Helmut Nowak

Helmut Nowak
Pełne imię i nazwisko	Helmut Karol Nowak
Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1938 ; Szombierki
Data i miejsce śmierci	23 lutego 2020 ; Bytom
Wzrost	171 cm
Pozycja	lewoskrzydłowy, lewy obrońca
Kariera seniorska
Kariera reprezentacyjna
	↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe. ;

Helmut Karol Nowak (ur. 20 stycznia 1938 w Szombierkach, zm. 23 lutego 2020 w Bytomiu) – polski piłkarz występujący na pozycji lewoskrzydłowego napastnika i obrońcy, zawodnik Szombierek Bytom i Legii Warszawa, reprezentant Polski.

Kariera klubowa edytuj

Był wychowankiem Górnika Bytom-Szombierki, którego reprezentował w latach 1950–1958 (klub w 1957 zmienił nazwę na Szombierki Bytom). Pod koniec tego okresu występował w drużynie seniorskiej, biorącej udział w rozgrywkach II ligi. W 1959 przeniósł się do Legii Warszawa, której członkiem był do jesieni 1962. W jej barwach rozegrał 74 spotkania ligowe, jeden mecz Pucharu Polski, a także dwa spotkania Pucharu Europy. Zdobył w tych występach czternaście bramek, z czego dwanaście w lidze oraz po jednym w Pucharze Polski i Pucharze Europy. Z wojskowym klubem zdobył dwa medale mistrzostw Polski: srebrny w 1960 i brązowy w 1961. Na boisku słynął z ambicji i waleczności.

Na początku 1963 powrócił do macierzystych Szombierek i przyczynił się do wiosennego awansu tego zespołu do ekstraklasy. W barwach zielonych zagrał w najwyższej lidze 222 razy i strzelił czternaście goli. Najbardziej udany był sezon 1964/65, gdy uzyskał siedem trafień, a Szombierki sięgnęły po wicemistrzostwo Polski. Zapamiętano kwietniowy mecz bytomian z Legią, wygrany 5:4, choć jeszcze sześć minut przed końcem gospodarze przegrywali 2:4. Nowak strzelił w tym meczu dwa gole, w tym rozstrzygającego rywalizację w przedostatniej minucie^[1]. Jego zespół kilkukrotnie brał też udział w rozgrywkach Pucharu Intertoto.

Karierę zakończył w 1972^[2], po spadku Szombierek do II ligi.

Kariera międzynarodowa edytuj

Nowak w latach 1956–1957 dwukrotnie wystąpił w reprezentacji Polski, oba te towarzyskie spotkania rozegrano wówczas z Bułgarią. Podróżując na drugi mecz w Sofii kadra z Nowakiem w składzie wystąpiła w Barcelonie jako reprezentacja Warszawy w spotkaniu inaugurującym nowy stadion Camp Nou. Gospodarze z FC Barcelona zwyciężyli w tym towarzyskim wydarzeniu 4:2^[3]^[4].

Życie prywatne edytuj

Nosił pseudonim Unra. Z zawodu był ślusarzem i ratownikiem górniczym, skończył też kurs mechanika aparatowego. Po zakończeniu kariery sportowca proponowano mu pracę trenerską, ale nie był nią zainteresowany. Zatrudniono go zatem w dziale wentylacji kopalni Szombierki. Pracował tam dwanaście lat, przeszedł na emeryturę w 1985^[5].

Zmarł w wieku 82 lat^[6]. Został pochowany na cmentarzu przy kościele św. Małgorzaty w Bytomiu.

Statystyki edytuj

Klubowe edytuj

Klub	Sezon	Liga	Liga		Puchar^[b]		Europa^[c]^[d]		Inne^[e]		Suma
Klub	Sezon	Liga	Mecze	Bramki	Mecze	Bramki	Mecze	Bramki	Mecze	Bramki	Mecze	Bramki
Szombierki Bytom	1956	II liga				0	—		—
	1957	II liga				0	—		—
	1958	II liga			—		—		—
	Ogólnie					0	—	—	—	—
Legia Warszawa	1959	I liga	20	1	—		—		—		20	1
	1960	I liga	18	2	—		2	1	—		20	3
	1961	I liga	23	7	—		—		—		23	7
	1962	I liga	11^[f]	1	1	1	—		—		13	2
	1962/1963	I liga	2	1	0	0	—		—		2	1
	Ogólnie		74	12	1	1	2	1	—	—	77	14
Szombierki Bytom	1962/1963	II liga				0	—		—
	1963/1964	I liga	25	3		0	—		—		25	3
	1964/1965	I liga	26	7		0	—				26	7
	1965/1966	I liga	21	2		0	—				21	2
	1966/1967	I liga	25	0		0	—				25	0
	1967/1968	I liga	26	0		0	—		—		26	0
	1968/1969	I liga	24	1		0	—				24	1
	1969/1970	I liga	26	0		0	—				26	0
	1970/1971	I liga	23	1		0	—		—		23	1
	1971/1972	I liga	25	0		0	—				25	0
	Ogólnie		222	14		0	—	—			222	14
Ogólnie w karierze			296	26		1	2	1			299	28

