Franciszek Rost
Franciszek Ksawery Rost (ur. 5 listopada 1890 w Wielichowie, zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – major lekarz Wojska Polskiego, doktor medycyny, powstaniec wielkopolski i uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, ofiara zbrodni katyńskiej.
 major lekarz
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 listopada 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1921 i 1939–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
lekarz polowy |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie Hieronima i Józefy z Góreckich[1]. Szkołę podstawową ukończył w rodzinnym Wielichowie, a gimnazjum humanistyczne w Gnieźnie. Już jako gimnazjalista i student działał w polskich organizacjach narodowych w zaborze pruskim. W latach 1911–1914 studiował na wydziałach lekarskich na uniwersytetach: w Berlinie, Strasburgu i Lipsku[2]. Od sierpnia 1914 zmobilizowany do armii niemieckiej[2]. W latach 1914–1918 służył jako lekarz-chirurg w niemieckim szpitalu polowym.
Od 5 stycznia 1919[2] włączył się do powstania wielkopolskiego, tworząc od podstaw służbę sanitarną w powstańczej kompanii wielichowskiej i szpital powstańczy w Rakoniewicach. Po 29 stycznia 1919 walczył na froncie północnym powstania wielkopolskiego, pod Szubinem, Rynarzewem, Kcynią i Żninem[2]. Był także przedstawicielem polskiej strony w negocjacjach dotyczących poddania przez Niemców Wolsztyna. Po 11 listopada 1919 służył w 10 pułku strzelców wielkopolskich (późniejszy 68 pułk piechoty) na froncie wschodnim m.in. w okolicach Mołodeczna[3].
Szczególnie zasłużył się 8 lipca 1920 "na odcinku Dubonory - Puszcza Łabunie, gdzie opatrywał rannych na polu bitwy pod silnym ostrzałem km-ów". Za tę postawę został odznaczony Orderem Virtuti Militari[3].
24 września 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana lekarza, w Korpusie Lekarskim, w grupie oficerów byłej armii niemieckiej[4]. W wyniku trudów wojennych i osłabienia organizmu zachorował ciężko na tyfus plamisty. Po powrocie do zdrowia ponownie wrócił na front, a następnie skierowano go w listopadzie 1920 do pracy w 708 szpitalu polowym w ramach 17 DP[3]. Tam pełnił służbę jako dowódca szpitala, później też zastępca szefa sanitarnego. 1 maja 1921 został przeniesiony do rezerwy. Pracował w klinice w Poznaniu[3].
Od 1 kwietnia 1922 do wybuchu II wojny światowej był dyrektorem szpitala powiatowego w Nowym Tomyślu. W dniu 24 maja 1935 obronił doktorat z medycyny na Uniwersytecie Poznańskim. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 25. lokatą w korpusie oficerów rezerwy zdrowia, grupa lekarzy[5].
We wrześniu 1939 ewakuowany wraz z 7 Szpitalem Okręgowym z Poznania na wschód, dostał się w bliżej nieznanych okolicznościach do niewoli radzieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku, zamordowany strzałem w tył głowy w Katyniu.
5 października 2007 Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[6]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Życie prywatne edytuj
Z małżeństwa ze Stefanią Malatyńską miał dwie córki: Barbarę i Danutę. Podczas wojny żona wraz z córkami została wysiedlona do Kraśnika. W katastrofie kolejowej 30 marca 1944 r. pod Zemborzycami zginęła Stefania Rost z córką Danutą. Barbara została ranna. Wnukiem dr. Franciszka Rosta jest poznański fizyk – profesor dr hab. Roman Świetlik.
Upamiętnienie edytuj
Przy ulicy 3 Stycznia w Nowym Tomyślu znajduje się poświęcony mu mural[7].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[3]
- Krzyż Walecznych[3]
- Medal Niepodległości (25 lutego 1932)[8]
- Srebrny Krzyż Zasługi (22 maja 1937)[9]
Przypisy edytuj
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 534.
- ↑ a b c d Polak (red.) 1991 ↓, s. 125.
- ↑ a b c d e f Polak (red.) 1991 ↓, s. 126.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 6 października 1920 roku, s. 961.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 604.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ [1] Informacja ze strony nowytomysl.pl
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 48, poz. 53 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 117, poz. 178 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Antoni Czubiński, Bogusław Polak: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918–1919. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002, s. 308–309. ISBN 83-7177-014-6.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Bogusław Polak: Powstańcy wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918–1919,Poznań 2008 (biogram opracowany przez Zdzisława Kościańskiego).
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.