Wikipedia

Górczyn (Poznań)

część miasta Poznania

Górczyn – część miasta Poznania, w jego zachodniej części, na osiedlu samorządowym Górczyn.

Górczyn
Część miasta Poznania
Ilustracja
Górczyn, zabudowa ul. Górczyńskiej - XIX w., międzywojenna i powojenna
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miasto

Poznań

SIMC

0969445

Strefa numeracyjna

(+48) 61

Tablice rejestracyjne

PO, PY

Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Górczyn”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Górczyn”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Górczyn”
52,379056°N 16,873755°E/52,379056 16,873755
Multimedia w Wikimedia Commons
XVI-wieczna kopia dokumentu Przemysła II z 1284 r. lokującego Górczyn (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)

Historia edytuj

Pierwsze wzmianki o wsi Górczyn pojawiają się w dokumentach z XIII wieku[1]. Część wsi nadał miastu król Władysław Łokietek w 1299, jednak pod warunkiem utrzymywania po czterech kuszników i stróżów. Druga część wsi była własnością mieszczanina poznańskiego, a trzecia wikariusza katedralnego. W 1469 miasto wykupiło część mieszczańską, należącą wówczas do Jana Słupskiego i chciało opanować całą wieś. W 1600 Piotr Górczyn rodem z tej wsi, kanonik krakowski i wikariusz przy katedrze poznańskiej, wytoczył miastu proces o cztery łany sołeckie. Część wsi Górczyno, będąca własnością kapituły katedralnej poznańskiej, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[2]. Proces przeciągał się do 1610, kiedy to miasto ostatecznie otrzymało całą wieś. Folwark górczyński przynosił Poznaniowi około 1500 złotych polskich dochodu rocznie[3]. Po zniszczeniach wojennych i epidemiach, które nawiedziły Wielkopolskę w XVII i XVIII wieku, w latach 1750–1753 władze Poznania sprowadziły do wsi kolonistów z okolic Bambergu - przodków Bambrów. Według danych ze spisu powszechnego w 1789 (pierwszego w Polsce) Górczyn zamieszkiwały 263 osoby (w 1819 było ich tylko 218[4]). 30 lipca 1814 około godz. 19.00 od Górczyna rozpoczęło się formowanie konduktu i wprowadzenie do Poznania zwłok księcia Józefa Poniatowskiego, wwiezionych przez generała Michała Sokolnickiego. W Górczynie kondukt powitał książę Kalikst Poniński. Oprócz Sokolnickiego kondukt dalej poprowadził też generał Jan Nepomucen Umiński[5]. Mieszkańcy Górczyna jako jedni z nielicznych, pod dowództwem swojego sołtysa, Macieja Palacza, wzięli udział w powstaniu 1846 roku. Pod koniec XIX wieku były tu dwa większe folwarki włościańskie, należące do braci Palaczów[6]. Po zniesieniu Twierdzy Poznań, w 1900 roku wieś włączono do Poznania. W czasach zaborów władze pruskie nadały wsi, a później części Poznania urzędową nazwę Gortschin. Szczególny rozwój dzielnicy miał miejsce w latach 20. i 30. wieku. W 1929 powołano odrębną dla mieszkańców Górczyna parafię św. Krzyża.

Górczyn w latach 1954–1990 należał do dzielnicy Grunwald.

W 1993 roku utworzono jednostkę pomocniczą miasta Osiedle Górczynek[7]. W 1994 r. utworzono Osiedle ks. Ignacego Skorupki[8]. Następnie w 1999 r. utworzono osiedle Górczyn[9]. W 2002 r. zmieniono granice osiedla Górczynek[10]. W 2010 r. w Poznaniu przeprowadzono reformę funkcjonalną jednostek pomocniczych i zdecydowano o połączeniu z dniem 1 stycznia 2011 roku osiedli administracyjnych Górczyn, Górczynek i os. ks. Ignacego Skorupki w jedno osiedle Górczyn[11].

Architektura edytuj

Przy takich ulicach jak Palacza, Sielska, Kuźnicza i Kosynierska pozostały zabudowania z XIX wieku, w tym pozostałości wiejskich zagród. W latach 2004–2007 znaczna część budynków została ocieplona i uzyskała nową kolorystykę. Przy ul. Głogowskiej, przed Wiaduktem Kosynierów Górczyńskich, można podziwiać wzniesione w latach 1927–1929 według projektu Jerzego Tuszowskiego pierwsze w Poznaniu modernistyczne osiedle mieszkaniowe, zwane popularnie Budowkami. W połowie lat 70. XX wieku na Górczynie zaczęły powstawać bloki mieszkalne z wielkiej płyty. Na skraju Górczyna, przy ul. Ściegiennego, położony jest Cmentarz Górczyński. Na Górczynie są zlokalizowane szkoły – Szkoła Podstawowa nr 10 im. Arkadego Fiedlera przy ul. Bosej (tzw. ,,Budynek A") wraz z budynkiem starego Gimnazjum nr 50 na ul. Ściegiennego (tzw. ,,Budynek B") oraz Szkoła Podstawowa nr 69 im. Jarogniewa Drwęskiego wraz z budynkiem starego Gimnazjum nr 53 przy ul. Winklera; a także dwa przedszkola: w Parku Górczyńskim i przy ulicy Bosej. W związku z tym, iż teren jest uzbrojony we wszystkie media wykorzystuje się każdy wolny kawałek ziemi. Powstają nowe budynki. I tak zbudowany w 2010 roku budynek przy ul. Górczyńskiej 42, budowany obecnie budynek przy ul. Górczyńskiej 46, a także budowany obecnie budynek przy ulicy Jarochowskiego między ulicami Sielską a Górczyńską.

Komunikacja edytuj

Na Górczynie znajduje się Wiadukt Kosynierów Górczyńskich. Pod wiaduktem znajduje się stacja kolejowa Poznań Górczyn, skąd można pojechać w kierunku Zbąszynka, Zielonej Góry, Nowego Tomyśla a także do stacji Poznań Główny. Przez Poznań Górczyn przebiegają również tory kolejowe dla pociągów jadących bezpośrednio (bez wjazdu na Poznań Główny) w kierunku stacji Poznań Starołęka i dalej. W związku z meczami EURO 2012 w Poznaniu stacja kolejowa Poznań Górczyn miała być znacznie zmodernizowana, do czego ostatecznie nie doszło.

Po trzech latach remontu w dniu 14 maja 2009 oddano do użytku zmodernizowany odcinek ulicy Głogowskiej na odcinku od Wiaduktu Kosynierów Górczyńskich aż do węzła Poznań Komorniki z południową obwodnicą Poznania (autostrada A2).

Komunikacja miejska edytuj

Z pętli tramwajowej Górczyn PKM odjeżdżają tramwaje 3 linii:[12]

  • 5 → Zawady
  • 14 → Os. Sobieskiego
  • 17 → Starołęka PKM

W bezpośrednim sąsiedztwie pętli tramwajowej[13] znajduje się również dworzec autobusowy „Górczyn PKM”, na którym zatrzymują się:

  • linie podmiejskie podlegające ZTM Poznań[14]
    •  610 → Dębiec (przewoźnik: Translub Luboń)
    •  614 → Luboń/Kręta (przewoźnik: Translub Luboń)
    •  616 → Luboń/Żabikowo (przewoźnik: Translub Luboń)
    •  701 → Komorniki/Jeziorna (przewoźnik: PUK Komorniki)
    •  702 → Komorniki/Osiedle Zielone Wzgórze (przewoźnik: PUK Komorniki)
    •  703 → Konarzewo/Pętla (przewoźnik: PUK Komorniki)
    •  704 → Głuchowo/Stawna (przewoźnik: PUK Komorniki)
    •  705 → Konarzewo/Pętla (przewoźnik: PUK Komorniki)
    •  707 → Rosnówko/PKM (przewoźnik: PUK Komorniki)
    •  710 → Komorniki/Kolumba (przewoźnik: PUK Komorniki)
  • linie podmiejskie nocne podlegające ZTM Poznań[14]
    •  250 → Głuchowo/Stawna (przewoźnik: PUK Komorniki)

Zobacz też edytuj

Galeria zdjęć edytuj

  •  
    Nowa część Górczyna - ul. Arciszewskiego
  •  
    Kościół parafialny pw. Św. Krzyża przy ul. Częstochowskiej
  •  
    Kościół Ewangelicznych Chrześcijan "Emmanuel"

Przypisy edytuj

  1. ↑ Górczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 519.
  2. ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 246.
  3. ↑ Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1971, s.152
  4. ↑ red. Jerzy Topolski, Dzieje Poznania, tom 2, PWN, Warszawa-Poznań, 1994, s.222, ISBN 83-01-08194-5
  5. ↑ Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1971, s.241-242
  6. ↑ Maksymilian Studniarski, Gurczyn lub ''Górczyn'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 912.
  7. ↑ Uchwała Nr XCI/530/93 Rady Miasta Poznania z dnia 19 października 1993 r. w sprawie powołania Osiedla Poznań-Górczynek
  8. ↑ Uchwała Nr CVI/620/94 Rady Miasta Poznania z dnia 17 maja 1994 r. w sprawie powołania Osiedla Ks. Ignacego Skorupki
  9. ↑ Uchwała Nr XVII/191/III/99 Rady Miasta Poznania z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie utworzenia Osiedla Górczyn w Poznaniu
  10. ↑ Uchwała Nr XCVII/1117/III/2002 Rady Miasta Poznania z dnia 24 września 2002 r. w sprawie zmiany granic Osiedla Górczynek w Poznaniu
  11. ↑ Uchwała Nr LXXV/1057/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 6 lipca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2010 r. Nr 180, poz. 3355)
  12. ↑ Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Mapa sieci tramwajowej. ztm.poznan.pl, 2017-10-29. [dostęp 2017-11-15]. (pol. • ang.).
  13. ↑ Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Rozmieszczenie przystanków komunikacji miejskiej: Górczyn. ztm.poznan.pl. [dostęp 2017-11-15]. (pol.).
  14. ↑ a b c Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Mapa sieci połączeń ZTM Poznań. ztm.poznan.pl, 2021-03-20. [dostęp 2023-07-16]. (pol. • ang.).
  15. ↑ Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Mapa sieci połączeń nocnych ZTM Poznań. ztm.poznan.pl, 2023-07-10. [dostęp 2023-07-16]. (pol. • ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Górczyn_(Poznań)&oldid=72872993”