Hausmanit

Hausmanit
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Mn3O4 – tlenek manganu
Twardość w skali Mohsa	5,5
Przełam	nierówny
Łupliwość	wyraźna
Układ krystalograficzny	tetragonalny
Gęstość minerału	4,84 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	czarny, brunatnoczerwona
Rysa	brunatna, brunatnoczerwona
Połysk	metaliczny, diamentowy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hausmanit – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego mineraloga Johanna Friedricha Ludwiga Hausmanna (1782–1859), który rozpoznał ten minerał.

Charakterystyka edytuj

Właściwości edytuj

Zazwyczaj tworzy kryształy piramidalne (zbliżone do ośmiościanu) Bardzo często tworzy zbliźniaczenia, często wielokrotne (charakterystyczne są pięciokrotne zrosty bliźniacze). Występuje w skupieniach ziarnistych lub zbitych. Znane są pseudomorfozy po braunicie Jest kruchy, nieprzezroczysty, rozpuszcza się w kwasie solnym.

Występowanie edytuj

Jest minerałem utworów hydrotermalnych wysokich temperatur. Występuje w skałach metamorficznych stref kontaktowo-metasomatycznych (skarny). Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: baryt, hematyt, braunit, magnetyt, dolomit, kalcyt, psylomelan.

Miejsca występowania:

Na świecie: Rosja, RPA, Szwecja, Niemcy, Bułgaria, Brazylia.

W Polsce: został znaleziony na Dolnym Śląsku w okolicach Jawora.

Zastosowanie edytuj

wykorzystywany jako ruda manganu (72% Mn),
ma znaczenie naukowe (wskaźnik warunków przeobrażenia skał),
ma znaczenie kolekcjonerskie,
z hausmanitu metodą aluminotermiczną otrzymuje się czysty mangan.

Równanie:

3 Mn₃O₄ + 8 Al → 4 Al₂O₃ + 9 Mn

Bibliografia edytuj

J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG ”Spirifer” W-wa 2005
A. Bolewski, A. Manecki: Mineralogia szczegółowa, Wyd. PAE W-wa 1993
A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa, Wyd. Geologiczne W-wa 1965