HMS Olympus (1930)
HMS Olympus – okręt podwodny typu Odin, który to typ został oryginalnie zaprojektowany dla Royal Australian Navy, aby poradzić sobie z patrolami na duże odległości na wodach Pacyfiku. „Olympus”, zwodowany w grudniu 1928 został zbudowany według tego samego projektu dla Royal Navy. Zatonął po wejściu na minę niedaleko Malty w maju 1942.
 HMS „Olympus” przyjmuje zaopatrzenie w Manoel Creek, Grand Harbour, Malta, grudzień 1941. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ |
Odin |
| Historia | |
| Stocznia |
William Beardmore and Company, Dalmuir (Glasgow), Szkocja |
| Początek budowy |
21 grudnia 1926 |
| Położenie stępki |
14 kwietnia 1927 |
| Wodowanie |
11 grudnia 1928 |
 brak flagi
| |
| Nazwa |
HMS Olympus (N35) |
| Wejście do służby |
14 czerwca 1930 |
| Zatopiony |
8 maja 1942 |
| Los okrętu |
zatopiony przez minę u wybrzeży Malty |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
86,4 m |
| Szerokość |
9,1 m |
| Zanurzenie |
4,9 m |
| Napęd | |
| Dwa silniki dieslowskie o mocy 4600 HP Dwa silniki elektryczne o mocy 350 HP | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Uzbrojenie | |
| 1 × 4-inch (102 mm) działo pokładowe 2 × .303 inch (7,5 mm) przeciwlotnicze karabiny maszynowe | |
| Wyrzutnie torpedowe |
8 × 21 in (530 mm) wyrzutnie torped (6 dziobowych, 2 rufowe) |
| Załoga |
53–55 oficerów i marynarzy |
Budowa edytuj
HMS „Olympus” zbudowany został w stoczni brytyjskiego koncernu William Beardmore and Company. Jego budowę rozpoczęto 21 grudnia 1926, położenie stępki nastąpiło 14 kwietnia 1927, zaś okręt zwodowany został 11 grudnia 1928[1]. Okręt był pierwotnie przeznaczony do prowadzenia patroli na Pacyfiku dla marynarki australijskiej. Jednak po kryzysie finansowym końca lat 20. powrócił do Royal Navy[2].
Dane taktyczno-techniczne edytuj
HMS „Olympus” miał wyporność 1475 ton, w zanurzeniu 2030 ton[3]. Jego długość wynosiła 86,4 m, szerokość 9,1 m zaś zanurzenie 4,9 m. Układ napędowy tworzyły dwa silniki wysokoprężne o mocy 4600 HP, dwa silniki elektryczne o mocy 350 HP, dwie śruby napędowe[4]. Okręt mógł osiągnąć maksymalną prędkość 17,5 węzłów, w zanurzeniu 8 węzłów[3].
Uzbrojenie jednostki stanowiło 100-milimetrowe działo pokładowe QF 4-inch Mk XII, dwa działka Oerlikon 20 mm oraz osiem 21-calowych wyrzutni torped (6 przednich, 2 rufowe)[4][3].
Służba edytuj
HMS „Olympus” został ostatecznie oddany do służby 14 czerwca 1930, po czym brał udział w patrolach antypirackich na Morzu Południowochińskim[2]. Od 1931 do 1939 „Olympus” był częścią 4. flotylli na China Station. Od listopada 1939 do marca 1940 służył w 8. flotylli z bazą w Kolombo na Cejlonie[5]. Odbył wówczas kilka długich rejsów patrolowych na Oceanie Indyjskim[1]. W kwietniu 1940 okręt został skierowany na Morze Śródziemne. 7 lipca, a następnie 9 września 1940 został uszkodzony w doku na Malcie podczas bombardowania przez włoskie samoloty. Naprawy i modernizacje zakończono 29 listopada 1940[1]. Od grudnia 1940 do maja 1942 „Olympus” odbył kilkanaście rejsów patrolowych do Gibraltaru, kilka dłuższych, m.in. na Morzu Tyrreńskim, w okolice Azorów, francuskiego portu Brest i do Wielkiej Brytanii, podczas których kilkakrotnie zaatakował torpedami i ostrzałem artyleryjskim włoskie statki handlowe, jednak bez sukcesu. Jedyny raz, 28 lipca 1941 jego atak torpedowy koło Sardynii zakończył się zatopieniem włoskiego statku handlowego „Monteponi” (742 GRT)[1]. Okręt brał również udział jako eskorta dwóch konwojów[1].
