 sierpnia 1944 roku, odznaczył go Krzyżem Walecznych.
To samo zdarzenie tak opisał podporucznik Tadeusz Magier, dowódca 202 plutonu „(...) otrzymuję rozkaz obsadzenia swym plutonem ul. Słowackiego na wysokości ul. Krechowieckiej. Wszędzie trwa wytężona praca przy budowie barykad. Około południa likwidujemy 2 zbłąkane samochody niemieckie, przy okazji zdobywamy 1 pm, 2 kb, 1 pistolet i trochę amunicji (...)”.
23 września 1944 roku powrócił ze szpitala do macierzystego plutonu[8]. Po kapitulacji powstania dostał się do niemieckiej niewoli. W 1945, po wyzwoleniu, wcielony do Polskich Kompanii Wartowniczych. 6 kwietnia 1946 roku powrócił z Niemiec i zarejestrował się w Punkcie Przyjęcia Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w Szczecinie[9]. Zmarł 2 października 1962 w Małomicach i został pochowany na tamtejszym cmentarzu komunalnym[1].
Był żonaty z Bronisławą z Matusewiczów, z którą miał troje dzieci: Jerzego (1932–2000), podpułkownika Wojska Polskiego, Zofię (ur. 1935) i Tadeusza (ur. 1938).
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Walecznych - 26 sierpnia 1944 roku[10]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Franciszek Malanowski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-03-05].
- ↑ Poświadczenie obywatelstwa wydane 29 maja 1928 przez Starostwo Powiatowe w Nieświeżu. W poświadczeniu obywatelstwa, jako miejsce urodzenia podano Breitenfelde, w powiecie bydgoskim.
- ↑ Przekaz ustny Jerzego Malanowskiego i Księga Adresowa Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zachodniej Polski, 1925.
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-03-05]..
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-03-05]..
- ↑ Wykaz imienny 202 Plutonu z dnia 6 sierpnia 1944 r.
- ↑ Dodatek do rozkazu Nr 28/44 „Żywiciela” z dnia 28 sierpnia 1944 r.
- ↑ Rozkaz Nr 43 dowódcy Zgrupowania „Żaglowiec” z dnia 23 września 1944 roku.
- ↑ Zaświadczenie Nr 281424 wydane 6 kwietnia 1946 r. w Punkcie Przyjęcia PUR w Szczecinie.
- ↑ Rozkaz Nr 24 dowódcy 21 Pułku Piechoty z dnia 28 sierpnia 1944 roku.
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Magier, Z walk 21 Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy” w czasie powstania warszawskiego, Wojskowy Przegląd Historyczny nr 3 (89), Warszawa 1979, s. 142-171.