Gajusz Rabiriusz Postumus
Gajusz Rabiriusz Postumus (Gaius Rabirius Postumus) – rzymski ekwita, następnie senator, finansista broniony przez Cycerona w 54 p.n.e. w zachowanej mowie Pro Rabirio Postumo[1].
Rabiriusz był synem Gajusza Kurcjusza i Rabirii[2]. Prawdopodobnie początkowo nosił imię Gajusz Kurcjusz Postumus. W kilku listach Cycerona do Attyka (ad Atticum) i do przyjaciół (ad Familiares) wymieniany jest jako Kurcjusz, Postumus lub Kurcjusz Postumus[3]. Został adoptowany przez wuja ze strony matki Gajusza Rabiriusza. Pochodził ze stanu ekwitów, następnie został włączony do stanu senatorskiego.
W 59 p.n.e. pożyczył dużą sumę pieniędzy władcy Egiptu Ptolemeuszowi XII Auletesowi, który przyrzekł Cezarowi zawrotną kwotę 6000 talentów za uznanie go za króla Egiptu oraz sprzymierzeńca i przyjaciela ludu rzymskiego[4][5]. W 55 p.n.e. Ptolemeusz mianował Rabiriusza diojketesem, czyli ministrem finansów[6][7], co umożliwiło mu bezwzględne ściąganie z poddanych zaległych długów królewskich[8]. Rabiriusz mógł więc odzyskać swoje wierzytelności oraz zebrać 10 000 talentów na łapówkę dla namiestnika Syrii Aulusa Gabiniusza za jego pomoc w odzyskaniu tronu przez Ptolemeusza[7]. Po roku zdzierstw Rabiriusza, w obliczu groźby rebelii, Ptolemeusz usunął rzymskiego bankiera ze stanowiska i uwięził go[9]. Wobec zagrożenia życia Rabiriusz uciekł do Rzymu, gdzie został oskarżony w senacie przez Gajusza Memmiusza o zdzierstwa, przekupstwo i służbę u obcego władcy[7][10][11]. Mimo obrony Cycerona z 54 p.n.e. został skazany na wygnanie[7][12]. Wrócił w czasie dyktatury Cezara[7], który do 49 p.n.e. wprowadził go do stanu senatorskiego[13].
W 48 p.n.e. wspierał Cezara w walce z Pompejuszem w Grecji, gdy wojska Cezara miały się przeprawić z Brundyzjum do Dyrrachium[14]. W 47 p.n.e. był krótko prokonsulem Azji[15]. Na początku 46 p.n.e. brał udział w kampanii afrykańskiej Cezara przeciwko zwolennikom Pompejusza, gdy dowodził okrętami wojennymi transportującymi posiłki i zaopatrzenie z Sycylii[16]. W planach Rabiriusza było ubieganie się o urząd konsula[17]. Po śmierci Cezara w 44 p.n.e. znalazł się wśród zwolenników Oktawiana[18].
Przypisy edytuj
- ↑ Kumaniecki 1989 ↓, s. 334-335.
- ↑ Swetoniusz 1987 ↓, s. 214. Przypis podaje informację o rodzicach.
- ↑ Cyceron, ad Atticum IX 2A 2 jest Kurcjusz Postumus, ad Atticum XII 49 2, IX 5 1, ad Familiares 2 16 7 jest Kurcjusz, ad Atticum XII 49 2, XV 2 3 jest Postumus.
- ↑ Kwiatkowski 2002 ↓, s. 931.
- ↑ Bravo i Wipszycka 1992 ↓, s. 215.
- ↑ Burstein 2008 ↓, s. 28.
- ↑ a b c d e Kwiatkowski 2002 ↓, s. 935.
- ↑ Grabowski 2005 ↓, s. 280.
- ↑ Krawczuk 2000 ↓, s. 78-79.
- ↑ Bravo i Wipszycka 1992 ↓, s. 216.
- ↑ Swetoniusz 1987 ↓, s. 214. Boski Klaudiusz 16. Na jego sprawę powoływał się cesarz Klaudiusz, gdy uzasadniał przyczynę usunięcia z senatu senatora, który opuścił Italię, bo towarzyszył pewnemu królowi na prowincję.
- ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. 1988, s. 634.
- ↑ Cyceron, ad Atticum IX 5 1-2. W liście datowanym na 10 marca 49 p.n.e. Cyceron wspomina o Postumusie jako o członku senatu. "(...) Haec qui in mea villa non feram, Curtium in curia potero ferre? [2] Age, finge me quamvis eustomachos haec ferentem (...)". W tłumaczeniu: "Ja, który nie mogę takich rzeczy znieść u siebie w willi czyż będę mógł znosić Kurcjusza w senacie? [2] Wyobraź sobie jednak, że znoszę to z zimną krwią (...)".
- ↑ Appian, Historia Rzymska, ks. XIV, Wojny domowe II, 58-59.
- ↑ Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, ks. XIV, rozdz. X, 20.
- ↑ Wojna afrykańska 8, 26.
- ↑ Cyceron, ad Atticum XII 49 2. W liście datowanym na 19 maja 45 p.n.e. Cyceron z ironią wspomina o Postumusie, który zastanawia się nad kandydowaniem na konsula. "(...) O tempora! fore cum dubitet Curtius consulatum petere! (...)". W tłumaczeniu: "(...) Co za czasy, że Kurcjusz myśli o kandydowaniu na konsula! (...).
- ↑ Cyceron, ad Atticum XV 2 3. W liście datowanym na maj/czerwiec 44 p.n.e. Cyceron wspomina o Postumusie, który wspierał Oktawiana w przygotowaniach igrzysk na cześć zwycięstwa Cezara pod Farsalos. "(...) De Octavi contione idem sentio quod tu, ludorumque eius apparatus et Matius ac Postumus mihi procuratores non placent; (...)".
Bibliografia edytuj
- Źródła
- Cyceron: Wybór listów. Przełożyła Gabriela Pianko, opracowanie Marian Plezia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – De Agostini, 2004. ISBN 83-04-04742-X.
- Marcus Tullius Cicero: Pro Rabirio Postumo. Tłumaczenie Mary Siani-Davies. Oxford University Press, 2001. ISBN 0-19-924096-5. (ang.).
- Józef Flawiusz: Dawne dzieje Izraela. Tłumaczenie Zygmunt Kubiak, Jan Radożycki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Rytm", 2001. ISBN 83-88794-46-9.
- Gajusz Swetoniusz: Żywoty cezarów. Przekład i wstęp Janina Niemirska-Pliszczyńska, przedmowa Józef Wolski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 214. ISBN 83-04-01648-6.
- Wojna afrykańska. W: Corpus Caesarianum. Tłumaczenie i opracowanie Eugeniusz Konik i Wanda Nowosielska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006. ISBN 83-229-0344-8.
- Opracowania
- Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992, s. 215-216. ISBN 83-01-06653-9.
- Stanley M. Burstein: Kleopatra i jej rządy. Tłumaczenie Barbara Godzińska. Warszawa: Bellona, 2008, s. 28. ISBN 978-83-11-10995-7.
- Tomasz Grabowski: Ptolemeusze i Rzym. Przyjaźń czy zależność. Stosunki polityczne w latach 273-43 p.n.e.. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2005. ISBN 83-88737-87-2.
- Aleksander Krawczuk: Kleopatra. Gdańsk: Tower Press, 2000, s. 78-79.
- Kazimierz Kumaniecki: Cyceron i jego współcześni. Warszawa: Czytelnik, 1989, s. 334-335. ISBN 83-07-01455-7.
- Bogusław Kwiatkowski: Poczet faraonów: życie, legenda, odkrycia. Warszawa: Iskry, 2002, s. 931, 935. ISBN 83-207-1677-2.
- Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988. ISBN 83-01-03529-3.
Linki zewnętrzne edytuj
- PRO C. RABIRIO POSTVMO ORATIO Mowa Cycerona w obronie Rabiriusza Postumusa na stronie The Latin Library (łac.)
- M. TVLLI CICERONIS EPISTVLAE AD ATTICVM Listy Cycerona do Attyka na stronie The Latin Library (łac.)
- M. TVLLI CICERONIS EPISTVLAE AD FAMILIARES Listy Cycerona do przyjaciół na stronie The Latin Library (łac.)