Gniazdówka czerwonawa
Gniazdówka czerwonawa (Neottiella rutilans (Fr.) Dennis) – gatunek grzybów należący do rodziny Pyronemataceae[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gniazdówka czerwonawa |
| Nazwa systematyczna | |
| Neottiella rutilans (Fr.) Dennis British Cup Fungi & their Allies: 28 (1960) | |
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Neottiella, Pyronemataceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[2].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1822 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Peziza rutilans. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1960 Richard William George Dennis[2].
Ma 15 synonimów. Niektóre z nich:
- Leucoscypha rutilans (Fr.) Dennis & Rifai 1968
- Octospora rutilans (Fr.) Dennis & Itzerott 1973[3].
Nazwę polską podaje internetowy atlas grzybów[4].
Morfologia edytuj
Owocniki typu apotecjum o szerokości 3–12 mm, kształtu małżowiny, z podobną do trzonu podstawą. Warstwa hymenialna wklęsła, pomarańczowa, brzeg i zewnętrzna część apotecjum pokryta włoskami. Worki 8-zarodnikowe, zarodniki w jednym rzędzie. Askospory elipsoidalne (18–)20–26(–30) x (11–)12–15 µm, ich ornamentacja składa się z często nieciągłych grzbietów tworzących często niekompletną siateczkę. W skrajnych przypadkach grzbiety mogą zostać zredukowane do pojedynczych brodawek[5].
Występowanie i siedlisko edytuj
Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i północnej części Ameryki Południowej[6]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 9 stanowisk[7], w późniejszych latach podano kilka nowych[8], a najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[4].
Owocuje jesienią jako jasnożółto-pomarańczowe „dyski” (apotecja) wśród mchów Polytrichum i pokrewnych[9]. Ma tendencję do wzrostu wśród mchów, zwłaszcza gatunku Polytrichum, na glebach piaszczystych na wrzosowiskach, pojawiając się jesienią i zimą[10]. Podobnie jak inne grzyby apotecjowe, górna powierzchnia jest powierzchnią wytwarzającą zarodniki, a ponieważ jest skierowana do góry, zarodniki nie mogą wypaść. Zamiast tego zarodniki są wyrzucane, gdy grzyb jest ruszony; jeśli kielich zostanie mocno uderzony, gdy dojrzeje, chmura zarodników unosi się w postaci cienkiej mgły[10].
Przypisy edytuj
- ↑ Ilgaz Akata, Three pyronemataceous macrofungi genera new to Turkish Mycota, „Turkish Journal of Botany”, 37, 2013, s. 977–980, DOI: 10.3906/bot-1206-30.
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-07-02].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-07-02] (ang.).
- ↑ a b Aktualne stanowiska Neottiella rutilans w Polsce [online], gbif.org [dostęp 2023-07-02] (pol.).
- ↑ Neottiella rutilans (Fr.) Dennis [online], Bryoparasitic Pezizales [dostęp 2023-07-02] (ang.).
- ↑ Występowanie Neottiella rutilans na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-07-02].
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 84,85, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-01].
- ↑ Roger Phillips, Mushrooms: A comprehensive guide to mushroom identification, Londyn, 12 września 2013, s. 367, ISBN 978-1-4472-6402-6, OCLC 970603318.
- ↑ a b F.H. Brightman, The Oxford Book of Flowerless Plants, Oxford University Press, 1974, s. 150, ISBN 0-19-910004-7.