Hiperglikemia
Hiperglikemia – wzrost stężenia glukozy we krwi powyżej górnej granicy normy, której prawidłowe stężenie na czczo wynosi 3,9–5,5 mmol/l (70–99 mg/dl)[1]. Hiperglikemia stresowa związana z ostrymi stanami chorobowymi jest różnie definiowana, część autorów przyjmuje, że jest to stężenie glukozy przekraczające 200 mg/dl (11,1 mmol/l) bez wcześniejszej cukrzycy[2][3], a inni przyjmują stężenie glukozy przekraczające 140 mg/dl przy hemoglobinie glikowanej <6,5 mmol/l[4][5].
 Pomiar stężenia glukozy | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
R73 |
|---|---|
Definicje stanów hiperglikemicznych edytuj
- Stan przedcukrzycowy – jest to stan zwiększonego ryzyka wystąpienia cukrzycy, jest rozpoznawana w przypadku[6]:
- nieprawidłowa glikemia na czczo (ang. impaired fasting glucose, IFG) – jest to glikemia na czczo w przedziale 5,6–6,9 mmol/l (100–125 mg/dl),
- nieprawidłowa tolerancja glukozy (ang. impaired glucose toleration, IGT) – jest to glikemia w przedziale 7,8–11,0 mmol/l (140–199 mg/dl) w 120 minucie testu doustnego obciążenia glukozą.
- Cukrzyca – rozpoznawana w następujących sytuacjach[6]:
- przygodna glikemia ≥11,1 mmol/l (200 mg/dl) z typowymi objawami cukrzycy (wzmożone pragnienie, wielomocz, osłabienie),
- dwukrotnie glikemia na czczo ≥7,0 mmol/l (≥126 mg/dl) w osobnych pomiarach z różnych dni,
- glikemia ≥11,1 mmol/l (200 mg/dl) w 120 minucie testu doustnego obciążenia glukozą.
Preferuje się oznaczenie glikemii w osoczu krwi żylnej. Badanie wykonuje się po 8-14 godzin od ostatniego posiłku. Diagnostyki stanów hiperglikemicznych nie należy przeprowadzać w stanach ostrej fazy choroby, szczególnie w związku z sepsą, ostrym zespołem wieńcowym, udarem mózgu, poważnym urazem, operacją oraz głodzeniem[7].
Przyczyny hiperglikemi edytuj
Cukrzyca edytuj
Cukrzyca jest to grupa chorób metabolicznych o zróżnicowanej etiologii charakteryzująca się przewlekłą hiperglikemią wynikającą z zaburzenia wydzielania insuliny[8].
Ostre choroby (hiperglikemia stresowa) edytuj
W niektórych ciężkich i ostrych stanach dochodzi do odpowiedzi neurohormonalnej w której biorą udział katecholaminy, kortyzol, glukagon, hormon wzrostu. Dochodzi do nasilenia glukoneogenezy, glikogenolizy i rozwoju przejściowej insulinooporności w wyniku działania antagonistycznych substancji do insuliny i spadku odpowiedzi organizmu na jej działanie i w konsekwencji do rozwoju hiperglikemii[9][10]. Kaskada mediatorów zapalnych, w tym TNF-α, IL-1, IL-6 nasilają oporność tkanek na działanie insuliny[11]. W przypadku wcześniej istniejącej cukrzycy dalsze nasilenie insulinooporności może nasilać cukrzycę[11].
Hiperglikemia stresowa jest związana z sepsą, ostrymi zespołami wieńcowymi i interwencjami kardiochirurgicznymi udarem mózgu i innymi poważnymi ostrymi chorobami[4][12]. Towarzyszy ona około 15-30% krytycznie chorym[4]. Hiperglikemia stresowa pogarsza rokowanie chorych na ostre zespoły wieńcowe[13] i udar[14].
Klasyfikacja ICD10 edytuj
| kod ICD10 | nazwa choroby |
|---|---|
| ICD-10: R73 | Podwyższone stężenie glukozy we krwi |
| ICD-10: R73.9 | Hiperglikemia, nieokreślona |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2019. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.. cukrzyca.info.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-09)]. Via Medica, ISSN 2451-0971
- ↑ Ronco, Bellomo i Kellum ↓, s. 714.
- ↑ Roux, Levine i Kofke 2013 ↓, s. 121.
- ↑ a b c MV. Viana, RB. Moraes, AR. Fabbrin, MF. Santos i inni. Assessment and treatment of hyperglycemia in critically ill patients. „Rev Bras Ter Intensiva”. 26 (1). s. 71-6. PMID: 24770692.
- ↑ FG. Smith, AM. Sheehy, JL. Vincent, DB. Coursin. Critical illness-induced dysglycaemia: diabetes and beyond. „Crit Care”. 14 (6), s. 327, 2010. DOI: 10.1186/cc9266. PMID: 21067560.
- ↑ a b Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 1364.
- ↑ Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 1364-1365.
- ↑ Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 1359.
- ↑ Marik 2014 ↓, s. 155.
- ↑ Banerjee 2014 ↓, s. 7-8.
- ↑ a b Banerjee 2014 ↓, s. 8.
- ↑ P. Rattanataweeboon, W. Vilaichone, S. Vannasaeng. Stress hyperglycemia in patients with sepsis. „J Med Assoc Thai”. 92 Suppl 2, s. S88-94, Mar 2009. PMID: 19562991.
- ↑ SE. Capes, D. Hunt, K. Malmberg, HC. Gerstein. Stress hyperglycaemia and increased risk of death after myocardial infarction in patients with and without diabetes: a systematic overview. „Lancet”. 355 (9206), s. 773-8, Mar 2000. DOI: 10.1016/S0140-6736(99)08415-9. PMID: 10711923.
- ↑ SE. Capes, D. Hunt, K. Malmberg, P. Pathak i inni. Stress hyperglycemia and prognosis of stroke in nondiabetic and diabetic patients: a systematic overview. „Stroke”. 32 (10), s. 2426-32, Oct 2001. PMID: 11588337.
Bibliografia edytuj
- Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2014. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014. ISBN 978-83-7430-405-4.
- Samar Banerjee: Critical Issues and Diabetes - ECAB. Elsevier Health Sciences, 2014. ISBN 978-81-312-3924-7.
- Paul Ellis Paul Ellis: Evidence-Based Critical Care. Springer, 2014. ISBN 978-3-319-11020-2.
- Peter D. Roux, Levine Joshua, W. Andrew Kofke: Monitoring in Neurocritical Care. Elsevier Health Sciences, 2013. ISBN 978-1-4557-2753-7.
- Claudio Ronco, Rinaldo Bellomo, John A. Kellum: Critical Care Nephrology. Elsevier Health Sciences, 2009. ISBN 978-1-4160-4252-5.