Międzynarodowe edytuj

Polska
Rok	Mecze	Gole
1956	1	0
1957	1	0
Ogólnie	2	0

Sukcesy edytuj

Legia Warszawa

I liga Wicemistrzostwo: 1960
I liga Trzecie miejsce: 1961

Szombierki Bytom

I liga Wicemistrzostwo: 1964/65
II liga Mistrzostwo i awans do I ligi: 1962/63
Puchar Intertoto Zwycięstwo^[g]: 1969

Uwagi edytuj

↑ W latach 1949–1957 jako Górnik Bytom-Szombierki.
↑ Do sezonu 1962 włącznie mecze Pucharu Polski rozgrywanego systemem jesień-wiosna przypisano rozgrywkom ligowym zgodnie z rokiem kalendarzowym.
↑ Uwzględniono: Puchar Europy – 2 (1).
↑ Do sezonu 1962 włącznie mecze Pucharu Europy rozgrywanego systemem jesień-wiosna przypisano rozgrywkom ligowym zgodnie z rokiem kalendarzowym.
↑ Uwzględniono: Puchar Intertoto.
↑ Uwzględniono: Baraż o 5. miejsce – 2 (0).
↑ W grupie 2, rozgrywano tylko fazę grupową (dziewięć grup).

Przypisy edytuj

↑ 1965-04-25 Szombierki Bytom - Legia Warszawa 5-4. wikiliga.pl. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).
↑ Marek Garus: Nie żyje były reprezentant Polski. Był bohaterem pamiętnego meczu z Legią. sport.radiozet.pl, 2020-02-26. [dostęp 2020-02-26]. (pol.).
↑ Wywiad FCBarca.com. Uczestnicy meczu na otwarcie Camp Nou w 1957. fcbarca.com, 2015-09-24. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).
↑ Damian Pechman: Polacy otworzyli Camp Nou. 60 lat temu zagrali z Barceloną. sport.tvp.pl, 2017-09-24. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).
↑ Paweł Czado: Zmarł Helmut Nowak, znakomity napastnik Szombierek Bytom z lat 60.. katowice.wyborcza.pl, 2020-02-24. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).
↑ Helmut Nowak nie żyje. 90minut.pl, 2020-02-24. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).

Bibliografia edytuj

Andrzej Gowarzewski, Zbigniew Mucha, Bożena Lidia Szmel: Legia najlepsza jest... Prawie 100 lat prawdziwej historii. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2013, s. 88-342. ISBN 978-83-88232-37-4.
Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1945-1962). 100 lat prawdziwej historii (3). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017, s. 132.

Linki zewnętrzne edytuj

Helmut Nowak w bazie Worldfootball.net (ang.)
Helmut Nowak w bazie Wikiliga.pl (pol.)
Helmut Nowak, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy) [dostęp 2020-11-24] .
Helmut Nowak w bazie Eu-football.info (ang.)
Helmut Nowak w bazie Legia.net (pol.)

[2] Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

[1] W latach 1949–1957 jako Górnik Bytom-Szombierki.

[9] Do sezonu 1962 włącznie mecze Pucharu Polski rozgrywanego systemem jesień-wiosna przypisano rozgrywkom ligowym zgodnie z rokiem kalendarzowym.

[10] Uwzględniono: Puchar Europy – 2 (1).

[11] Do sezonu 1962 włącznie mecze Pucharu Europy rozgrywanego systemem jesień-wiosna przypisano rozgrywkom ligowym zgodnie z rokiem kalendarzowym.

[12] Uwzględniono: Puchar Intertoto.

[baraż-13] Uwzględniono: Baraż o 5. miejsce – 2 (0).

[14] W grupie 2, rozgrywano tylko fazę grupową (dziewięć grup).

[3] 1965-04-25 Szombierki Bytom - Legia Warszawa 5-4. wikiliga.pl. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).

[4] Marek Garus: Nie żyje były reprezentant Polski. Był bohaterem pamiętnego meczu z Legią. sport.radiozet.pl, 2020-02-26. [dostęp 2020-02-26]. (pol.).

[5] Wywiad FCBarca.com. Uczestnicy meczu na otwarcie Camp Nou w 1957. fcbarca.com, 2015-09-24. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).

[6] Damian Pechman: Polacy otworzyli Camp Nou. 60 lat temu zagrali z Barceloną. sport.tvp.pl, 2017-09-24. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).

[7] Paweł Czado: Zmarł Helmut Nowak, znakomity napastnik Szombierek Bytom z lat 60.. katowice.wyborcza.pl, 2020-02-24. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).

[8] Helmut Nowak nie żyje. 90minut.pl, 2020-02-24. [dostęp 2020-02-24]. (pol.).

[a]

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]