Gnilik czteroplamy

	Hister quadrimaculatus
	Linnaeus, 1758
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	gnilikowate
Podrodzina	Histerinae
Plemię	Histerini
Rodzaj	Hister
Gatunek	Hister quadrimaculatus
Synonimy
	Hister cephallenicus Daniel, 1906; Hister crassimargo Gozis, 1886; Hister gagates Illiger, 1807; Hister lunatus Scriba, 1790; Hister pelopis Marseul, 1861; Hister reniformis Olivier, 1789; Hister scapularis Fischer de Waldheim, 1823; Hister sinuatus Herbst, 1792; Hister aethiops Heer, 1841; Hister marshami Stephens, 1830;

Gnilik czteroplamy^[1], bedryk czteroplam^[2] (Hister quadrimaculatus) – gatunek chrząszcza z rodziny gnilikowatych i podrodziny Histerinae.

Taksonomia edytuj

Gatunek opisany został w 1758 roku przez Karola Linneusza^[3].

Opis edytuj

Ciało długości od 7^[1] lub 8^[4] do 11 mm, nieco wydłużone. Czułki brunatne. Epipleury przedplecza grubo punktowane i owłosione. Pokrywy czarne z dwiema czerwonymi plamami na każdej, które jednak zwykle zlewają się w różne wzory, a niekiedy zanikają całkowicie i tylko epipleury pokryw pozostają czerwone. Odnóża przednie z trzema dużymi zębami na goleniach. Propigidium pośrodku gładkie, a po bokach i u nasady punktowane. Pygidium punktowane gęsto i grubo^[4].

Biologia i ekologia edytuj

Bytuje w odchodach bydła domowego i koni, a niekiedy pod gnijącymi roślinami i w grzybach^[1]^[5]. Imagines jak i larwy gnilika są drapieżne i polują na żyjące w odchodach owady. Chrząszcz ten dożywa 2-3 lat^[1].

Zaniepokojony udaje martwego, wciągając głowę we wgłębienie na przedtułowiu^[1].

Rozprzestrzenienie edytuj

W Europie wykazany został z Albanii, Andory, Austrii, Białorusi, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Danii, Estonii, europejskiej Turcji, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, byłej Jugosławii, Korsyki, Krety, Luksemburgu, Macedonii Północnej, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Rosji, w tym obwodu królewieckiego, Rumunii, Sardynii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Sycylii, Ukrainy, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch^[3]. Ponadto znany z Azji Mniejszej i Środkowej, Kaukazu i Algierii^[5]

W Polsce bardzo rzadki, znany wyłącznie z kilku stanowisk^[5].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roland Gerstmeier, przeł. Henryk Grabarczyk: Chrząszcze. Rozpoznawanie i oznaczanie. Multico, seria: Przewodnik kieszonkowy. ISBN 83-7073-105-8.
↑ Owady: 129 rysunków kolorowych. Wydawnictwo M. Arcta, około 1925, s. 8, seria: Atlasiki kieszonkowe.
↑ ^a ^b Hister quadrimaculatus na Fauna Europaea. [dostęp 2014-05-27].
↑ ^a ^b Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 11 – 12 Sphaeritidae i Gniliki – Histeridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973, s. 57-56.
↑ ^a ^b ^c Hister quadrimaculatus w Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-05-27].

[Gerstmeier-1] Roland Gerstmeier, przeł. Henryk Grabarczyk: Chrząszcze. Rozpoznawanie i oznaczanie. Multico, seria: Przewodnik kieszonkowy. ISBN 83-7073-105-8.

[am-2] Owady: 129 rysunków kolorowych. Wydawnictwo M. Arcta, około 1925, s. 8, seria: Atlasiki kieszonkowe.

[fe-3] Hister quadrimaculatus na Fauna Europaea. [dostęp 2014-05-27].

[Mazur-4] Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 11 – 12 Sphaeritidae i Gniliki – Histeridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973, s. 57-56.

[colpol-5] Hister quadrimaculatus w Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-05-27].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]