W dniu 8 maja 1942 „Olympus” wszedł na minę i zatonął w pobliżu Malty w przybliżonej pozycji 35°55'34"N, 14°33'58"E. Opuszczał właśnie wtedy Maltę w drodze do Gibraltaru z pasażerami, którymi byli członkowie załóg okrętów podwodnych „Pandora”, „P36” i „P39”, które zostały zatopione podczas nalotów. Z 98 osób na pokładzie ocalało jedynie 9 marynarzy. Musieli przepłynąć około 11 km z powrotem na Maltę. Wraz z okrętem zginęło 89 członków załogi i pasażerów[2][6][4].
Podczas wojny „Olympus” został zaadoptowany przez miasto Peterborough w ramach tzw. Warship Week. Tablica pamiątkowa upamiętniająca to wydarzenie znajduje się w Muzeum Narodowym Królewskiej Marynarki Wojennej w Portsmouth[7].
Lokalizacja wraku edytuj
Chociaż zespół nurków z Wielkiej Brytanii i Malty twierdził, że odkryto wrak w 2008[8], jego tożsamość nie została potwierdzona do 2011, kiedy zespół z Aurora Trust ponownie go zlokalizował i zrobił zdjęcia za pomocą ROV[9]. Wrak stoi prosto na głębokości około 115 metrów i jest w dużej mierze nienaruszony. Formalne potwierdzenie tożsamości znaleziska nastąpiło 10 stycznia 2012[10][11].
Upamiętnienie edytuj
W maju 2017, w 75. rocznicę zatopienia HMS „Olympus” na wraku umieszczona została tablica ku czci marynarzy, których okręt zabrał ze sobą na dno. W tym samym czasie na półokrągłym skwerze przy Ix-Xatt Ta’ Xbiex w Ta’ Xbiex ustawiony został pomnik, którego autorem jest lokalny architekt Patrick Calleja, upamiętniający zatonięcie okrętu i marynarzy, którzy stracili życie w tej katastrofie[2][12].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e HMS Olympus (N 35). uboat.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-08)]. (ang.).
- ↑ a b c d Timmy Gambin, Lucy Woods: HMS Olympus: a tale of tragedy and heroes. The Past, 2019-11-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-19)]. (ang.).
- ↑ a b c Odin Class. battleships-cruisers.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-12)]. (ang.).
- ↑ a b c HMS Olympus (N 35) [+1942]. Wreck Site. [dostęp 2022-04-18]. (ang.).
- ↑ Geoff Chalcraft: Junon to Oxley : Olympus. British Submarines of World War II. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-01)]. (ang.).
- ↑ Wreck of HMS Olympus identified. Company od Master Mariners of Australia. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-24)]. (ang.).
- ↑ Warship Weeks: Adopting Naval Vessels in World War Two. Royal Naval Museum at Portsmouth Historic Dockyard. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. (ang.).
- ↑ Mark Powell: HMS Olympus found off Malta in 115m. uboat.net, 2008-05-09. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-07)]. (ang.).
- ↑ HMS OLYMPUS near Valletta, Malta. VisitMalta. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-21)]. (ang.).
- ↑ Richard Luscombe: US diving crew finds wreck of British submarine used in second world war. [w:] The Guardian [on-line]. 2012-01-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]. (ang.).
- ↑ WWII mystery solved off Malta with discovery of sunken British submarine. [w:] Malta Today [on-line]. 2012-01-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-21)]. (ang.).
- ↑ HMS Olympus - 75th anniversary memorial. Shadow Technical - Dive Training. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)]. (ang.).