IV Kielecki Batalion Etapowy
IV Kielecki batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1919 |
| Rozformowanie |
1921 |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujFormowanie batalionu rozpoczęto na przełomie 1918–1919. Otrzymał on numer i nazwę Okręgu Generalnego „Kielce”, w którym powstał i kolejny numer porządkowy oznaczany cyfrą rzymską (Baon Etapowy 3.IV. Kielce[1]).
Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji[2]. We wrześniu 1919 dowództwo batalionu stacjonowało w Wilnie[3]. W lipcu 1920 batalion pełnił służbę garnizonową w Białymstoku. Po jego opuszczeniu, będąc w podporządkowaniu 10 Dywizji Piechoty gen. Lucjana Żeligowskiego, walczył przez kilka dni w obronie linii Narwi i poniósł duże straty. 29 lipca liczył w stanie bojowym 2 oficerów i 200 podoficerów i szeregowców. Posiadał 1 ckm[4].
W październiku 1920 zreorganizowano brygady etapowe 4 Armii. Batalion wszedł w podporządkowanie dowódcy IVb Brygady Etapowej[5]. W lutym 1921 bataliony etapowe przejęły ochronę granicy polsko-rosyjskiej[6]. Początkowo pełniły ją na linii kordonowej, a w maju zostały przesunięte bezpośrednio na linię graniczną z zadaniem zamknięcia wszystkich dróg, przejść i mostów[7].
W 1921 bataliony etapowe ochraniające granicę przekształcono w bataliony celne[8].
Służba etapowa
edytuj7 stycznia 1921 dowództwo batalionu przedyslokowane zostało do Nowogródka. 1 i 2 kompanię ulokowało w Nowogródku, 3 ke w Nowojelni, a 4 ke w Walówce. Zadaniem batalionu było ochraniać linię kolejową Baranowicze – Sielec. W tym też dniu czasowo przydzielona do batalionu kompania I Kieleckiego be odeszła do Baranowicz. Tam zluzowała posterunki IV kieleckiego be na linii kolejowej Baranowicze – Stołpce[9].
W lutym 1921 2 kompania etapowa ochraniała linię kolejową Baranowicze – Stołpce do Kołosowa. Dowództwo tej kompanii miało być przeniesione do Stołpców. Linie kolejową Baranowicze – Sielec ochraniała 1 kompania, a linie kolejową Nowojelnia – Nowogródek 3 kompania etapowa z dowództwem w Klecku[10].
14 marca 1921 batalion otrzymał zadanie przegrupować się w pełnym składzie do Iwieńca do dyspozycji tamtejszej stacji kontrolnej[11].
Żołnierze batalionu
edytuj- Dowódcy batalionu
- mjr piech. Antoni I Biskupski (od 30 III 1920[12], był 28 XII 1920[13])
- mjr piech. Józef Sorokowski (był 23 IV 1921[14][15])
- Oficerowie batalionu
- ppor. piech. Stanisław Culic
Struktura organizacyjna
edytuj| Organizacja batalionu 23 kwietnia 1921[14] | ||
|---|---|---|
| pododdział | miejsce stacjonowania | dowódca |
| dowództwo batalionu | Iwieniec | mjr Józef Sorokowski |
| 1 kompania etapowa | Iwieniec | ppor. piech. Władysław Gajewski[16] |
| 2 kompania etapowa | Iwieniec | sierż. Wietrzyński |
| 3 kompania etapowa | Rubieżewicze | ppor. piech. Jan Rapcewicz[16] |
| 4 kompania etapowa | Dudki | chor. Stefański |
Przypisy
edytuj- ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 43 z 9 maja 1920, pkt 2.
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 29.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 351.
- ↑ Rozkaz organizacyjny DOE 4 A ↓, s. 2.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 64.
- ↑ Dyslokacja IV Lubelskiego be ↓, s. 2.
- ↑ Dyslokacja IV Lubelskiego be ↓, s. 6.
- ↑ odpis rozkazu Dowództwa 4 A ↓, s. 45.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 17 marca 1920, s. 280. Major Antoni I Biskupski (ur. 16 września 1878) został 30 marca 1920 przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej.
- ↑ Informacja IE 4 A ↓, s. 26.
- ↑ a b Zarządzenia organizacyjne Dowództwa 4 A ↓, s. 57.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 93.
- ↑ a b Spis oficerów 1921 ↓, s. 54.
Bibliografia
edytuj- Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce”. [dostęp 2018-05-08].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca – 1 września 1920. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281.
- Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych IV Lubelskiego baonu etapowego → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
- Rozkaz organizacyjny Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
- Dowództwo 4 Armii. Zarządzenia i wytyczne dotyczące spraw organizacyjnych. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin