Gołąbek cukrówka

Gołąbek cukrówka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	gołąbek
Gatunek	gołąbek cukrówka
	Nazwa systematyczna
	Russula alutacea (Fr.) Fr; Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 362 (1838)
	Zasięg
	; Zasięg występowania w Europie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gołąbek cukrówka (Russula alutacea (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus alutaceus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Russula^[1].

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1991 r. Wcześniej gatunek ten (i podobne) podawany był pod nazwami: gołąbek czerwonka, cukrówka, gołąbek czerwony, syrojeszka czerwona, serojeszka czerwona^[2].

Morfologia edytuj

Kapelusz: Średnica 7– 15 cm, kształt początkowo półkolisty, później coraz bardziej rozpostarty, na koniec z wklęsłym środkiem. Barwa górnej powierzchni kapelusza bardzo zmienna, najczęściej ciemnopurpurowa, winna, brązowoczerwona, z nabiegłym oliwkowobrązowo lub zielonawo środkiem. Dość często występują czerwonawe plamy. Brzeg tępy, podgięty i równy, w starszych owocnikach nieco karbowany. Skórka z górnej części kapelusza łatwo się zdejmuje (do połowy kapelusza)^[3].
Blaszki: Grube i szerokie, czasami rozwidlone lub tworzące anastomozy. U młodych osobników kremowe, u starszych ciemnożółte^[3].
Trzon: Wysokość 4–8 cm, grubość 1,5–3 cm, walcowaty, początkowo pełny, później watowaty, bez pierścienia. Gładki, biały, miejscami różowe smugi^[3].
Miąższ: Gruby, jędrny, o łagodnym smaku i słabym owocowym zapachu. Ma biały kolor, tylko przy brzegu kapelusza jest żółtawy^[3].
Wysyp zarodników: Żółty. Zarodniki szeroko elipsoidalne o powierzchni brodawkowato-siateczkowatej i rozmiarach 7–10 × 6–8,5 μm, pokryte dużymi brodawkami, które miejscami tworzą paciorkowate linie lub niepełne grzbiety. Łysinka dobrze widoczna. Podstawki 45-58 × 10,5–13 μm. Cystydy do 117 × 14,5 μm, wrzecionowate, zakończone długim i ostrym kończykiem, słabo reagujące z sulfowaniliną^[3].
Gatunki podobne

Bywa mylony z gołąbkiem oliwkowym (Russula olivacea), a także z gołąbkiem Romella (Russula romellii)^[3].

Występowanie edytuj

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i Australii^[4]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający^[5].

Grzyb naziemny występujący w lasach liściastych, rzadziej w iglastych, także w parkach. Rośnie na ziemi wśród liści, szczególnie pod bukami, rzadziej pod dębami. W lasach iglastych rośnie pod świerkiem pospolitym i sosną zwyczajną. Owocniki pojawiają się od lipca do października^[2].

Znaczenie edytuj

Grzyb jadalny, mykoryzowy^[3].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 595, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 150, ISBN 83-01-09137-1 .
↑ Występowanie Russula alutacea na świecie (mapa) [online], gbif.9rg [dostęp 2024-04-21] (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 69, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[check-2] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 595, ISBN 83-89648-09-1 .

[rus-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 150, ISBN 83-01-09137-1 .

[gbif-4] Występowanie Russula alutacea na świecie (mapa) [online], gbif.9rg [dostęp 2024-04-21] (ang.).

[mirek-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 69, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]