Wikipedia

IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

konkurs muzyczny

IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (również IX Konkurs Chopinowski) – 9. edycja Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, która rozpoczęła się 6 października 1975 w Warszawie. Organizatorem konkursu było Towarzystwo im. Fryderyka Chopina[1].

IX Konkurs Chopinowski
IX International Fryderyk Chopin Piano Competition
Ilustracja
Zwycięzca konkursu Krystian Zimerman
(zdjęcie późniejsze z 2004)
Pełna nazwa

IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

Termin

6–29 października 1975

Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Obiekt

Filharmonia Narodowa

Organizator

Towarzystwo im. Fryderyka Chopina

Tematyka

muzyka poważna

Charakterystyka konkursu edytuj

Wzięło w nim udział 84 pianistów z 22 krajów[2] (w tym sześcioro Polaków: Anna Jastrzębska, Hanna Jaszyk, Joanna Kurpiewska, Katarzyna Popowa-Zydroń, Elżbieta Tarnawska i Krystian Zimerman, którzy zostali wyłonieni w wyniku przeprowadzonych eliminacji[3])[4]. Ogólnopolskie eliminacje odbyły się w dniach 9–17 lutego 1975 w Warszawie[5]. Z 15 kandydatów – drogą czteroetapowych przesłuchań, jedenastoosobowe jury pod przewodnictwem Kazimierza Sikorskiego wyłoniło sześciu pianistów, którzy reprezentowali Polskę w konkursie głównym[5].

W konkursie mogli uczestniczyć pianiści w przedziale wieku 17–30 lat[4]. Najmłodszym uczestnikiem okazał się siedemnastoletni Brazylijczyk André Boainain, a najstarszym blisko trzydziestoletni Gerald Robbins ze Stanów Zjednoczonych[4]. W historii Konkursu Chopinowskiego wystąpił po raz pierwszy czarnoskóry pianista, reprezentant Trynidadu i Tobago, Donald Ryan[6][7].

Konkurs odbył się w dniach 6–29 października 1975[8]. Składał się z trzech etapów oraz finału[4]. Zwyciężył Polak Krystian Zimerman, grając na fortepianie marki Steinway, uczeń jednego z jurorów, Andrzeja Jasińskiego, będąc trzecim w historii Polakiem, który zwyciężył w tym konkursie[9], otrzymując poza nagrodą główną w wysokości 60 000 zł[10], również wszystkie nagrody specjalne. Został również jednym z najmłodszych w jego historii zwycięzców (18 lat)[8]. Ponadto otrzymał także nagrodę im. Zbigniewa Drzewieckiego za najlepsze wykonanie sonaty, ustanowioną przez uczniów profesora, laureatów Konkursów Chopinowskich[11]. Po zakończeniu konkursu jego zwycięzca powiedział, m.in[12]:

W najśmielszych marzeniach nie przewidywałem aż tak wysokiego wyróżnienia. Tę radość i satysfakcję zawdzięczam przede wszystkim memu profesorowi – Andrzejowi Jasińskiemu, pod którego opieką pozostaję od szóstego roku życia. Po konkursie będę mógł więcej czasu poświęcić kompozytorom, których gram ze szczególną przyjemnością – Bachowi, Beethovenowi, Rachmaninowi, Czajkowskiemu. Poza tym, za najważniejszą w tej chwili sprawę uważam naukę. Przyjęto mnie bezpośrednio po ukończeniu liceum na II rok studiów w katowickiej PWSM, co zobowiązuje do podwójnego wysiłku.

Krystian Zimerman

Pianiści mieli do wyboru cztery fortepiany następujących marek: Bechstein, Bösendorfer oraz Steinway (2 instrumenty)[13].

Od tego konkursu utrwaliła się tradycja wykonywania w rocznicę śmierci Fryderyka Chopina – 17 października – Requiem, Wolfganga Amadeusa Mozarta w kościele Świętego Krzyża, gdzie spoczywa serce Chopina[8]. Utwór ten zabrzmiał bowiem w czasie uroczystości pogrzebowych kompozytora w kościele św. Magdaleny w Paryżu w 1849[8].

Na IX Konkursie Chopinowskim, laureatom trzech pierwszych miejsc wręczono po raz pierwszy medale (poza nagrodami finansowymi)[8]. Medale te według projektu Józefa Markiewicza zostały wybite przez Mennicę Państwową[8].

Niespodzianką było niezakwalifikowanie się do finału, uważanych przez publiczność za jednych z faworytów, Amerykanina Williama Wolframa czy Kanadyjczyka Johna Hendricksona[14]. Warto dodać, że Elżbieta Tarnawska mimo kwalifikacji nie wyszła na scenę, rezygnując z finałowego występu[15].

Podczas trwania konkursu otwarto wystawę okolicznościową pt. Portrety Fryderyka Chopina[1]. Warto dodać, że z okazji IX Konkursu Chopinowskiego, Poczta Polska wydała 7 października znaczek pocztowy o nominale 1,50 zł; projektu Stefana Małeckiego, przedstawiający podobiznę Fryderyka Chopina wg litografii Godefroya Engelmanna[16].

Kalendarium edytuj

  Kalendarz konkursu[4]
Faza konkursu Data
6.10 7.10[17] 8.10[18] 9.10[19] 10.10 11.10[6] 12.10[6] 13.10[20] 14.10[21] 15.10[22] 16.10[23] 17.10 18.10[24] 19.10[24] 20.10[25] 21.10[26] 22.10[27] 23.10 24.10 25.10 26.10 27.10[28] 28.10 29.10
Koncert inauguracyjny
I etap
II etap
III etap
Finał
Koncert laureatów

Jury edytuj

Do konkursowego przebiegu przesłuchań oraz podziału nagród powołano jury, w następującym składzie[8]:

  Skład jury
Lp. Juror Kraj Funkcja
1. Kazimierz Sikorski   Polska przewodniczący jury
2. Eugene List   Stany Zjednoczone wiceprzewodniczący jury
3. Jewgienij Malinin   ZSRR wiceprzewodniczący jury
4. István Antal   Węgry członek jury
5. Olga Iliwicka-Dąbrowska   Polska członek jury
6. Anton Dikow   Bułgaria członek jury
7. Jan Ekier   Polska członek jury
8. Orazio Frugoni   Włochy członek jury
9. Gheorghe Halmos   Rumunia członek jury
10. Ludwig Hoffmann   RFN członek jury
11. Akiko Iguchi   Japonia członek jury
12. Andrzej Jasiński   Polska członek jury
13. Alexander Jenner   Austria członek jury
14. Louis Kentner   Wielka Brytania członek jury
15. Witold Małcużyński   Polska członek jury
16. André-François Marescotti   Szwajcaria członek jury
17. Federico Mompou   Hiszpania członek jury
18. František Rauch   Czechosłowacja członek jury
19. Bernard Ringeissen   Francja członek jury
20. Zbigniew Szymonowicz   Polska członek jury
21. Zbigniew Śliwiński   Polska członek jury
22. Amadeus Webersinke   NRD członek jury
23. Tadeusz Żmudziński   Polska członek jury

System oceny pianistów edytuj

Jury oceniało sztukę interpretacyjną każdego z uczestników przy pomocy punktów od 1 do 25. Ocenę: (średnią arytmetyczną) uzyskano dzieląc sumę wszystkich ocen uczestnika przez liczbę głosujących[2]. Wyniki II etapu uzyskiwano na podstawie sumy średnich arytmetycznych ocen uzyskanych przez uczestników w I i II etapie, zaś wyniki III etapu na podstawie średnich uzyskanych w I, II i III etapie[2]. Po zakończeniu przesłuchań i dokonaniu obliczeń dyrektor konkursu podał do wiadomości jury wyniki przesłuchań I etapu w formie wykazu średnich arytmetycznych ocen, uszeregowanych od najwyższej do najniższej, jednak bez nazwisk uczestników[2]. Po ustaleniu przez jury liczby uczestników dopuszczonych do II etapu, dyrektor konkursu podał listę uczestników w porządku alfabetycznym[2]. Podobna procedura nastąpiła po II i III etapie[2]. Po zakończeniu finału dyrektor konkursu przedstawił jury sumy średnich arytmetycznych ocen uzyskanych przez uczestników finału we wszystkich etapach i finale, po czym podjęto decyzję w sprawie rozdziału nagród[2]. Zgodnie z Regulaminem IX Konkursu Chopinowskiego warunkiem zdobycia I nagrody było uzyskanie łącznie ze wszystkich III etapów i finału przynajmniej 88 punktów na 100 możliwych[28].

Konkurs edytuj

Koncert inauguracyjny edytuj

6 października w sali Filharmonii Narodowej odbyła się ceremonia inauguracji IX Konkursu Chopinowskiego, uroczystym koncertem orkiestry i chóru Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Witolda Rowickiego, z udziałem solistów: skrzypków Henryka Szerynga i Bogusława Bruczkowskiego oraz Kazimierza Pustelaka (tenor)[4]. W programie koncertu znalazły się następujące utwory: uwertura do opery Leszek Biały, Józefa Elsnera; Koncert skrzypcowy D-dur op. 61, Ludwiga van Beethovena i balet Harnasie, Karola Szymanowskiego oraz koncert na dwoje skrzypiec Antonia Vivaldiego[4].

I etap edytuj

Przesłuchania konkursowe odbyły się w dwóch sesjach przedpołudniowej i popołudniowej w kolejności alfabetycznej, począwszy od wylosowanej wcześniej litery „E”[17]. Jako pierwsza 7 października w sesji przedpołudniowej wystąpiła reprezentantka Mongolii Gonchigsumlaa Erdenechimeg, grając jako pierwszy utwór Nokturn E-dur[17]. Podczas przesłuchań tego etapu (12 października) zdarzył się incydent eksplodującego reflektora podczas występu Amerykanina Davida Rubinsteina, ale nie przeszkodziło mu to w kontynuacji gry repertuarowej[6]. Przesłuchania tego etapu (16 października) zakończyła Angielka polskiego pochodzenia Maria Czyrek[22].

II etap edytuj

17 października jury po wysłuchaniu występujących pianistów w pierwszym etapie, podjęło decyzję o dopuszczeniu do II etapu 34 pianistów z 12 krajów (w tym 5 Polaków)[29]. Podobnie jak w poprzednim etapie pianiści występowali kolejno w dwóch sesjach przedpołudniowej i popołudniowej. Jako pierwszy rozpoczął przesłuchania tego etapu (18 października) Francuz Jean-Gabriel Ferlan[29].

Uczestnicy II etapu[29]
Lp. Uczestnik Kraj
1. André Boainain  
2. Diana Kacso  
3. Petr Slavík  
4. Tomáš Višék  
5. Jean-Gabriel Ferlan  
6. Mioko Kato  
7. Hiroko Miki  
8. Keiko Nishida  
9. Aiko Okamoto  
10. Reitei Yoh  
11. John Hendrickson  
12. Arthur Ozolins  
Lp. Uczestnik Kraj
13. Anna Jastrzębska  
14. Hanna Jaszyk  
15. Katarzyna Popowa-Zydroń  
16. Elżbieta Tarnawska  
17. Krystian Zimerman  
18. Dan Atanasiu  
19. Dana Borşan  
20. Dean Kramer  
21. Neal Larrabee  
22. Sheryl Swint  
23. David Syme  
24. William Wolfram  
Lp. Uczestnik Kraj
25. Donald Ryan  
26. Ian Hobson  
27. Janusz Stechley  
28. Pierluigi Camicia  
29. Raimondo Campisi  
30. Tatjana Fied´kina  
31. Pawieł Giliłow  
32. Dina Joffe  
33. Aleksandr Urwałow  
34. Wiktor Wasiliew  

III etap edytuj

23 października jury podjęło decyzję o dopuszczeniu do przesłuchań III etapu 14 pianistów z 6 krajów (w tym 3 Polaków)[30].

Uczestnicy III etapu[30]
Lp. Uczestnik Kraj
1. Diana Kacso   Brazylia
2. John Hendrickson   Kanada
3. Katarzyna Popowa-Zydroń   Polska
4. Elżbieta Tarnawska   Polska
5. Krystian Zimerman   Polska
6. Dan Atanasiu   Rumunia
7. Dean Kramer   Stany Zjednoczone
8. Neal Larrabee   Stany Zjednoczone
9. William Wolfram   Stany Zjednoczone
10. Tatjana Fied´kina   ZSRR
11. Pawieł Giliłow   ZSRR
12. Dina Joffe   ZSRR
13. Aleksander Urwałow   ZSRR
14. Wiktor Wasiliew   ZSRR

Finał edytuj

Po wysłuchaniu wszystkich uczestników trzeciego etapu jury dopuściło 7 pianistów do występów finałowych, w tym dwóch Polaków[31]. Pianiści w finale mieli do wyboru wykonanie jednego z Koncertów fortepianowych Fryderyka Chopina: (f-moll op. 21 lub e-moll op. 11) wraz z towarzyszącą im Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia i Telewizji pod batutą Jerzego Maksymiuka[31]. Z powodu choroby z przesłuchań finałowych wycofała się Elżbieta Tarnawska[32].

Finaliści[31]
Lp. Finalista Kraj
1. Diana Kacso   Brazylia
2. Elżbieta Tarnawska   Polska
3. Krystian Zimerman   Polska
4. Dean Kramer   Stany Zjednoczone
5. Tatjana Fied´kina   ZSRR
6. Pawieł Giliłow   ZSRR
7. Dina Joffe   ZSRR

Koncert laureatów edytuj

29 października o godz 19:30 rozpoczęła się w sali Filharmonii Narodowej ceremonia zakończenia IX Konkursu Chopinowskiego[32]. Listę laureatów odczytał dyrektor międzynarodowych konkursów chopinowskich Wiktor Weinbaum, a trofea nagrodzonym wręczył przewodniczący zespołu jury Kazimierz Sikorski[32]. Następnie od VI do I miejsca kolejno występowali w repertuarze chopinowskim wszyscy nagrodzeni laureaci finału[32].

Nagrody i wyróżnienia edytuj

28 października w późnych godzinach wieczornych jury podjęło ostateczne decyzje o wynikach konkursu[33]. Zdobywcy trzech pierwszych miejsc zostali uhonorowani medalami. Wszyscy finaliści otrzymali stosownie do zajętego miejsca bądź wyróżnienia odpowiednią nagrodę finansową. Zgodnie z regulaminem nagrodzeni zobowiązani byli do udziału w kończącym konkurs, koncercie laureatów.

  Nagrody główne[33]
Nagroda Laureat Kraj Fundator nagrody
  Krystian Zimerman[9]   Polska Minister Kultury i Sztuki[1]
  Dina Joffe   ZSRR
  Tatjana Fied´kina   ZSRR
4 Pawieł Giliłow   ZSRR
5 Dean Kramer   Stany Zjednoczone
6 Diana Kacso   Brazylia
Wyróżnienia[33]
Wyróżniony Kraj Fundator nagrody
Dan Atanasiu   Rumunia Minister Kultury i Sztuki[1]
John Hendrickson   Kanada
Neal Larrabee   Stany Zjednoczone
Katarzyna Popowa-Zydroń   Polska
Elżbieta Tarnawska   Polska
Aleksandr Urwałow   ZSRR
Wiktor Wasiliew   ZSRR
William Wolfram   Stany Zjednoczone
Nagrody Specjalne[33]
Nagroda Nagrodzony Kraj Fundator nagrody
Najlepsze wykonanie poloneza Krystian Zimerman[9]   Polska Towarzystwo im. Fryderyka Chopina
Najlepsze wykonanie mazurków Krystian Zimerman[9]   Polska Polskie Radio

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Barbara Niewiarowska, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina w Warszawie [online], chopin.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-09-14].
  2. ↑ a b c d e f g Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Konkurs IX [online], konkursy.miedzynarodowe.chopin.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-03-22].
  3. ↑ Polska reprezentacja na IX Konkurs Chopinowski, „Gazeta Zielonogórska”, Nr 42, Zielona Góra: RSW "Prasa - Książka - Ruch" Zielonogórskie Wydawnictwo Prasowe, 19 lutego 1975, s. 2 [dostęp 2022-11-29].
  4. ↑ a b c d e f g Wielkie święto pianistyki polskiej. Rozpoczął się IX Międzynarodowy Konkurs Chopinowski, „Dziennik Polski”, Nr 220 (9805), Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 7 października 1975, s. 1–2, ISSN 0137-9089, OCLC 749162897 [dostęp 2019-01-18].
  5. ↑ a b Polska ekipa na konkurs chopinowski, „Trybuna Robotnicza”, Nr 42, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 19 lutego 1975, s. 2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2022-11-30].
  6. ↑ a b c d Marek Brzeźniak, IX Konkurs Chopinowski. Na półmetku I etapu, „Trybuna Robotnicza”, Nr 225, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 13 października 1975, s. 1–2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  7. ↑ Donald Ryan. [w:] Oklahoma Jazz Hall of Fame [on-line]. okjazz.org. [dostęp 2021-06-01]. (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina [online], chopincompetition2015.com [zarchiwizowane z adresu 2021-01-25].
  9. ↑ a b c d Osoby związane z Chopinem. (Krystian Zimerman), [w:] Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [online], pl.chopin.nifc.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-08-09].
  10. ↑ Waldorff 1993 ↓, s. 154.
  11. ↑ Izabela Künstler, IX Konkurs - 1975 r [online], tvp.pl, 12 grudnia 2009 [zarchiwizowane z adresu 2017-03-18].
  12. ↑ Zakończył się maraton chopinowski. I nagroda i złoty medal dla Krystiana Zimermana, „Gazeta Lubuska”, Nr 239, Zielona Góra: RSW "Prasa - Książka - Ruch" Zielonogórskie Wydawnictwo Prasowe, 30 października 1975, s. 1–2 [dostęp 2022-11-30].
  13. ↑ Marek Brzeźniak, IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Pierwszy dzień eliminacji, „Trybuna Robotnicza”, Nr 220, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 7 października 1975, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  14. ↑ Jacek Marczyński, Salon odrzuconych, „Rzeczpospolita”, Nr 247 (5717) (wydanie specjalne), Warszawa, 21 października 2000, s. 4 [dostęp 2017-03-17].
  15. ↑ Gipsowa ręka Chopina, [w:] Tarnowski Kurier Kulturalny [online], tarnowskikurierkulturalny.blox.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-03-18].
  16. ↑ IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, [w:] Katalog Znaków Pocztowych, kzp.pl, 7 października 1975 [zarchiwizowane z adresu 2021-01-21].
  17. ↑ a b c Marek Brzeźniak, IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Pierwsi wykonawcy-pierwsze oklaski, „Trybuna Robotnicza”, Nr 221, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 8 października 1975, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  18. ↑ Marek Brzeźniak, Eliminacyjne koncerty Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 222, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 9 października 1975, s. 1, 4, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  19. ↑ Marek Brzeźniak, Występ polskich pianistek w Konkursie Chopinowskim, „Trybuna Robotnicza”, Nr 223, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 10 października 1975, s. 3, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  20. ↑ Marek Brzeźniak, Dziś gra kolejna Polka, „Trybuna Robotnicza”, Nr 226, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 14 października 1975, s. 3, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  21. ↑ Marek Brzeźniak, Kończy się I etap Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 227, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 15 października 1975, s. 2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  22. ↑ a b Marek Brzeźniak, IX Konkurs Chopinowski. Owacja dla katowickiego pianisty, „Trybuna Robotnicza”, Nr 228, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 16 października 1975, s. 1–2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  23. ↑ Marek Brzeźniak, Dziś ogłoszenie wyników I etapu Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 229, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 17 października 1975, s. 2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  24. ↑ a b Początek II etapu Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 231, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 20 października 1975, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  25. ↑ IX Konkurs Chopinowski. Wystąpiły kolejne Polki, „Trybuna Robotnicza”, Nr 232, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 21 października 1975, s. 2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  26. ↑ Marek Brzeźniak, Dziś ostatni dzień II etapu Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 233, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 22 października 1975, s. 2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  27. ↑ Marek Brzeźniak, IX Konkurs Chopinowski. Pojedynek mistrzów, „Trybuna Robotnicza”, Nr 234, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 23 października 1975, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  28. ↑ a b Większość pianistów wybrała Koncert e-moll. Pierwszy dzień finału Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 237, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 28 października 1975, s. 4, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  29. ↑ a b c Polska piątka w II etapie Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 230, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 18 października 1975, s. 2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  30. ↑ a b IX Konkurs Chopinowski. Trójka Polaków w III etapie, „Trybuna Robotnicza”, Nr 235, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 24 października 1975, s. 9, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  31. ↑ a b c Marek Brzeźniak, Dziś i jutro finał IX Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 236, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 27 października 1975, s. 2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  32. ↑ a b c d I sekretarz KC PZPR serdecznie pogratulował laureatom IX Konkursu Chopinowskiego. Koncert zwycięzców, „Trybuna Robotnicza”, Nr 239, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 30 października 1975, s. 1–2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-18].
  33. ↑ a b c d Sukces polskiej pianistyki. Krystian Zimerman zdobywcą I nagrody Konkursu Chopinowskiego, „Dziennik Polski”, Nr 238 (9823), Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 29 października 1975, s. 1, ISSN 0137-9089, OCLC 749162897 [dostęp 2019-01-18].

Bibliografia edytuj

  • Alicja Matracka-Kościelna (tł. na jęz. fr. Irena Jarosz): Program IX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina, Warszawa 7-28 października 1975 – Programme du IXe Concours International de Piano Frédéric Chopin, Varsovie: 7-28 octobre 1975. Wyd. 1. Warszawa: Wyd. Interpress, 1975. OCLC 749871168. (pol. • fr.).
  • Jerzy Waldorff, Wielka gra, wyd. III uzup., Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, ISBN 83-214-0940-7, OCLC 69467869.
  • Wiktor Weinbaum (tł. na jęz. fr. i ros. Irena Jarosz, na jęz. ang. Renata Sobańska, na jęz. niem. Halina Więcławska): Regulamin IX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina, Warszawa 7-28 października 1975 – Reglement du IXe Concours International de Piano Frédéric Chopin. Wyd. 1. Warszawa: Towarzystwo im. Fryderyka Chopina, 1975. OCLC 953156161. (pol. • ang. • fr. • niem. • ros.).
  • Stefan Wysocki, Wokół Konkursów Chopinowskich, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987, ISBN 83-212-0443-0, OCLC 749899851.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=IX_Międzynarodowy_Konkurs_Pianistyczny_im._Fryderyka_Chopina&oldid=72438452”